Το αιώνιο μυστήριο γύρω από τον θάνατο του Edgar Allan Poe
Με έναν μακάβριο και ανεξήγητο τρόπο, σαν αυτόν με τον οποίο κεντούσε τις ιστορίες του, ο συγγραφέας άφηνε την τελευταία του πνοή το 1849. Με αφορμή την ταινία The Pale Blue Eye όπου «πρωταγωνιστεί» ανατρέχουμε στις επικρατέστερες θεωρίες για τον θάνατό του.
- 19 ΙΑΝ 2023
Το όνομα του Edgar Allan Poe στην υπόθεση της ταινίας και εκείνο του Christian Bale στο καστ ευθύνονται για τη γρήγορη εκτόξευση του The Pale Blue Eye στο Netflix, αν και το αποτέλεσμα δεν έδειξε να δικαιώνει τις προσδοκίες: τουλάχιστον για τον κριτικό της Guardian, το ατμοσφαιρικό θρίλερ που εκτυλίσσεται στον χιονισμένο βορρά της Νέας Υόρκης του 1830, στον απόηχο μιας άγριας δολοφονίας δόκιμου σε στρατιωτική βάση, «διαλύεται στην τραγική και μάλλον ανόητη τελική πράξη».
Κατά έναν ειρωνικό τρόπο, το ίδιο ανεξήγητα τραγική ήταν η τελική πράξη στη ζωή του μεγάλου λογοτέχνη. Αλλά δεν ασχολήθηκε με αυτό ο Scott Cooper που υπογράφει το σενάριο και τη σκηνοθεσία του έργου: η ταινία βασίζεται στο μυθιστόρημα του Louis Bayard και την περίοδο που ο νεαρός Edgar Allan Poe (σε μια απέλπιδα προσπάθεια για λίγα χρήματα) είχε βρεθεί να υπηρετεί στη στρατιωτική ακαδημία West Point, απ’ όπου παρεμπιπτόντως ξεκίνησε και η καριέρα του ως συγγραφέας.
Και κάπου εδώ σταματάει η σχέση της ταινίας με την πραγματικότητα, ενώ ίσως τα πράγματα είχαν εξελιχθεί καλύτερα για τον Scott Cooper, άμα δοκίμαζε να αναμετρηθεί με την πραγματική ιστορία του κορυφαίου εκφραστή της λογοτεχνίας του φανταστικού και του τρόμου o οποίος γεννήθηκε σαν σήμερα (19/1), δεδομένου ότι το τέλος αυτής παραμένει να είναι τυλιγμένο σε ένα κουβάρι μυστηρίου: στις 7 Οκτωβρίου του 1849, ενώ υποτίθεται ότι θα επιβιβαζόταν σε πλοίο για τη Νέα Υόρκη, ο Edgar Allan Poe βρέθηκε σε κατάσταση παραληρήματος στους δρόμους της Βαλτιμόρης, να ζητά βοήθεια.
Τελικά, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, όπου άφησε και την τελευταία του πνοή, χωρίς να συνέλθει ποτέ από τις παραισθήσεις. Στην επίσημη διάγνωση είχε γραφτεί «φρενίτιδα ή ανεύρυσμα εγκεφάλου» αλλά δεν υπήρξε ποτέ απάντηση για το ποιες ήταν οι συνθήκες που τον οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση.
Οι θεωρίες που ακολουθούν είναι οι επικρατέστερες, όπως τις σταχυολογεί το επιστημονικό περιοδικό Smithsonian Magazine.
Ξυλοδαρμός από αλήτες
Μία από τις πρώτες εξηγήσεις για τον μυστήριο θάνατο του Edgar Allan Poe δημοσιεύθηκε από τη βιογράφο E. Oakes Smith το 1867: «Με την παρότρυνση μιας γυναίκας που υποστήριξε ότι δέχθηκε ξυλοδαρμό από εκείνον, ο Poe χτυπήθηκε άγρια, το ένα χτύπημα μετά το άλλο, από μια ομάδα κακοποιών – μετά ακολούθησε ο πυρετός». Ίδια αιτιολογία καταγράφηκε σε άρθρα της επόμενης δεκαετίας.
Έπεσε θύμα γνωστής απάτης του 19ου αιώνα
Τον 19ο αιώνα στη Βαλτιμόρη, συχνό φαινόμενο ήταν να οργανώνονται απαγωγές από συμμορίες προς αλλοίωση εκλογικών αποτελεσμάτων: αφού πότιζαν τα θύματα με αλκοόλ και τους άλλαζαν την αμφίεση, τους ανάγκαζαν να προσέλθουν στις κάλπες με συγκεκριμένο ψηφοδέλτιο. Οι ενδείξεις από τον Edgar Allan Poe πράγματι συνάδουν με αυτή τη θεωρία (βρέθηκε μεθυσμένος, με ρούχα μικρότερα του μεγέθους του), ενώ ο βιογράφος του ίδιου, J.H. Ingram, είχε λάβει επιστολές που προσυπέγραψαν ότι ο σπουδαίος λογοτέχνης είχε πέσει στα δίχτυα του cooping, όπως ονομαζόταν η συγκεκριμένη τακτική.
Επέστρεψε στο αλκοόλ
Όλη του τη ζωή, ο Poe βασανιζόταν από τον δαίμονα του αλκοολισμού (κάτι που το παρουσιάζει εμμέσως και το The Pale Blue Eye). Μετά τον θάνατο της συζύγου του, εκείνος βρήκε ξανά παρηγοριά στο αλκοόλ, ενώ πριν λίγα χρόνια –όπως αναφέρει η Susan Archer Talley Weiss στη βιογραφία με τίτλο The Last Days of Edgar A. Poe– ένας γιατρός του είχε επιστήσει την προσοχή, λέγοντας πως «άλλη μια τέτοια δοκιμασία θα αποβεί μοιραία». Λίγους μήνες πριν το άδοξο φινάλε, ο Poe είχε γίνει μέλος σε μια οργάνωση τύπου Α.Α. Ίσως, η επιστροφή του στην κατάχρηση ήταν εκείνη που απέβη μοιραία.
Έπαθε δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα ή βαρέα μέταλλα
Πάμε τώρα στις θεωρίες που γέννησε η μελέτη δείγματος από τα μαλλιά του Poe: Κάποια ιχνοστοιχεία βαρέων μετάλλων οδήγησαν τον ερευνητή Albert Donnay στη θεωρία πως για τον άδοξο θάνατο του 40χρονου άνδρα ευθυνόταν δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα, ενώ αυξημένα ήταν επίσης τα επίπεδα υδραργύρου, τα οποία –σύμφωνα με τον ερευνητή Semtner– θα μπορούσαν να εξηγήσουν τις ψευδαισθήσεις και το παραλήρημα. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν αρκούν για να προκαλέσουν θάνατο.
Πέθανε από τον ιό της λύσσας
Σε ένα συνέδριο παθολογίας που διοργανώθηκε το 1996, ο δρ. Michael Benitez είχε παρουσιάσει φάκελο ασθενούς με τα αρχικά Ε.Ρ., ισχυριζόμενος με κάθε σιγουριά ότι επρόκειτο για τον Edgar Allan Poe και αποδείκνυε πως είχε νοσήσει με τον –ανίατο τότε– ιό της λύσσας: σύμφωνα με το ιατρικό ντοκουμέντο, ο ασθενής είχε εισαχθεί λόγω «λήθαργου και σύγχυσης», γρήγορα παρουσίασε παραλήρημα, ψευδαισθήσεις, ταχυκαρδία και προβλήματα αναπνοής, ενώ μέσα σε τέσσερις ημέρες απεβίωσε. Ένα επιχείρημα που καταστρατηγεί τη θεωρία είναι πως ο Poe, σε αντίθεση με τους πάσχοντες από λύσσα, έπινε νερό.
Κόλλησε γρίπη και εξελίχθηκε σε πνευμονία
Λίγο πριν φύγει από το Ρίτσμοντ για τη Βαλτιμόρη (και έπειτα για τη Νέα Υόρκη, θεωρητικά), ο Poe είχε επισκεφθεί γιατρό επειδή παρουσίασε «αδύναμο παλμό και πυρετό», σύμφωνα με όσα υποστηρίζει ο Christopher Semtner που έχει ασχοληθεί διεξοδικά με τη ζωή του μεγάλου λογοτέχνη. Μάλιστα, υπήρχε το ενδεχόμενο να αναβάλλει το ταξίδι. Όταν έφτασε στη Βαλτιμόρη έβρεχε, πράγμα που χειροτέρεψε την κατάστασή του, οδηγώντας τη γρίπη σε πνευμονία.
Δολοφονήθηκε
Στο σενάριο της δολοφονικής επίθεσης επέστρεψε το βιβλίο του John Evangelist Walsh που εκδόθηκε το 2000 για τον μυστήριο θάνατο του Edgar Allan Poe: μέσα από αποκόμματα εφημερίδων της εποχής, επιστολές και στοιχεία που άντλησε από απομνημονεύματα, ο συγγραφέας ισχυρίστηκε πως το θύμα δέχτηκε επίθεση από τους τρεις αδελφούς της αρραβωνιαστικιάς του Elmira Shelton, επειδή τον είχαν απειλήσει παλαιότερα.
