Βάτραχος, μία cult φιγούρα 60 ετών

Ήταν 5 Οκτωβρίου του 1955, σαν σήμερα πριν 60 χρόνια, όταν στο Paris Motor Show παρουσιάστηκε από τη γαλλική αυτοκινητοβιομηχανία Citroen ένα καινούργιο μοντέλο, το οποίο έμελλε να κλέψει τις καρδιές των απανταχού φίλων του αυτοκινήτου και στο πέρασμα των χρόνων να αναδειχθεί σε μία από τα πλέον αναγνωρίσιμες φιγούρες παγκοσμίως. Το ONEMAN σας παρουσιάζει τη “Γαλλίδα Θεά”, το αθάνατο Citroen DS, τον θρυλικό “βάτραχο” όπως είναι γνωστός στην Ελλάδα, γεμίζοντας το κείμενο που ακολουθεί με το χρώμα και τη νοσταλγία μιας άλλης εποχής.

Ο πρώτος βάτραχος, όπως παρουσιάστηκε στο Παρίσι το 1955

Μετά από 18 ολόκληρα χρόνια απόλυτα μυστικού σχεδιασμού στα εργαστήριά της, η Citroen παρουσίασε επιτέλους στην έκθεση του Παρισιού του 1955 τον διάδοχο του Traction Avant, το DS 19. Το καινούργιο μοντέλο εντυπωσίασε αμέσως το κοινό λόγω του φουτουριστικού, αεροδυναμικού του σχεδιασμού και της καινοτόμου τεχνολογίας του. Μέσα στα πρώτα 15 λεπτά της παρουσίασής του, είχαν ήδη δοθεί 743 παραγγελίες, ενώ στο τέλος της πρώτης ημέρας, αυτές έφτασαν τις 12.000. Μόλις ολοκληρώθηκε η πρώτη εβδομάδα, οι παραγγελίες είχαν πλέον ξεπεράσει τις 80.000. Από τότε και για τα επόμενα 20 χρόνια (μέχρι το 1975, όταν και σταμάτησε η παραγωγή του “βάτραχου”), κατασκευάστηκαν συνολικά 1.330.755 αυτοκίνητα της σειράς DS.

Το δεύτερο, ακόμα πιο βελτιωμένο μοντέλο του 1956

To μοντέλο σχεδιάστηκε από τον Ιταλό ζωγράφο και γλύπτη Φλαμίνιο Μπερτόνι (υπεύθυνο και για το άλλο ιστορικό μοντέλο της γαλλικής αυτοκινητοβιομηχανίας, το 2CV), ο οποίος δούλευε πάνω στην ιδέα ενός αυτοκινήτου με πηγή έμπνευσης το  ζωικό βασίλειο. Ήδη στη δεκαετία του 1940, ο Μπερτόνι είχε φτιάξει τη φυσικού μεγέθους μακέτα του “Ιπποπόταμου”, προπλάσματος του DS, το οποίο όμως δεν έφτασε ποτέ στην παραγωγή. Τελικά, ο Ιταλός σχεδιαστής βρήκε τη μούσα του στη θάλασσα, αφού το μπροστινό μέρος του DS είναι εμπνευσμένο από τα σαγόνια του καρχαρία. Ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας στην κατασκευή του DS υπήρξε ο μηχανικός Αντρέ Λεφέβρ, ο οποίος εφάρμοσε πάνω στον σκελετό του Μπερτόνι όλα όσα χρειάζονταν ώστε να μετατραπεί το δημιούργημα σε αριστούργημα.

Κάτω από τον Πύργο του Άιφελ

Γιατί δεν ήταν μόνο η εμφάνιση και ο προχωρημένος για την εποχή του σχεδιασμός, αυτά που τράβηξαν την προσοχή του κοινού. Οι τεχνολογικές καινοτομίες που εισήγαγε ο βάτραχος ήταν και πολλές και σημαντικές. Στο DS εφαρμόστηκε για πρώτη φορά πλήρως η θρυλική υδροπνευματική ανάρτηση μεταβαλλόμενου ύψους. Το σύστημα αυτό είχε ήδη δοκιμαστεί στα τελευταία Traction Avant. Η υψηλής πίεσης υδραυλική λειτουργία της υδροπνευματικής ανάρτησης έθεσε τη βάση πολλών μελλοντικών μοντέλων Citroen, όπως τα SM, GS, BX, XM και Xantia. Τα αυτοκίνητα αυτά διέθεταν κάτι πολύ ξεχωριστό: με το που έπαιρνε μπροστά ο κινητήρας, το ύψος της ανάρτησης ανέβαινε αυτόματα, για μεγαλύτερη άνεση. Στην κεντρική κονσόλα υπήρχε ένας μοχλός μέσω του οποίου ρυθμιζόταν το επιθυμητό ύψος από τον οδηγό. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλιζόταν το πολύ καλό κράτημα, αλλά και η άνεση στους επιβάτες.

Φινέτσα και στιλ πάνω σε τέσσερις τροχούς

Όταν ήταν επιλεγμένη η υψηλότερη θέση της ανάρτησης, το αυτοκίνητο επανερχόταν στην κατώτερη όταν ήταν σταματημένο (όπως σε φανάρια) και ανέβαινε εκ νέου με την επανεκκίνηση. Έτσι, πολύ συχνά οι οδηγοί των άλλων οχημάτων, ειδοποιούσαν τους οδηγούς των Citroen ότι είχαν πάθει λάστιχο – αφού εκεί απέδιδαν το χαμήλωμα του αμαξώματος. Ο βάτραχος ήταν το πρώτο αυτοκίνητο στον κόσμο με δισκόφρενα. Διέθετε επίσης σύστημα διεύθυνσης με υποβοήθηση και υποβοηθούμενα φρένα και αναρτήσεις. Το 1968 η DS έγινε το πρώτο αυτοκίνητο μαζικής παραγωγής με προβολείς που έστριβαν ανάλογα με τη φορά του τιμονιού (το σημερινό Adaptive Front Lighting System).

Οι κατευθυνόμενοι προβολείς, σήμα κατατεθέν του βάτραχου

Ένα ίδιο σύστημα υψηλής πίεσης χρησιμοποιήθηκε για την ενεργοποίηση πιστονιών στο κιβώτιο ταχυτήτων και για τη διαχείριση του συμπλέκτη στο ημιαυτόματο κιβώτιο “Citromatic”. Επίσης ήταν ο ίδιος ο Λεφέβρ που ανέβασε τα πίσω φλας στον ουρανό του αυτοκινήτου και αυτός που σχεδίασε την πίσω μεριά της οροφής έτσι ώστε να μην βρέχεται από την βροχή το πίσω τζάμι και όσο το αυτοκίνητο βρίσκεται σε κίνηση να μην είναι απαραίτητη η χρήση υαλοκαθαριστήρων. Μια ακόμα επαναστατική καινοτομία του καινούργιου μοντέλου ήταν πως η DS μπορούσε να συνεχίσει να κινείται χωρίς προβλήματα για αρκετή απόσταση, ακόμα και αν έχανε τον έναν από τους τέσσερις τροχούς!

Το ταμπλό ενός Citroen DS Cabriolet του 1970

Μόλις κυκλοφόρησε το DS, η τιμή του ήταν αρκετά αλμυρή με αποτέλεσμα να είναι προσιτό μόνο στις πλουσιότερες τάξεις. Για να μπορέσει η Citroen να προσελκύσει μαζικότερο αγοραστικό ενδιαφέρον, δημιούργησε το ID, ένα μοντέλο με μικρές σχεδιαστικές διαφορές αλλά αρκετά κατώτερο στο τεχνολογικό σκέλος. Το κατά πολύ φτηνότερο εναλλακτικό μοντέλο απογείωσε τη ζήτηση του βάτραχου, ο οποίος τώρα ήταν πλέον προσιτός σε όλα τα πορτοφόλια. Το DS κυκλοφόρησε σε μεγάλη ποικιλία μοντέλων και χρωμάτων. Για πρώτη φορά στην ιστορία της αυτοκινητοβιομηχανίας, ένα μοντέλο διατίθετο σε τόσα πολλά και ζωντανά χρώματα, παρακάμπτοντας τον μύθο του άσπρου, μαύρου και γκρίζου.

Κόκκινος βάτραχος κάμπριο

Ο βάτραχος έγινε στέισον, κάμπριο, νοσοκομειακό, λιμουζίνα, αγωνιστικό, οικογενειακό, σπορ, συλλεκτικό, αντίκα, φτάνοντας στις μέρες μας να αποτελεί το φετίχ χιλιάδων οδηγών και τον κρυφό – ή φανερό – πόθο εκατομμυρίων άλλων σε όλο τον κόσμο. Πολλοί διάσημοι έχουν συνδέσει την εικόνα τους με το DS – και σίγουρα έχουν συνδεθεί με αυτό. Πρώτος και καλύτερος ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, στρατηγός Σαρλ Ντε Γκολ. Στα χρόνια του υπήρχε ολόκληρος στρατός από θωρακισμένες λιμουζίνες DS που χρησίμευαν για την μεταφορά του ίδιου, του υπουργικού του συμβουλίου και των υψηλών προσκεκλημένων του.

Ο Σαρλ ντε Γκολ στον προεδρικό βάτραχο (1963)

Η αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας που έγινε εναντίον του στις 22 Αυγούστου του 1962, αποτέλεσε μια πρώτης τάξεως διαφήμιση για τη Citroen, αφού το θωρακισμένο DS του στρατηγού μπόρεσε να διαφύγει με τέρμα τα γκάζια, παρόλο που από τις σφαίρες είχαν σκάσει δυο από τα λάστιχά του. Στην ταινία “το Τσακάλι” (με θέμα την παραπάνω απόπειρα δολοφονίας του Ντε Γκολ) μπορείτε να δείτε την αναπαράσταση της σκηνής εντυπωσιακά γυρισμένη στους δρόμους του Παρισιού, με δεκάδες βάτραχους να σχηματίζουν την προεδρική πομπή. Άλλοι διάσημοι που χρησιμοποιούσαν την “Θεά” (Deesse στα γαλλικά με σαφή αναφορά στα αρχικά γράμματα) ήταν οι ηθοποιοί Λουί ντε Φινές, Ζαν Μορό, Μπριζίτ Μπαρντό, σερ Άλεκ Γκίνες και Τζεφ Μπρίτζες, ο κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν, ο ζωγράφος Μαρκ Σαγκάλ και ο πάπας Ιωάννης ΧΙΙΙ.

Ο αγωνιστικός βάτραχος

Η αγωνιστική ομάδα της Citroen ξεκίνησε τη συμμετοχή της στον κόσμο των ράλι με τον βάτραχο. Κέρδισε δυο φορές το ράλι του Μόντε Κάρλο (1959 και 1966), άλλες δυο το ράλι της Κορσικής (1961 και 1963) και μια το φινλανδικό ράλι των 1000 λιμνών (1962), θέτοντας έτσι τις βάσεις για τη δημιουργία μιας από τις πιο ιστορικές και σημαντικότερες ομάδες του σημερινού WRC. Στο Μόντε Κάρλο το 1966, δημιουργήθηκε ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα στην ιστορία των ράλι. Οι κριτές ακύρωσαν τα Mini, τα οποία είχαν τερματίσει στην πρώτη θέση, δίνοντας έτσι τη νίκη στον βάτραχο της Citroen που είχε καταλάβει την δεύτερη θέση. Όλοι, τύπος, φίλαθλοι, και οι άνθρωποι των άλλων ομάδων είχαν κάνει λόγο για κλοπή, ενώ είχαν κυκλοφορήσει και πολλές γελοιογραφίες που παρουσίαζαν τον χαμένο Γολιάθ να πλακώνει στο ξύλο τον νικητή Δαυίδ, κάνοντας ευθεία αναφορά στα μεγέθη των δυο αυτοκινήτων.

Porsche Citroen 911-DS, ο συνδυασμός δυο θρύλων του αυτοκινήτου

Το κεντρικό εργοστάσιο της Citroen για το DS, το φημισμένο Quai de Javel βρισκόταν στο Παρίσι. Όμως μονάδες παραγωγής βρίσκονταν και σε άλλα τέσσερα κράτη: την Μεγάλη Βρετανία, την Αυστραλία, την Νότιο Αφρική και τη Γιουγκοσλαβία. Τα βρετανικά μοντέλα ξεχωρίζουν από τα δερμάτινα σαλόνια τους, τα ξύλινα, χειροποίητα ταμπλό και τα ηλεκτρικά μάρκας “Lucas”. Σε πολλά σημεία της πρώην Γιουγκοσλαβίας οι βάτραχοι χρησιμοποιούνται ως σήμερα σαν ταξί. Οι Αυστραλοί όμως ήταν οι μοναδικοί που κυκλοφόρησαν μια σειρά αποκλειστικά δικής τους έμπνευσης, την ID 19 “Parisiene”.

Ο βάτραχος και το Κονκόρντ, δυο μύθοι της γαλλικής βιομηχανίας

Τα DS έχουν πάρει μέρος σε δεκάδες κινηματογραφικές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές, άλλες φορές σαν απλή παρουσία και άλλες φορές ως αυτοκίνητα των πρωταγωνιστών. Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικές από τις ταινίες στις οποίες οι βάτραχοι έχουν πέσει με τα μούτρα στη δράση και στην καταδίωξη, αναδεικνύοντας έτσι τις φοβερές τους δυνατότητες:

“Ο Σικελός” (1958), “Ο Ρόκο και τ’ αδέρφια του” (1960), “Φαντομάς” (1964), “Ένας άντρας και μια γυναίκα” (1966), “8 1/2” (1963), “Άλφαβιλ” (1965), “Η ωραία της ημέρας” (1967), “Καζίνο Ρουαγιάλ” (1967), “Ζ” (1969), “Για το τομάρι ενός μπάτσου” (1972), “Τα πράσινα μπερέ” (1968), “Τελευταίο ταγκό στο Παρίσι” (1972), “Το τσακάλι” (1973), “Η επιστροφή του Ροζ Πάνθηρα” (1975), “Επάγγελμα ρεπόρτερ” (1975), “Ο σημαδεμένος” (1983), “Μόναχο” (2005), “Πιάσε με αν μπορείς” (2003), “Κώδικας Ντα Βίντσι” (2006).

Και μερικές από τις σημαντικότερες τηλεοπτικές σειρές στις οποίες έκανε την εμφάνισή του ο βάτραχος: “The Avengers” (1961-1969), “Ο Άγιος” (1962-1969), “Επικίνδυνες Αποστολές” (1966-1973), “Οι επαγγελματίες” (1977-1983), “Μαγκάιβερ” (1985-1992), “Battlestar Galactica” (2004-2008).

Το ανοιχτό καπό με τη μηχανή και τη ρεζέρβα

Αν και έχει περάσει πάνω από μισός αιώνας από τη στιγμή που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το DS, ο βάτραχος συνεχίζει να διατηρεί την αίγλη του και να αποτελεί ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα μοντέλα αυτοκινήτων παγκοσμίως. Το 1999, στην μεγάλη ψηφοφορία που έγινε ανάμεσα σε 700 διαφορετικά μοντέλα αυτοκινήτων για να ανακηρυχθεί το κορυφαίο μοντέλο του 20ου αιώνα, το DS προκρίθηκε άνετα στις 26 τελικές επιλογές και πήρε την τρίτη θέση, πίσω μόνο από το Ford Model T και το Mini, αλλά μπροστά από τον “σκαραβαίο” και την Porsche 911 που συμπλήρωσαν την νικήτρια πεντάδα. Σε άλλη ψηφοφορία που έκανε το αμερικανικό περιοδικό αυτοκινήτου “Automobile Magazine” για τα “100 coolest cars” στην ιστορία, ο βάτραχος πήρε την 5 θέση.

Βάτραχος DSpecial του 1974

Σήμερα συνεχίζουν να κυκλοφορούν ακόμα μερικές εκατοντάδες χιλιάδες βάτραχοι στους δρόμους όλου του κόσμου, οι περισσότεροι από αυτούς στην Ευρώπη και την Αφρική. Οι φανατικοί φίλοι των DS έχουν δημιουργήσει λέσχες σε ολόκληρο τον κόσμο, διοργανώνοντας εκδηλώσεις, εκδρομές και ταξίδια. Στοιχεία για αυτές τις λέσχες μπορείτε να βρείτε εύκολα στο διαδίκτυο, όπως για παράδειγμα εδώ. Επίσης όσοι ενδιαφέρεστε να γραφτείτε στην ελληνική λέσχη φίλων 2CV & Citroen ή απλά να έρθετε σε επαφή μαζί τους, απευθυνθείτε στο 210-3460761. Η λέσχη βρίσκεται στο Θησείο, στην οδό Θεσσαλονίκης 38. Πληροφορίες μπορείτε να βρείτε και στο σάιτ της ΦΙΛΠΑ (Ελληνική Ομοσπονδία Φίλων Παλαιού Αυτοκινήτου και Μοτοσικλέτας) ή στo 210.6529084.

Φουτουριστική μαγεία του βάτραχου

Το επίσημα καταγεγραμμένο ρεκόρ πώλησης ενός βατράχου ανέρχεται στο ποσό των 343.497 ευρώ, χρήματα τα οποία πληρώθηκαν σε δημοπρασία παλαιών αυτοκινήτων του οίκου Bonhams τον Φεβρουάριο του 2009, για την αγορά μιας μεταχειρισμένης ασημένιας DS 23 IE “Decapotable” του 1973. Στις 9 Οκτωβρίου του 2005 διοργανώθηκε στο Παρίσι ο εορτασμός για τα 50 χρόνια του θρυλικού μοντέλου. Εκεί συγκεντρώθηκαν γύρω στα 1600 DS, τα οποία παρέλασαν σε μια μοναδική πομπή δίπλα από την Αψίδα του Θριάμβου, γεμίζοντας το κέντρο του Παρισιού με το χρώμα και τη νοσταλγία μιας άλλης εποχής και εκφράζοντας με αυτό τον τρόπο την μεγάλη αγάπη που τρέφουν ακόμα οι Γάλλοι για το σήμα κατατεθέν της αυτοκινητοβιομηχανίας τους, αλλά και για ένα από τα ζωντανά σύμβολα της σύγχρονης κοινωνίας και ιστορίας τους, το υπέροχο, ακραίο και ιδιοφυές αυτοκίνητο του μέλλοντος – όταν κυκλοφόρησε –, το θρυλικό DS.

Πηγές: citroen.com, citroen-ds-id.com, motortrend.com, citroen-ca.com, wiki

 

Βίντεο: Το θρυλικό Citroen DS μέσα σε 10 λεπτά

 

Βίντεο: Η παρέλαση των 1600 Citroen DS το 2005 στο Παρίσι, για τον εορτασμό των 50 χρόνων του βάτραχου