To Πακιστάν βουλιάζει από τις πρωτοφανείς πλημμύρες. Τι ρόλο παίζει η κλιματική αλλαγή;
Ο μέχρι στιγμής τραγικός απολογισμός αναφέρει 75.000 τ.μ. βυθισμένα κάτω από το νερό, οικονομική καταστροφή που ξεπερνά τα 10 δισ. δολάρια και περισσότερους από 1000 νεκρούς.
- 6 ΣΕΠ 2022
«Το Πακιστάν είναι μία από τις χώρες που έχουν επηρεαστεί στο μέγιστο βαθμό από την κλιματική αλλαγή. Έχουμε, όπως γνωρίζετε, πολύ μικρό αποτύπωμα άνθρακα καθώς δεν παράγουμε μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα και άλλα επιβλαβή για το περιβάλλον αέρια» δήλωσε πρόσφατα στο δίκτυο CNBC ο Miftah Ismail, Υπουργός Οικονομικών του Πακιστάν, αναφερόμενος στις πρωτοφανείς πλημμύρες που πλήττουν τη χώρα.
Περίπου 3 χιλιάδες χιλιόμετρα του οδικού δικτύου έχουν εξαφανιστεί από τον χάρτη, ενώ συνολικά 75.000 τμ έχουν πλημμυρίσει βυθίζοντας το ένα τρίτο της χώρας κάτω από την επιφάνεια του νερού προκαλώντας σοβαρά προβλήματα διαβίωσης στα 33 εκατομμύρια ανθρώπους των εν λόγω περιοχών.
Οι φωτογραφίες και τα βίντεο που κυκλοφορούν ρίχνουν φως στο μέγεθος της καταστροφής: πάνω από 10 δισ. δολάρια σε οικονομικές καταστροφές και περισσότεροι από 1000 νεκροί.
«Βιώνουμε μία συνθήκη που συναντώ πρώτη φορά στη ζωή μου» ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός Shehbaz Sharif πριν τονίσει ότι η χώρα του ζει μία πρωτόγνωρη καταστροφή για την οποία δε φέρει καμία ευθύνη.
Η αλήθεια, όμως, είναι ότι πριν 12 χρόνια το Πακιστάν είχε βιώσει μία παρόμοια κατάσταση. Τότε, το 2010, τα Ηνωμένα Έθνη είχαν καταρτίσει ένα οικονομικό πρόγραμμα βοήθειας ύψους 2 δισ. δολαρίων για τα 22 εκατομμύρια των ανθρώπων που οι ζωές τους είχαν επηρεαστεί άμεσα.
Ναι, το Πακιστάν δεν έρχεται για πρώτη φορά αντιμέτωπο με πλημμύρες. Απλά, αυτή τη φορά τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα. Τελικά, το μεγάλο ερώτημα είναι το κατά πόσο η κλιματική αλλαγή βρίσκεται πίσω από όλα αυτά ή όχι.
Μία όχι και τόσο απλή εξήγηση
© Fareed Khan / AP
Οι αρχές της χώρας δείχνουν σίγουρες όσον αφορά το ποιος φταίει. Άλλωστε, αφού σήμερα δοκιμάζεται το Πακιστάν (το οποίο όπως σημειώνουν δεν επιβαρύνει σχεδόν καθόλου το περιβάλλον για το μέγεθος του) είναι σίγουρο -και με μαθητική ακρίβεια- ότι αύριο θα έρθει η σειρά κάποιας άλλης χώρας. Έτσι, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου υπενθυμίζοντας πως σε αυτή τη ρώσικη ρουλέτα παίζουν όλα τα κράτη – θέλουν, δε θέλουν.
Σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC) οι ακραίες βροχοπτώσεις γίνονται όλο και πιο συχνές στον πλανήτη Γη εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας και πιο συγκεκριμένα εξαιτίας της εκπομπής αερίων που επιδεινώνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Μάλιστα, αυτή είναι μία συνθήκη που συνεχώς θα επιδεινώνεται, όσο τουλάχιστον δεν υπάρχει μείωση της αντίστοιχης δραστηριότητας.
Την ίδια, όμως, το IPCC δε δείχνει καθόλου σίγουρο σε πρόσφατη έκθεσή του για το κατά πόσο η κλιματική αλλαγή είναι η μοναδική υπεύθυνη για τις τωρινές πλημμύρες στο Πακιστάν. Τι συμβαίνει λοιπόν; Μήπως ακόμα και οι αρμόδιοι φορείς δυσκολεύονται να δώσουν σίγουρες απαντήσεις;
Τα καταστροφικά φαινόμενα που έπληξαν το Πακιστάν αποτελούν την κορυφή ενός παγόβουνο. Καταρχάς, οι μουσώνες (σ.σ: ένα ιδιαίτερα απρόβλεπτο καιρικό φαινόμενο) συνήθως δεν επηρεάζουν τη δυτικότερη χώρα της ινδικής χερσονήσου σε μεγάλο βαθμό, η οποία έχει κυρίως ξηρό ή και ερημικό κλίμα. Όταν όμως αυτό συμβεί, συμβαίνει με πολύ έντονο τρόπο. Ιδιαίτερα φέτος όπου οι μουσώνες έφεραν 500 έως και 700% (!) μεγαλύτερη βροχόπτωση από ότι συνήθως.
Και πάλι, βέβαια, όπως αναφέρθηκε και πριν, το Πακιστάν έχει βρεθεί ξανά μπροστά σε τέτοια φαινόμενα. Με πολύ απλά λόγια: οι καταστροφικές πλημμύρες χτυπούσαν πάντα και από καιρό εις καιρό τη συγκεκριμένη περιοχή – και θα τη χτυπήσουν ξανά στο μέλλον.
Η λύση του γρίφου όμως κρύβεται αλλού: λόγω της αυξημένης βροχόπτωσης αλλά και αντίστοιχα της αυξημένης υγρασίας (6-7% ανά κάθε βαθμό Κελσίου αύξησης της θερμοκρασίας) που διατηρείται στην ατμόσφαιρα λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, οι καταστροφικές πλημμύρες θα είναι όλο και πιο συχνές στο Πακιστάν. Αν, μάλιστα, στην εξίσωση μπει και το γεγονός ότι το λιώσιμο των παγετώνων των οροσειρών της χώρας θα εντείνει το φαινόμενο, εύκολα καταλαβαίνουμε το μέγεθος του προβλήματος.
Οι καταστροφικές πλημμύρες, λοιπόν, δεν είναι άμεσο αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. Πάντα συνέβαιναν και πάντα θα συμβαίνουν.
Εκείνο που αλλάζει και εκείνο που μας επηρεάζει άμεσα είναι η συχνότητα επανάληψης του φαινομένου. Όπως ξεκάθαρα φαίνεται στο γράφημα, και λαμβάνοντας υπόψη ότι οι καταγραφές για τα προπολεμικά χρόνια είναι ελλείπείς, οι πλημμύρες έχουν γίνει πολύ πιο συχνές την τελευταία εικοσαετία – όχι μόνο στο Πακιστάν αλλά σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Έτσι, αν ακόμα και οι αρνητές της κλιματικής κρίσης θα πρέπει να το σκεφτούν διπλά κάθε φορά που λένε ότι αυτά τα καιρικά φαινόμενα είναι φυσιολογικά. Διότι ακόμα και αν είναι, η τόσο συχνή επανάληψή τους αποτελεί προϊόν της ανθρώπινης υπερδραστηριότητας πάνω στη Γη.
Φέτος ήταν το Πακιστάν. Του χρόνου ίσως κάποια άλλη χώρα της Ασίας. Σε λίγο καιρό, ίσως έρθει και η ώρα της Ελλάδας. Άλλωστε, οι παραθαλάσσιες χώρες έχουν κάθε λόγο να τρέμουν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, αφού θα είναι οι πρώτες που θα επηρεαστούν.
