To ‘χειρότερο αμάξι όλων των εποχών’ τελικά πέτυχε τον σοσιαλιστικό σκοπό του

Στην κωμωδία του 1991 ‘Go Trabi Go’, μια οικογένεια από τη Ανατολική Γερμανία ξεκινάει ένα ταξίδι στην Ιταλία -μέσα στο πολυαγαπημένο της Trabant 601- το πιο δημοφιλές αμάξι της χώρας. Όταν σε μια φάση γίνεται έκρηξη στο αμάξι, ο πατέρας παίρνει τηλέφωνο έναν μηχανικό, του λέει ότι οδηγεί αυτό το μοντέλο και ο μηχανικός σκάει στα γέλια και λέει: “Ελπίζω να έχεις σελοτέιπ”. Το Trabant θεωρείται το χειρότερο αυτοκίνητο όλων των εποχών. Έτσι, γιατί πρέπει για κάθε πράγμα να υπάρχει ‘το χειρότερο’. Απλά για να μπορούμε να συνεννοηθούμε.

Όλα ξεκινούν πίσω στη δεκαετία του 1950, όταν η Ανατολική Γερμανία επέλεξε να φτιάξει ένα αυτοκίνητο εύκολα προσβάσιμο στη μέση ανατολικογερμανική οικογένεια. Η αλήθεια είναι ότι τα πρώτα μοντέλα της Trabant είχαν μερικά πρωτόγνωρα για εκείνη την εποχή χαρακτηριστικά. To πρόβλημα όμως ήταν ότι επί 30 χρόνια λειτουργίας, δεν έκανε καμία ουσιαστική αλλαγή στην παραγωγή των αυτοκινήτων της. Ένα μοντέλο του 1964 για παράδειγμα δεν είχε καθόλου σημαντικές διαφορές με ένα μοντέλο του 1989.

Τα βασικά μοντέλα της εταιρείας ήταν τέσσερα: το 500, το 600, το 601 (το πιο γνωστό μοντέλο όλων) και το 1.1 που ήταν και το τελευταίο μοντέλο της Trabant, ενώ τις επιδόσεις του δεν τις λες και εντυπωσιακές: 0-100 σε 21 δευτερόλεπτα, 21 άλογα, τελική ταχύτητα γύρω στα 100 χιλιόμετρα (υπάρχει δυσπιστία ως προς το αν τα έπιανε) με το λάδι να μην έχει εξωτερικό δοχείο αλλά να μπαίνει κατευθείαν στη βενζίνη με μια σταθερή αναλογία 50:1. Στα βενζινάδικα της Δρέσδης ίσως και να χρειαζόταν να υπάρχουν 2-3 χημικοί μηχανικοί. Προφανώς επίσης ούτε λόγος για ηλεκτρικά παράθυρα και κλιματισμό, ενώ και σχεδιαστικά δεν το έλεγες και ιδιαίτερα προσεγμένο.

Από την άλλη, όλη η σειρά χαρακτηριζόταν από ένα εντυπωσιακά ελαφρύ και σχετικά ανθεκτικό (για την τιμή του) αμάξωμα αλλά και την αδιανόητη επάρκειά του σε χώρους: μπορούσε να χωρέσει άνετα 4 ενήλικες με τις αποσκευές τους, μια αδιανόητη ικανότητα διαχείρισης χώρου που είχαν τα σοσιαλιστικά καθεστώτα. Υπολογίζεται ότι η παραγωγή Trabant έφτασε τα 3,7 εκατομμύρια αυτοκίνητα.

Κι όμως το Trabant ήταν πρακτικά το μόνο αυτοκίνητο που μπορούσε να έχει ένας Ανατολικογερμανός και ίσως χρειαζόταν να περιμένει μέχρι και 10 χρόνια για να το αποκτήσει. Η τιμή του ήταν φυσικά πολύ χαμηλή και προσβάσιμη για κάθε οικογένεια, ενώ, στην μεταπώληση του στη Δύση, η τιμή του μεταχειρισμένου μπορούσε να φτάσει μέχρι και τη διπλάσια τιμή του νέου, ακριβώς λόγω του cult status που είχε αποκτήσει από πολύ νωρίς.

Κι όμως, παρόλο που τα Trabant έχουν οικουμενικά σχεδόν αναγορευτεί ως τα χειρότερα αυτοκίνητα όλων των εποχών, μοιάζουν να έχουν σήμερα, κοντά 3 δεκαετίες από την πτώση του Τείχους, τους πιο πιστούς οπαδούς. Ένας από αυτούς είπε στο site Atlas Obscura: “To πιστεύω ότι τα Trabis έχουν ψυχή…όταν τα οδηγείς είσαι μόνο εσύ, ο δρόμος και ο κόσμος γύρω σου”. Κανείς δεν το είπε αυτό για μια Ferrari. Μπορεί και να το είπε.

Το πιο σημαντικό όμως είναι άλλο. Οι συλλέκτες της Trabant γίνονται μέλη μιας πολύ δεμένης κοινότητας. Το Trabant μπορεί να μην πέτυχε να γίνει το καλύτερο αυτοκίνητο του πλανήτη. Ίσως συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Κατάφερε όμως 30 χρόνια μετά το τέλος της κυκλοφορίας του να κάνει αυτό που για το οποίο θεωρητικά φτιάχτηκε: μια ισχυρή και στενά δεμένη κοινότητα.

(Φωτογραφίες: AP Photos)