Το λαχανικό που θεωρούταν αφροδισιακό στην αρχαία Αίγυπτο
Σήμερα είναι το πιο γνωστό φθινοπωρινό λαχανικό, αλλά στην αρχαία Αίγυπτο είχε συνδεθεί με τη λατρεία του θεού Μιν. Θεωρούταν ότι τον βοηθούσαν να «εκτελέσει ακούραστα τη σεξουαλική πράξη».
- 6 ΟΚΤ 2023
Σε τοιχογραφίες μέσα στα ταφικά μνημεία της Αιγύπτου που χρονολογούνται στο 2.700 π.Χ. (ίσως και παλαιότερα), αιώνες δηλαδή πριν την κατασκευή των πυραμίδων, διακρίνεται ένα πράσινο κατσαρό φθινοπωρινό λαχανικό, γνωστό σε όλους μας. Η διαφορά είναι πως στις μέρες μας φυτεύεται στη γη είτε σε φυτοδοχεία για καλλιέργεια προς βρώση, ενώ για το Βασίλειο των Πτολεμαίων αποτελούσε ένα ιερό φυτό.
Ένα φυτό άμεσα συνδεδεμένο με τη λατρεία της θεότητας Μιν, που κατά βάση είχε αρσενική μορφή, συμβολίζοντας τη γονιμότητα, την κυριαρχία και την αναπαραγωγή.
Συγκεκριμένα, ο Μιν αναπαρίσταται κατά βάση τυλιγμένος σε σάβανο, με διεγερμένο πέος, να κρατάει ψηλά ένα μαστίγιο. Και το λαχανικό με τον οποίο τα αρχαία χρόνια τιμούταν ήταν το άγριο μαρούλι. Για την ακρίβεια, τα αγκαθωτά Lactuca virosa και Lactuca serriola, δύο ποικιλίες που πια έχουν εκλείψει και οι διάδοχοί του είναι τα μαρούλια που ανήκουν στην οικογένεια Romana.
Θεωρούταν ότι το φυτό αυτό τον βοηθούσε να «εκτελέσει ακούραστα τη σεξουαλική πράξη», όπως παρέθεσε στο επιστημονικό περιοδικό Smithsonian Mag η καθηγήτρια Αιγυπτιολογίας στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο στο Κάιρο Salima Ikram, που ειδικεύεται στα τρόφιμα της Αρχαίας Αιγύπτου. «Ο ρόλος του Μιν δεν έμεινε ίδιος στο βάθος των αιώνων, αλλά πάντα ήταν συνδεδεμένος με το άγριο μαρούλι».
Φυσικό διεγερτικό ή σύμβολο;
«Ένας από τους λόγους για τους οποίους συνδέθηκαν τα μαρούλια με τον Μιν, τη θεότητα της αναπαραγωγής», εξηγεί η καθηγήτρια, «ήταν λόγω σχήματος: τα φυτά αυτά αναπτύσσονται κατακόρυφα, γίνονται ίσια και ψηλά – ένα προφανές φαλλικό σύμβολο». Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. «Επίσης, εάν κόψεις ένα απ’ τα φύλλα του μαρουλιού, θα παρατηρήσεις ότι εκλύει μια γαλακτώδη ρευστή ουσία, σαν σπέρμα».
Και στα σημερινά μαρούλια παρατηρείται το ίδιο υγρό, άμα τα κόψεις ή τα χαρακώσεις κατά την περίοδο βλάστησης. Εξάλλου, η επιστημονική ονομασία του μαρουλιού (lactuca sativa) προέρχεται από τη λατινική ρίζα lac, που είναι το γάλα. Σύμφωνα με την εξήγηση που έχει δώσει η Jane Grigson στο βιβλίο της Vegetable Book, «το μαρούλι δινόταν σαν προσφορά στον θεό Μιν λόγω του ευθυτενούς κατακόρυφου σχήματος και του γαλακτώδους χυμού, ο οποίος θα μπορούσε να εκληφθεί σαν σύμβολο του μητρικού γάλακτος ή του σπέρματος».
Ήταν όμως ένα φυσικό διεγερτικό για τις αρχαίες αιγυπτιακές κοινωνίες ή απλά ένα σύμβολο;
Οι αρχαιολόγοι έχουν καταλήξει με βεβαιότητα ότι τα άγρια μαρούλια δεν περιλαμβάνονταν στο τραπέζι των αρχαίων Αιγυπτίων. Δεν περιλαμβάνονταν δηλαδή στο γεύμα τους, ούτε απλά ως ορεκτικό, όπως στις μέρες μας (ενώ καλλιεργούσαν άλλες ποικιλίες μαρουλιού προς βρώση). Δεν έχει βρεθεί κάποια αναφορά για τις διεγερτικές του ιδιότητες. Επομένως, ήταν απλά μέρος των τελετουργιών για χιλιάδες χρόνια. Ο θεός Μιν τιμόταν συγκεκριμένα στη στέψη κατά την περίοδο του Νέου Βασιλείου, όταν ο Φαραώ έπρεπε να φυτεύει το σπόρο του.
Ό,τι κι αν σημαίνει αυτό.
