Ευρωεκλογές: Δημοσκόπηση ή ψήφος εμπιστοσύνης;

“Δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία το εκλογικό αποτέλεσμα για το κόμμα μας. Αν κερδίσαμε ή αν χάσαμε. Σημασία έχει η αυξημένη συμμετοχή και το ότι οι ευρωσκεπτικιστές καταποντίστηκαν. Σημασία έχει ότι ο λαϊκισμός δεν νίκησε σε αυτή την εκλογική διαδικασία”.

Θα είχε πολύ ενδιαφέρον αν το βράδυ της 26ης Μαΐου κάποιος εκ των επικεφαλής των μεγάλων ελληνικών κομμάτων διατύπωνε μια θέση σαν την παραπάνω. Αν αποσύνδεε, δηλαδή, το τελικό αποτέλεσμα από την ‘κομματική ερμηνεία’.

Φυσικά, ουδείς θέλει να αποδεχθεί την ήττα εν Ελλάδι, ή να διαχειριστεί μια νίκη με όρους ήπιου ρεαλισμού. Η πρώτη προσδοκία, το κύριο μέλημα είναι η περαιτέρω αποδυνάμωση του αντιπάλου. Μόνο που εν προκειμένω, και ειδικά φέτος, οι Ευρωεκλογές δεν είναι ζήτημα ‘εσωτερικής κατανάλωσης’.

(AP Photo / Francisco Seco)

Θα έλεγε κανείς πως πρόκειται για την πιο κρίσιμη εκλογική περίοδο από καταβολής Ένωσης, αν θέλουμε δηλαδή να δούμε την Ένωση να παραμένει ζωντανή. Το σίγουρο είναι πως η ΕΕ πρέπει να αλλάξει για να μη βουλιάξει και αυτό δεν είναι κλισέ.

Αυτό είναι και το επιχείρημα των ‘προοδευτικών δυνάμεων’ και το έχουν καταλάβει πλέον και οι πιο συντηρητικοί κύκλοι, οι οποίοι κυριολεκτικά, αναγκάστηκαν να βάλουν στον πάγο τον συντηρητικό ευρω-διασπαστή Όρμπαν και το κόμμα του, μιας και πάνω στην επαναλαμβανόμενη και αδιέξοδη για τους πολλούς, πολιτική λιτότητας, ‘πατάνε’ και οι ακροδεξιοί. Οραματιζόμενοι φυσικά το τέλος της ΕΕ και την επαναφορά των ‘σκληρών’ συνόρων, κάτι που θα βολέψει και τα αντιμεταναστευτικά τους πλάνα.

Εν μέσω αυτού του κλίματος λοιπόν, ο κίνδυνος είναι να μην υπάρχει μεγάλη συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία της 26ης Μαΐου. Το ευρωκοινοβούλιο έχει καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για να πείσει τους Ευρωπαίους να ψηφίσουν, με δυναμικές καμπάνιες που προμοτάρουν τα καλά της ΕΕ και αναδεικνύουν τους κινδύνους. Στο aftitiforapsifizw.eu μπορεί κανείς να ενημερωθεί ενδελεχώς. Αντιστοίχως και στο yourvotematters.eu.

Η αλήθεια επίσης είναι πως σε αυτή την εκλογική διαδικασία, η αποχή δεν θα ενισχύσει τον πρώτο

Αντιθέτως, θα δυναμώσει περισσότερο τους ευρωδιασπαστές, τους ακροδεξιούς τύπου Κουρτς και Λέγκας του Βορρά, οι οποίοι παραδοσιακά συσπειρώνονται σε μεγαλύτερο βαθμό από κάθε άλλη πολιτική ομάδα στο ‘παρά ένα’ της κάλπης. Έτσι, η συμμετοχή μόνο ως δημοκρατική απάντηση εκλαμβάνεται.

Πώς έχουν αντιμετωπίσει όμως τα ελληνικά κόμματα τα παραπάνω; Θα έλεγε κανείς, μάλλον με έναν τρόπο μουδιασμένο.

Άλλωστε, η εσωτερική πόλωση, δεν έχει αφήσει πολλά περιθώρια για επένδυση χρόνου και κόπου στην αναλυτικότερη ενημέρωση του κοινού για το τι θα κάνει ο κάθε σχηματισμός για να θωρακίσει τα ευρωπαϊκά μας συμφέροντα και να βελτιώσει τις τις διασυνοριακές μας αναζητήσεις. Θα έλεγε κανείς πως ‘εκμεταλλεύονται’ την απογοήτευση του μέσου Έλληνα ως προς τους θεσμούς και τα πεπραγμένα τους.

Βεβαίως και ευθύνεται και η ίδια η ΕΕ για αυτό, το στίγμα της άκαμπτης στάσης των θεσμών το πρώτο εξάμηνο του ’15 και η ευθύνη τους για το ‘πράσινο φως’ για έλευση του ΔΝΤ, είναι αναμφισβήτητα γεγονότα.

Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία των δύο τελευταίων Ευρωβαρομέτρων υπήρξε μία αύξηση της τάξης του 8%, όσον αφορά στη θετική γνώμη, που έχουν οι Έλληνες για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (αυξήθηκε σε 45% από 38%). Μάλιστα, 6 στους 10 Έλληνες επιθυμούν το Ε.Κ. να διαδραματίσει “πιο σημαντικό” ρόλο. Μην ξεχνάμε δε, πως το ‘όχι’ του δημοψηφίσματος, όπως αποδείχθηκε δεν ήταν και ‘όχι’ στην ΕΕ, αλλά ήταν ‘ναι’ στην αλλαγή στάσης της έναντι της Ελλάδας. Έτσι διατυπώθηκε το ερώτημα του δημοψηφίσματος, όσο κι αν γκρίνιαξαν πολλοί για το αντίθετο. Όσο λοιπόν κι αν τα κόμματα αναλώνονται στην εσωτερική μάχη, ο λαός κοιτάζει και προς τα έξω και αυτό δεν πρέπει να το παραγνωρίσει κανείς.

Η φαινομενική ‘αλλαγή της ρητορικής’ του Αλέξη Τσίπρα

Το τελευταίο διάστημα λοιπόν, στην εγχώρια πολιτική ατζέντα κυριάρχησε η φαινομενική ‘αλλαγή’ στις διατυπώσεις του Αλέξη Τσίπρα περί ευρωεκλογών.

Στη συνέντευξή του στον Alpha ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για μια εκλογική διαδικασία που θα έχει τα χαρακτηριστικά μιας δημοσκόπησης για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και την επόμενή της μέρα. Μια διατύπωση που όμως άλλαξε κατά την τοποθέτησή του στο ραδιόφωνο του News 24/7 στους 88.6, λίγες ημέρες πριν την κρίσιμη Κυριακή.

Ο Αλέξης Τσίπρας ζήτησε ‘ψήφο εμπιστοσύνης’ την επόμενη Κυριακή στην κυβέρνηση για να μπορέσει να υλοποιήσει τα μέτρα που ψηφίστηκαν. Όπως είπε, ο συσχετισμός δυνάμεων πρέπει να είναι υπέρ των προοδευτικών δυνάμεων με τις οποίες συντάσσεται ο ΣΥΡΙΖΑ. “Αν ο κ. Βέμπερ βγει πρόεδρος της Κομισιόν θα πάρει τηλέφωνο τον Έλληνα πρωθυπουργό και θα ζητήσει να μην υλοποιηθούν τα μέτρα”, είπε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.

Το δεδομένο είναι πως ο Αλέξης Τσίπρας αποσυνδέει τις ευρωεκλογές από πιθανή πρόωρη παραίτηση της κυβέρνησής του. Η τετραετία θα εξαντληθεί και οι εθνικές εκλογές θα γίνουν το φθινόπωρο.

Πράγματι, ο πρωθυπουργός έκανε μια μεταστροφή του λόγου του μέσα σε είκοσι ημέρες. Παλαιότερα μιλούσε για διαδικασία με χαρακτήρα ‘δημοψηφίσματος’, εν συνεχεία τη χαρακτήρισε ‘δημοσκόπηση’, για να φτάσουμε στην πιο πρόσφατη διατύπωση που αναφέρθηκε παραπάνω.

Πολλά media έγραψαν πως ο πρωθυπουργός προσπάθησε να ‘υποβαθμίσει’ τη σημασία των εκλογών. Είναι όμως έτσι;

Στην ουσία, ο Αλέξης Τσίπρας επαναλαμβάνει με άλλες διατυπώσεις, πως ο χρόνος κυλά υπέρ του κόμματός του μετά την εξαγγελία των νέων μέτρων και αποσκοπεί στο να φτάσουμε σε ένα εκλογικό ντέρμπι με φόντο την Ευρωβουλή. Άλλωστε, η εκλογική διαδικασία που θα λειτουργήσει σαν “φάρος” είναι αυτή των Ευρωεκλογών που έχουν πιο βαρύνουσα σημασία έναντι των αυτοδιοικητικών.

“Αυτός που θα πρέπει να έχει άγχος για το αν θα πάει σπίτι του είναι ο κ. Μητσοτάκης”, είναι το σχεδόν επαναλαμβανόμενο μοτίβο του Αλέξη Τσίπρα το τελευταίο διάστημα. Εν προκειμένω, αν κρίνει κανείς το σύνολο των δηλώσεών του για τις ευρωεκλογές, εκείνο που επιχειρεί να κάνει είναι να τις “εθνικοποιήσει” περισσότερο, παρά να τις απαξιώσει.

Καλώντας το εκλογικό κοινό στην κάλπη, το καλεί παράλληλα να δώσει ένα ‘σήμα’ για την ερχόμενη τετραετία, προβάλλοντας το οικονομικό πρόγραμμα κοινωνικής πολιτικής, επενδύοντας ταυτόχρονα στην αποδόμηση του αντίστοιχου του αντιπάλου του.

Εδώ όμως είναι που προχωρά και σε ένα βήμα περαιτέρω, κάτι που δεν έχει κάνει επιτυχώς ο κ. Μητσοτάκης.

Ξεκάθαρος στόχος του ΣΥΡΙΖΑ είναι οι ευρωεκλογές να εξελιχθούν σε ντέρμπι με τη ΝΔ, το οποίο ακόμα και αν χαθεί, να μη θεωρείται δεδομένη η νίκη της ΝΔ στις εθνικές εκλογές, από την πλειονότητα της κοινής γνώμης

Από την άλλη όμως, στόχος του είναι και να διασυνδέσει το δικό του πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής με εκείνο το οποίο θεωρεί πως έπρεπε ή θα πρέπει, να ακολουθήσει η Ευρώπη από εδώ και στο εξής για να μην ενδυναμωθεί περαιτέρω ο ευρωσκεπτικισμός.

Το παράδειγμα της Ελλάδας που πέρασε τα πάνδεινα από τη νεοφιλελεύθερη πολιτική είναι άλλωστε το κύριο βέλος στη φαρέτρα και του Ευκλείδη Τσακαλώτου και αναφέρεται σε όλες τις δημόσιες τοποθετήσεις κυβερνητικών στελεχών, ως ένα “αντιπαράδειγμα” μέτρων και αποφάσεων που οδήγησαν έναν λαό στα όριά του.

Ποιο είναι το λάθος του ΣΥΡΙΖΑ;

Ότι ακόμη και τώρα, αν και κατεβαίνει ως συμμαχία προοδευτικών δυνάμεων μέσα στις οποίες υπάρχουν και σοσιαλιστές, δεν έχει πάρει σαφή θέση για το αν στηρίζει στο ακέραιό τους τις θέσεις Τίμερμανς ο οποίος ηγείται των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, παρότι θα του δώσει το χρίσμα στο δεύτερο γύρο έναντι του Βέμπερ. Με το ένα πόδι στέκει στην αριστερά, και με το άλλο στο φάσμα της σοσιαλδημοκρατίας, και αυτή η επαναλαμβανόμενη διγλωσσία ενδέχεται να του στοιχίσει.

Οι θέσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη

Από την άλλη, η στάση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι ακόμη πιο ‘εθνικοκεντρική’. Ο επικεφαλής της ΝΔ εργαλειοποιεί τις Ευρωεκλογές, μεταφράζοντάς τες ως ένα ‘πρώτο ημίχρονο’ του εκλογικού αγώνα, και καλεί τους ψηφοφόρους του να ψηφίσουν ‘για τη φανέλα’.

Μιλώντας στον Sport 24 Radio ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε πως η “ενδεχόμενη νίκη της ΝΔ στις ευρωεκλογές ισοδυναμεί με νίκη στο α’ ημίχρονο. Αν και προτρέχουμε, δεν πρόκειται να επιτρέψω μια μεγάλη νίκη στις ευρωεκλογές να μας αποσυντονίσει”, είπε ακόμα ο κύριος Μητσοτάκης επισημαίνοντας πως όσο πιο μεγάλη είναι η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ τόσο πιο πολύ ανάγεται το αποτέλεσμα σε ζήτημα “ψήφου εμπιστοσύνης” και άρα ο πρωθυπουργός θα πρέπει να προκηρύξει εκλογές πιο σύντομα. Πράγμα απίθανο, όπως είπαμε παραπάνω.

Ο Κ. Μητσοτάκης όταν παρουσίαζε το ευρωψηφοδέλτιο της ΝΔ έλεγε πως η Ευρώπη απειλείται από τις δυνάμεις του λαϊκισμού και του εθνικισμού, ωστόσο και ο ίδιος αποκήρυξε τις πολιτικές Όρμπαν με χαρακτηριστική καθυστέρηση.

Αυτό που έχει σημασία, όμως, είναι η διατύπωσή του πως προεκλογικά “δεν θα αφιερώσουμε πολλή ενέργεια για να μιλήσουμε για τους πολιτικούς μας αντιπάλους, εξάλλου η κοινωνία έχει βγάλει τα συμπεράσματα της”.

Τι κάνει με λίγα λόγια ο Κυριάκος Μητσοτάκης; Επενδύει στο μομέντουμ, προσπαθεί να υπερθεματίσει έναντι των υποσχέσεων του ΣΥΡΙΖΑ που ‘δεν βγήκαν’ και δειλά δειλά, παρουσιάζει ένα οικονομικό πρόγραμμα που όμως έχει δοκιμαστεί στο παρελθόν

Κοινώς, προσπαθεί να αφήσει τον αντίπαλο να εκτεθεί μόνος του.

Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν παραλληλίζει το πρόγραμμα της ΝΔ με εκείνο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, δεν προπαγανδίζει τις ‘κοινές γραμμές’, ή τουλάχιστον, δεν τις αναδεικνύει συσχετίζοντάς τες ξεκάθαρα. Προφανώς, η επιλογή αυτή είναι εσκεμμένη μιας και θα θύμιζαν σε πολλούς, λάθη του πρόσφατου παρελθόντος (πχ. Ελαστικοποίηση εργασίας και απορρύθμιση εργασιακών συμβάσεων).

Συνοψίζοντας, θα έλεγε κανείς πως και τα δύο κραταιά κόμματα χρησιμοποιούν τις Ευρωεκλογές ως προθάλαμο συμπερασμάτων.

Και οι δύο καλούν σε μαζική συμμετοχή, χωρίς όμως να έχουν επενδύσει επαρκώς στην ενημέρωση του κοινού για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα των μεγάλων ευρωπαϊκών συνασπισμών με τους οποίους συστρατεύεται ο καθένας, ενώ η αμαρτωλή λέξη ‘διαπραγμάτευση’ έχει μείνει πολύ πίσω στη ρητορική τους.

Ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί σε κάθε περίπτωση μια πιο δυναμική διασύνδεση του δικού του προγράμματος με την προοπτική αλλαγής της ΕΕ “για το δικό της καλό”, ενώ η ΝΔ επιλέγει να επαναλαμβάνει πως θα πάει με το “άρμα των νικητών” για μια πιο ισχυρή Ευρώπη.

Ζητάει ωστόσο, λιγότερες τροποποιήσεις στις κεντρικές (και εν πολλοίς αποτυχημένες) ευρωπαϊκές πολιτικές.

Όπως και να ΄χει, η ψήφος είτε στον έναν, είτε στον άλλο, θα βοηθήσει στο να ενισχυθούν οι βασικοί παίκτες των Βρυξελλών, οι οποίοι θα κληθούν λογικά να σχηματίσουν ευρείες συμμαχίες.

Και όπως είπαμε στην εισαγωγή, η συμμετοχή θα ψαλιδίσει τις ελπίδες των ευρωσκεπτικιστών να ανέλθουν σε δεύτερη δύναμη στις Βρυξέλλες. Αν το ΕΛΚ πάει να κάνει κολεγιά μαζί τους, τότε το κρίμα στον λαιμό του.

Τι θέλουν οι Έλληνες

Εν κατακλείδι, όμως, ας δούμε και τι ζητάνε οι Έλληνες βάσει του πιο πρόσφατου Ευρωβαρόμετρου.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τους Έλληνες πολίτες, τις πρώτες θέσεις στις αξίες που θα έπρεπε να υπερασπίζεται κατά προτεραιότητα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καταλαμβάνουν η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ σε ποσοστό 56%, η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως σε ποσοστό 50%, και η ελευθερία του λόγου κατά 38%.

Σχεδόν όλα τα αποτελέσματα για τη μέτρηση της στήριξης της ΕΕ παρουσίασαν σημαντική ανοδική πορεία μετά το δημοψήφισμα στο Ηνωμένο Βασιλείου το 2016. Σε ερώτηση για το πώς θα αποφάσιζαν οι πολίτες σήμερα σε ανάλογο δημοψήφισμα στη χώρα τους, οι Ευρωπαίοι απάντησαν κατά 64% ότι θα ψήφιζαν να παραμείνει η χώρα τους μέλος της ΕΕ. Στην Ελλάδα, 6 στους 10 θα ψήφιζαν παραμονή της χώρας στην ΕΕ.

Κάτι που δείχνει πως ακόμα, η ευρωπαϊκή ιδέα μπορεί να επαναπροσδιοριστεί.

ΥΓ: Τα προγράμματα των υποψηφίων ευρωβουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ μπορείτε να τα βρείτε εδώ.

Τα προγράμματα των υποψηφίων ευρωβουλευτών της ΝΔ μπορείτε να τα βρείτε εδώ.

(Κεντρική φωτογραφία: AP Photo / Vadim Ghirda)