Το παράξενο μυστικό της πιο ευτυχισμένης χώρας στον κόσμο
Μερικές συμβουλές από τη στάση ζωής της βόρειας ευρωπαϊκής χώρας, η οποία για έκτη συνεχή χρονιά ανακηρύχθηκε πρώτη σε επίπεδο ευτυχίας.
- 28 ΜΑΡ 2023
«Σαν την Ελλάδα δεν έχει πουθενά», συνηθίζουν να λένε οι ομογενείς όταν επιστρέφουν για διακοπές στην πατρίδα τους, τονίζοντας πόσο ευεργετικός για την ψυχολογία είναι ο άφθονος ήλιος που προσφέρει η Μεσόγειος, αλλά να που η πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο χαρακτηρίζεται από πολύ ψυχρό κλίμα, μακρείς χειμώνες και περιόδους χωρίς καθόλου φως ημέρας.
Δε μιλάμε παρά για την περίπτωση της Φινλανδίας, η οποία για έκτη συνεχή χρονιά ανακηρύχθηκε πρώτη σε βαθμούς από το World Happiness Report, μια ετήσια έκθεση από διεθνή ομάδα ερευνητών που πραγματοποιείται υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, παραδίδοντας μια ποσοτική όσο και ποιοτική ανάλυση για το επίπεδο ικανοποίησης των πολιτών σε 150 κράτη.
Όπως έδειξαν τα τωρινά αποτελέσματα για την περίοδο 2020-2022, παρά τις αναταράξεις που επέφερε η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία, σε οριζόντια κλίμακα δε φάνηκε να άλλαξαν οι ισορροπίες με τα επίπεδα ψυχικού σθένους της ανθρωπότητας να χαρακτηρίζονται «αξιοσημείωτα ανθεκτικά» απ’ τους ερευνητές.
Έτσι, τα κράτη της σκανδιναβικής χερσονήσου παρέμειναν στην κορυφή (στη 2η θέση η Δανία και στην 3η η Ισλανδία), ενώ στο τέλος βρέθηκαν ξανά τα ταλαιπωρημένα από τον πόλεμο κράτη του Λιβάνου και του Αφγανιστάν, τη στιγμή που η Ελλάδα ατενίζει την ευτυχία από το νούμερο 58.
Πώς προκύπτει αυτή η κατάταξη; Σε γενικές γραμμές, οι βαθμοί ευτυχίας ανά χώρα καθορίζονται από τα δεδομένα του Gallup World Poll και συγκεκριμένα έξι παράγοντες που έχουν καθοριστεί από τους ερευνητές του World Happiness Report: πρόκειται για το εισόδημα (κατά κεφαλήν ΑΕΠ), την κοινωνική πρόνοια, το προσδόκιμο υγιούς ζωής, την ελευθέρια του να κάνεις επιλογές, τα επίπεδα γενναιοδωρίας και τη διαφάνεια σε περιπτώσεις διαφθοράς.
Ακολούθως, η ομάδα απευθύνει ερωτηματολόγια σε τουλάχιστον 1000 άτομα ανά κράτος, προσπαθώντας να ιχνηλατήσει ποιοτικά τη ζωή τους και τη στάση τους σε σχέση με την ευτυχία.
Ποια είναι τα νέα δεδομένα από το 2020-2022
Ένας μονάχα αριθμός ενδέχεται να είναι έως και παραπλανητικός (εάν για παράδειγμα αφορά μέσο όρο σε χώρες με υψηλές ανισότητες), οπότε κυριότερο νόημα από το World Happiness Report έχουν τα συμπεράσματα από την ποιοτική έρευνα, τα οποία και μεταβάλλονται ανάλογα με τις περιστάσεις.
Για τη διετία 2020-2022, εκείνα τα γεγονότα που αναπόφευκτα επέδρασαν στο περιρρέον συναίσθημα ήταν αφενός ο φόβος του αόρατου ιού και η απομόνωση που επέβαλλε, και αφετέρου η πικρή συνειδητοποίηση πως το διεθνές δίκαιο δεν είναι αρκετό για να αποτρέψει πόλεμο στην Ευρώπη, ακόμη και στον 21ο αιώνα.
Σύμφωνα με τα δεδομένα του report, αυτά τα γεγονότα αύξησαν την αλληλεγγύη και τη δοτικότητα, στοιχεία που είναι καθοριστικά για το αίσθημα ευτυχίας. Νέα στοιχεία έδειξαν δηλαδή ότι το αίσθημα της κοινωνικής σύνδεσης και της αλληλοστήριξης διπλασιάστηκε κατά τη διάρκεια του 2022, ενώ κατά τη διάρκεια που επιβλήθηκαν διεθνώς lockdowns, οι πράξεις καλοσύνης αυξήθηκαν κατά 25% διεθνώς, πράγμα που ερμηνεύεται από την ανάγκη συσπείρωσης που γεννήθηκε από το σοκ μπροστά στον συλλογικό κίνδυνο.
Μικρή σημασία έχουν αυτές οι σημειώσεις βέβαια για την πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο, το κράτος που κρατάει σταθερά τα ηνία, σημειώνοντας φέτος βαθμολογία 7.80.
Τι κρατάει τη Φινλανδία στην πρωτιά
Σε σχετικό δημοσίευμα, η εφημερίδα Guardian ανέφερε χαρακτηριστικά πως «η Φινλανδία παραδίδει masterclass ευτυχίας και έχει μια ξεχωριστή λέξη για όσους μεθούν μόνοι, φορώντας μόνο τα εσώρουχα τους», πράγμα το οποίο ισχύει –λέγεται kalsarikännit– αλλά κανένα μυστήριο δεν έχει τόσο εύκολη απάντηση.
Μιλάμε για μια οικονομικά προηγμένη χώρα με εξασφαλισμένες κρατικές παροχές σε επίπεδο υγείας και εκπαίδευσης (πράγμα που γλιτώνει φυσικά το άγχος), όπως και μια σχετικά δίκαιη φορολογία, η οποία κρατάει χαμηλά τις ανισότητες. Αλλά ίσως αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι τρεις συνήθειες που έχουν στο αίμα τους οι Φινλανδοί.
Σύμφωνα με τον Frank Martela, έναν Φινλανδό ερευνητή ψυχολόγο, εκείνη η λέξη που είναι σημαντικότερη για τα επίπεδα ευτυχίας που σημειώνουν είναι το «kätkeköön», το οποίο χοντρικά μεταφράζεται στην εξής φράση: «να μη συγκρίνεις τον εαυτό σου με τους γείτονες, ούτε να καυχιέσαι για όσα πέτυχες». Στοιχείο εξίσου σημαντικό είναι η επαφή με τη φύση που στη Φινλανδία αφθονεί (μάλιστα υπάρχει και ειδικός νόμος για το δικαίωμα του κάθε πολίτη να περιπλανιέται στη φύση), όπως και τη σημασία του να κρατάς σαν κόρη οφθαλμού αυτό που ονόμασε «κοινωνικό κύκλο εμπιστοσύνης».
Όπως έχει αποδειχθεί με πολλές έρευνες, το αίσθημα ευτυχίας συνδέεται άμεσα με την ασφάλεια και την κοινωνική επαφή. Δύο πράγματα στα οποία η πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο σκοράρει πολύ ψηλά.
