Το απλό κόλπο που προσφέρει λίγη (εύκολη) ευτυχία
Όταν ανακαλύφθηκε πρώτη φορά, εξέπληξε και τους επιστήμονες: το παυσίπονο δρα σε μια περιοχή, η οποία δεν σχετίζεται μόνο με τον σωματικό αλλά και με τον ψυχικό πόνο.
- 6 ΣΕΠ 2022
Δεν είναι ούτε δύο γενιές πίσω που λεγόταν κατά κόρον η φράση «μια ασπιρίνη την ημέρα, τον γιατρό τον κάνει πέρα». Το πολύτιμο φαρμακευτικό χάπι που αντικατέστησε το μήλο στη γνωστή παροιμία θεωρούταν ξαφνικά ότι γιάτρευε τα πάντα: τον πυρετό, τον πόνο, τις ζαλάδες, τις ημικρανίες, τις φλεγμονές και την καρδιακή αρρυθμία, ακόμη κι αν δεν είχαν εκδηλωθεί συμπτώματα. Λειτουργούσαν προκαταβολικά.
Και ενώ η φαρμακοβιομηχανία έχει κάνει άλματα τα τελευταία χρόνια, αυξάνοντας κατακόρυφα τα προϊόντα στα ράφια της αγοράς, το ερώτημα για το πόσο ευεργετική ή επικίνδυνη είναι η καθημερινή χρήση ασπιρίνης παραμένει πρακτικά αναπάντητο. Τα πορίσματα ανατρέπονται από έρευνα σε έρευνα.
Ωστόσο, εκείνο που έχει απαντηθεί με σαφήνεια είναι η περιοχή του εγκεφάλου όπου δρα ένα απλό παυσίπονο, είτε πρόκειται για την ασπιρίνη ή για την παρακεταμόλη – εκεί ακριβώς κρύβεται και ένα επιπλέον ευεργετικό χαρτί στο μανίκι αυτών των φαρμάκων: τα παυσίπονα, εκτός από τον σωματικό πόνο έχουν επίδραση και στον ψυχικό.
Φυσικά, δεν είναι ότι φέρνει την ευτυχία αλλά είναι ένα γρήγορο κόλπο που καταπραΰνει, ανεξάρτητα από την προέλευση του πόνου.
Τι έχουν δείξει οι έρευνες
«Το παυσίπονο μειώνει τον πόνο της κοινωνικής απόρριψης». Αυτός ήταν ο εύγλωττος τίτλος της δημοσίευσης μετά το ερευνητικό πείραμα που διεξήγαγε o ψυχολόγος Nathan DeWall από το Πανεπιστήμιο του Κεντάκι, μια δεκαετία πίσω: οι συμμετέχοντες έπρεπε να λαμβάνουν καθημερινά χάπι 1000 mg για τρεις εβδομάδες.
Τα μισά εξ αυτών των σκευασμάτων ήταν απλή ζάχαρη και τα άλλα μισά παρακεταμόλη, αλλά το φαινόμενο placebo επιβεβαίωσε τελικά την αρχική υπόθεση: όσοι έλαβαν παυσίπονο ανέφεραν λιγότερο στρες και ψυχικό άλγος κάνοντας ένα βήμα πιο κοντά στην ευτυχία.
Το ίδιο παρατηρήθηκε λίγα χρόνια αργότερα στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες. Πάλι οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες και ακολούθησαν την ίδια ακριβώς ρουτίνα για την έρευνα. Η μόνη διαφορά ήταν ότι για να τεστάρουν τη συναισθηματική τους κατάσταση έπαιζαν πρώτα ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι, το οποίο είχε σχεδιαστεί για να τους προκαλεί το συναίσθημα της απόρριψης (απομακρύνοντάς τους από το αίσθημα της ευτυχίας), και έπειτα υποβάλλονταν σε μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου.
Το αποτέλεσμα ήταν ολοφάνερο στις μαγνητικές πλάκες: το σημείο του εγκεφάλου, το οποίο σχετίζεται με τα συναισθήματα της απογοήτευσης, δεν είχε το ίδιο χρώμα στη μία και στην άλλη ομάδα – εκείνη που είχε καταναλώσει παυσίπονο 1000 mg είχαν μειωμένη δραστηριότητα, σε αντίθεση με το έντονο χρώμα των υπόλοιπων.
Κοινώς, το παυσίπονο λειτούργησε σαν φρένο, εμποδίζοντας το εφέ της απογοήτευσης να δράσει.
Ποια είναι η εξήγηση
Το σημείο αυτό στην ανατομία του εγκεφάλου δεν είναι άλλο από τον πρόσθιο φλοιό του προσαγωγίου: σε αυτή την περιοχή ενεργοποιείται ο σωματικός πόνος, αλλά λόγω του ότι συνδέεται με το μεταιχμιακό σύστημα (το οποίο είναι γνωστό και ως «αμύγδαλα») επικοινωνεί με το κέντρο διαχείρισης του φόβου, όπως και των συναισθημάτων -για παράδειγμα, η ευτυχία- γενικότερα.
Να διευκρινίσουμε ότι τα συναισθήματα βρίσκονται σε διαρκή ροή μέσα μας, ακόμη κι αν δεν το συνειδητοποιούμε: σύμφωνα με μια πολύ μεγάλη έρευνα που έκανε το επιστημονικό περιοδικό ανοικτής πρόσβασης PLOS One, βιώνουν ένα συναίσθημα το 90% της ημέρας, είτε αυτό είναι αρνητικό ή θετικό, αν και κυρίως συμβαίνει ένα μιξ αυτών των δύο σε διαφορετικές ποσοστώσεις.
Σε αυτή τη φυσική ροή των συναισθημάτων, το παυσίπονο λειτουργεί σαν φίλτρο, εμποδίζοντας τη διάχυση του άγχους, το οποίο συνδέεται με τον ενστικτώδη φόβο της απόρριψης.
Βέβαια, «ο συναισθηματικός πόνος τις περισσότερες φορές αποτελεί υγιή αντίδραση», όπως είχε διευκρινίσει η Naomi Eisenberger που διεξήγαγε την έρευνα στο UCLA, οπότε αυτό που έχεις να κάνεις είναι να τον διαχειριστείς με τον εαυτό σου, είτε τη βοήθεια ενός ειδικού.
Ένα απλό παυσίπονο δεν πρόκειται παρά να θολώσει λίγο τα νερά, χωρίς να λύσει κάποιο πρόβλημα.
