Βαριατρική χειρουργική: Ανεπαρκής εφαρμογή μιας ιδιαίτερα επωφελούς θεραπευτικής επιλογής

Η παχυσαρκία, ιδιαίτερα η πολύ εκσεσημασμένη ή νοσογόνος (με Δείκτη Μάζας Σώματος >40, όπου ΔΜΣ= βάρος σε κιλά διαιρούμενο με το τετράγωνο του ύψους σε μέτρα), συνοδεύεται από σοβαρές παθήσεις που οδηγούν σε αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, η αρτηριακή υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία, τα καρδιοαγγειακά νοσήματα, η υπνική αποφρακτική άπνοια και ορισμένες μορφές καρκίνου.

Για τα άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία η πιο αποτελεσματική μέθοδος σημαντικής μακροπρόθεσμης απώλειας βάρους είναι η βαριατρική χειρουργική, που επιπλέον οδηγεί σε σημαντική μείωση της συχνότητας και των επιπτώσεων αυτών των παθήσεων.

Πρόσφατη ανάλυση της πιο μακροπρόθεσμης μελέτης που αφορά τις ευνοϊκές επιδράσεις της βαριατρικής χειρουργικής, της μελέτης SOS (Swedish Obese Subjects Study) έδειξε ότι μετά από 20 έτη, άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία είχαν μειωμένο κίνδυνο για θάνατο από οποιαδήποτε αιτία κατά 23%, από καρδιοαγγειακά νοσήματα κατά 30% και από καρκίνο κατά 23% σε σύγκριση με ομάδα ασθενών που δεν υποβλήθηκε σε επέμβαση.

Οι επιπλοκές της βαριατρικής σε εξειδικευμένα κέντρα είναι ιδιαίτερα σπάνιες και σαφώς δικαιολογούν το προσδοκώμενο όφελος σε σωστά επιλεγμένους ασθενείς.

Δυστυχώς, παρά τα σαφή οφέλη, η εφαρμογή της βαριατρικής είναι πολύ χαμηλότερη του αναμενομένου. Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπολογίζεται ότι λιγότερο από 1% των ασθενών που έχουν σαφή ένδειξη για βαριατρική επέμβαση υποβάλλονται σε αυτή.

Σε πρόσφατη μελέτη συνεργασίας του τμήματός μας με δύο άλλα μεγάλα Διαβητολογικά κέντρα των Αθηνών, που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό Frontiers in Endocrinology, υπολογίσαμε ότι 15% των ασθενών μας με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 είναι υποψήφιοι για βαριατρική χειρουργική με βάση τα διεθνώς παραδεκτά κριτήρια. Από αυτούς ήταν ενήμερο για την επιλογή αυτή μόνο το 39%. Επιπλέον, μεγάλος αριθμός ασθενών δεν πληρούσαν τα κριτήρια για επέμβαση λόγω μεγάλης ηλικίας: άτομα δηλαδή, που παρότι έπασχαν από νοσογόνο παχυσαρκία για πολλά έτη, δεν πληροφορήθηκαν ποτέ για τις ευεργετικές επιδράσεις της βαριατρικής. Τέλος, πολύ σημαντικό ποσοστό των ασθενών που δεν είχαν ενημερωθεί για τη δυνατότητα αυτή, είχε, βάσει ειδικών μοντέλων υπολογισμού, μεγάλη πιθανότητα να παραμείνει ελεύθερο διαβήτη για τα επόμενα 5 έτη.

Αλέξανδρος Κόκκινος, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας, Α’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο, Ιατρική Σχολή,  Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΓΝΑ “Λαϊκό”