Η κοινότητα που αποφάσισε να ζει σαν να ήμασταν στον 19ο αιώνα

Παραφράζοντας λίγο τον Mark Twain στις ‘Περιπέτειες του Τομ Σόγιερ’: “Όσο πιο λίγα είναι τα επιχειρήματά με τα οποία μπορείς να στηρίξεις την επιλογή σου να ακολουθείς μια παράδοση, τόσο πιο δύσκολο είναι να εγκαταλείψεις την παράδοση αυτή”. Tι είναι αυτό που κάνει ανθρώπους να ζουν το 2019 απομονωμένοι από τον κοινωνικό τους περίγυρο, χωρίς να επωφελούνται από τις ευκολίες που προσφέρει η τεχνολογία και έχοντας έναν σταθερό κανόνα που λέει ότι απαγορεύεται να εγκαταλείψουν το μέρος όπου ζουν;

Oι κοινότητες Amish αποτελούνται από μέλη της αναβαπτιστικής προτεσταντικής παράδοσης, μιας χριστιανικής παράδοσης που έχει τις ρίζες της στη Ριζοσπαστική Μεταρρύθμιση. H ιστορία της Εκκλησίας ξεκινάει, όπως κάθε τέτοια ιστορία, από ένα σχίσμα στην Ελβετία, όταν το 1693 ο Jakob Ammann και μια ομάδα Ελβετών και Αλσατών Αναβαπτιστών αποσχίστηκαν με αφορμή τον τρόπο διαχείρισης μελών που βρέθηκαν ένοχοι για παραβιάσεις του δόγματος. Μεγάλο μέρος των Amish αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στις αρχές του 19ου αιώνα προς τις ΗΠΑ και συγκεκριμένα στην Πενσυλβάνια. Αυτή η φανατική ομάδα προτεσταντών ζει ακόμα κυρίως στην Pennsylvania, το Ohio, την Indiana αλλά και τη Νέα Υόρκη. Και ζει με ένα τελείως ασυνήθιστο τρόπο.

Οι Amish είναι γνωστοί για την επιλογή τους να συνεχίζουν να ζουν απομονωμένοι σε έναν δικό τους κόσμο, σε μικρές κοινότητες, με έναν τρόπο ζωής που προσομοιάζει σε αυτόν των αρχών και των μέσων του 19ου αιώνα. Kαι μάλιστα με έναν πληθυσμό συνεχώς αυξάνεται, ώστε από το 1920 όπου υπολογίζονταν χοντρικά στους 5000, το 2018 να μιλάμε για κοντά στις 350.000 ανθρώπους. Πράγμα βέβαια που δεν σημαίνει ότι όλο και περισσότεροι βρίσκουν το νόημα της ζωής τους στις κοινότητες των Amish. Κατά μέσο όρο, κάθε οικογένεια Amish κάνει 6-7 παιδιά, ενώ δεν είναι σπάνια η περίπτωση να υπάρχουν σε μια οικογένεια 15 παιδιά που μεγαλώνουν σε μια παράλληλη πραγματικότητα με αυτή των συνομήλικών τους.

(AP Photo/Keith Srakocic)

Ένας τρόπος για να καταλάβει κανείς το δόγμα των Amish είναι η πλήρης απόρριψη της αλαζονείας (για την οποία κατηγορούν εν πολλοίς τη σύγχρονη κοινωνία) και η αντικατάστασή της από την ηρεμία και τη σεμνότητα. Όλο αυτό μπολιασμένο στην προτεσταντική ηθική που λέει ότι η καθημερινή ζωή του ανθρώπου δεν είναι καθόλου ανεξάρτητη από τη σχέση του με τον Θεό.

Τα μέλη της κοινότητας των Amish πιστεύουν ότι η αλληλεγγύη είναι απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία της. Αρνούνται οποιαδήποτε κρατική βοήθεια (κρατική ασφάλιση, προνόμια που παρέχει το κράτος, κτλ). Aκολουθούν αρχαίες πρακτικές καλλιέργειας της γης, αρνούμενοι να προσαρμοστούν στις τεχνολογικές εξελίξεις. Κινούνται με άμαξες και άλογα, πολλές φορές αναγκασμένοι να βγαίνουν με αυτές σε κεντρικούς αυτοκινητοδρόμους. Ντύνονται με τελείως διαφορετικό τρόπο από τους σύγχρονους Αμερικανούς που ζουν γύρω τους. Οι γυναίκες απαγορεύεται να κόψουν τα μαλλιά τους και να φορέσουν παντελόνια, ενώ οι άντρες φορούν γένια. Θεωρούν ότι απαραίτητη εκπαίδευση είναι μόνο αυτή η οκταετής αρνούμενοι την αξία της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.

 Κάθε καινούργια τεχνολογική εξέλιξη συζητιέται ξεχωριστά ως προς τη λειτουργία της στον βασικό σκοπό: την επικοινωνία των μελών της κοινότητας μεταξύ τους αλλά και με τον Θεό. Αρνούνται για παράδειγμα τη χρήση αυτοκινήτων, γιατί αυτή μπορεί να τους βοηθήσει να πάνε μακριά έξω από την κοινότητα. Αρνούνται τη χρήση ηλεκτρικού ρεύματος γιατί μπορεί να οδηγήσει στην δημιουργία κακών προτύπων μέσω της τηλεόρασης και του internet και στην τεμπελιά. Κάποιες από τις κοινότητες δέχονται τη χρήση γκαζιού ή τρεχούμενου νερού στο σπίτι.

(AP Photo/Carolyn Kaster)

Φυσικά, πίσω από τις τελείως παραδοσιακές απόψεις δεν λείπει και το επιχειρηματικό δαιμόνιο. Τις τελευταίες δεκαετίες στις κοινότητες των Amish υπάρχουν ολοένα και περισσότερες  κερδοφόρες επιχειρήσεις οι οποίες προκύπτουν θεωρητικά μέσα σε μια κουλτούρα που τοποθετεί το καλό της κοινότητας πάνω από το προσωπικό συμφέρον. Την ίδια στιγμή, όπως πολύ συχνά συμβαίνει, αναπτύσσουν μια σχέση αγάπης και μίσους με τον τουρισμό: ανησυχούν για τα αρνητικά που έχει το να πουλάς την ταυτότητά σου στους τουρίστες, αδυνατώντας όμως να αρνηθούν τα οικονομικά οφέλη μιας τέτοιας πρακτικής.

Βέβαια, όπως επίσης συχνά συμβαίνει, η εξιδανίκευση του παραδοσιακού τρόπου ζωής αφήνει πολλές φορές απ’έξω κάποιες από τις πιο σκοτεινές πλευρές της ζωής των Amish. Ενώ επιτρέπεται η επικοινωνία με τον έξω κόσμο, απαγορεύεται αυστηρά στα μέλη της κοινότητας η ελευθερία να φύγουν έξω από αυτή. Η θέση των γυναικών είναι και αυτή αιώνες πίσω. Κατά βάση αναλαμβάνουν τις ευθύνες του σπιτιού από πολύ μικρή ηλικία, δεν μπορούν να επιλέγουν τους σεξουαλικούς τους συντρόφους και οποιαδήποτε ερωτικού τύπου επαφή πρέπει να έχει την έγκριση των γονιών και έχει ως απώτερο σκοπό τον γάμο. Η κοινότητα μάλιστα γίνεται πολύ απαιτητική με τα παιδιά στα οποία αναθέτει από πολύ νωρίς εργασίες του σπιτιού, την ώρα που τα πηγαίνει σε σχολεία με τουλάχιστον αμφιλεγόμενα αντικείμενα μάθησης, καθώς και παιδαγωγικές πρακτικές.

Είναι πολύ συχνό να κοιτάμε εξωραϊσμένη την παράδοση και επομένως να θεωρούμε ότι εξαρχής οι άνθρωποι των προηγούμενων αιώνων ζούσαν καλύτερα από σήμερα. Πολύ συχνά όμως, πίσω από τα κάρα, το πράσινο και τις παραδοσιακές φορεσιές στήνονται ιστορίες καταπίεσης, θρησκευτικού φανατισμού και ανισότητας, πράγμα που συμβαίνει και στις περίπτωση των Amish. Όπως δήλωσε και μια γυναίκα που αποφάσισε να φύγει από έναν οικισμό “δεν είχα καμία χαρά, δεν είχα ποτέ κάτι που να το περιμένω με ανυπομονησία”.