Μια μέρα στα δικαστήρια: ναρκωτικά, δάνεια και αναβολές

Εκείνο το ηλιόλουστο πρωινό Πέμπτης στα δικαστήρια της σχολής Ευελπίδων, ήταν παραπάνω από ξεκάθαρο ποιος ήταν η μύγα μέσα στο γάλα. Πρέπει να ήμουν ο μοναδικός άνθρωπος στο χώρο που δεν είχε το παραμικρό άγχος, δεν μιλούσε νευρικά στο κινητό και δεν ανέλυε τις λεπτομέρειες ή την απόφαση κάποιας υπόθεσης. Ελάχιστα λεπτά νωρίτερα, είχα βγει από το ταξί με το σημειωματάριο στα χέρια, με τη μοναδική μου αγωνία να αφορά το πόσο εύκολα θα καταφέρω να μπω στο χώρο και σε πόση ώρα θα εντοπίσω τα κτίρια στα οποία εκδικάζονται οι ενδιαφέρουσες υποθέσεις.

Ήταν και τα δύο, πανεύκολα. Πέρασα τον τυπικό έλεγχο ασφαλείας χωρίς κανένας να με ενοχλήσει και βρέθηκα να τριγυρνάω στην αυλή της Ευελπίδων, ανάμεσα σε καλοντυμένους δικηγόρους που κρατούσαν φακέλους με δικογραφίες και τους ανήσυχους πελάτες τους, δίχως κανείς να μου δίνει την παραμικρή σημασία. Ήταν η πρώτη φορά στη ζωή μου που βρισκόμουν σε χώρο δικαστηρίων και ευτυχώς, ο λόγος της επίσκεψης δεν αφορούσε κάποια υπόθεση, αλλά καθαρό δημοσιογραφικό ενδιαφέρον για την ατμόσφαιρα που επικρατεί εκεί. Μια αναγνωριστική βόλτα κρίθηκε επιβεβλημένη, αφού η πρώτη εικόνα που φτάνει στα μάτια σου, εκτός του κόσμου που πηγαινοέρχεται, είναι αυτή των κτιρίων. Πολλά κτίρια απλωμένα σχεδόν κυκλικά μέσα στο οικόπεδο, το καθένα με τον δικό του αριθμό και μια πινακίδα στην οποία αναγράφονται τα δικαστήρια που στεγάζονται εντός τους.

Τα κτίρια αυτά ενώνονται με μικρά δρομάκια, περιστοιχισμένα από θάμνους, φυτά και παγκάκια, ενώ στη μέση του χώρου βρίσκεται και το κυλικείο, το οποίο στην αναγνωριστική μου βόλτα αγνόησα, για να χωθώ όσο πιο γρήγορα γινόταν στην πρώτη μου υπόθεση, ευτυχώς σαν απλός θεατής.

Κτίριο 2: B’ μονομελές αυτόφωρο

Η πινακίδα του κτιρίου 1 ανέγραφε κάτι για πινακίδες αυτοκινήτων και αυτόματα το πρώτο κτίριο που συναντάς μπαίνοντας και στρίβοντας δεξιά, απορρίφθηκε ως βαρετό. Στο κτίριο 2 πάλι, δέσποζε η λέξη ‘αυτόφωρο’, κάτι που με τράβηξε σαν σειρήνα και λίγα λεπτά πριν τις 10 το πρωί, βρέθηκα να κάθομαι σε μία από τις καφέ ξύλινες καρέκλες του  Β’ μονομελούς αυτόφωρου, ανάμεσα σε δικηγόρους, μάρτυρες και κατηγορούμενους. Μπροστά από τις ξύλινες καρέκλες, δύο αντικριστοί πάγκοι και στη μέση, πριν το εδώλιο με το ευαγγέλιο μπροστά του, 4 ακόμα ξύλινες καρέκλες. Στην μέση της έδρας, στην μακράν της δεύτερης πιο καλή καρέκλα που υπήρχε στην αίθουσα, καθόταν ένας μουσάτος δικαστής που φαινόταν κοντά στα 50 και δίπλα του από τα δεξιά, ο εισαγγελέας, κοντά στα 40, ξυρισμένος εντελώς, φορώντας κοστούμι. Από τα αριστερά του δικαστή, έβλεπα μια κυρία που κρατούσε σημειώσεις, ενώ μια άλλη κυρία καθόταν στη θέση της κατηγορούμενης και όρθια δίπλα της βρισκόταν η δικηγόρος της.

Η πρώτη δικαστική υπόθεση αφορούσε μια γυναίκα την οποία είχαν συλλάβει σε κάποιο νοσοκομείο με την κατηγορία πως παρίστανε την αποκλειστική νοσοκόμα χωρίς άδεια. Η δικηγόρος της, εξηγούσε πως η πελάτισσά της είχε δίπλωμα ψυχοθεραπεύτριας, σκοπεύει να ανοίξει μάλιστα και μαγαζί και δεν βρισκόταν στο χώρο σαν νοσοκόμα. Ο δικαστής κι ο εισαγγελέας, αφού άκουσαν προσεκτικά κάνοντας κάποιες διευκρινιστικές ερωτήσεις, άρχισαν να συζητάνε μεγαλοφώνως τις πιθανές ποινές, με τον εισαγγελέα να διαβάζει κάτι στο τάμπλετ του. Αναγνώρισαν στην κατηγορούμενη ελαφρυντικό, διαπραγματεύτηκαν ανάμεσα στο χρηματικό πρόστιμο και την κράτηση ενός μήνα και τελικά ο εισαγγελέας αποφάσισε κι ο δικαστής ανακοίνωσε: 1 μήνας φυλακή για την πρώτη πράξη και 4 για τη δεύτερη. Φεύγοντας, η δικηγόρος γνωστοποίησε την πρόθεσή της να κάνει έφεση, όσο ο δικαστής καλούσε ήδη την επόμενη υπόθεση.

Μια υπόθεση ναρκωτικών, η οποία δεν απασχόλησε την έδρα για περισσότερα από μερικά λεπτά, αφού ο κατηγορούμενος απουσίαζε. Πολύ γρήγορα, διάλεξε τον επόμενο λευκό φάκελο από τη στοίβα που είχε μπροστά του, όμως ούτε αυτή έμελλε να εκδικαστεί εκείνο το πρωινό: αίτημα αναβολής, ραντεβού τον Ιούνιο. Όσο η δράση είχε παγώσει, παρατηρούσα τον κόσμο γύρω μου, οι περισσότεροι κοιτούσαν αμήχανα ή χάζευαν στο κινητό τους περιμένοντας να φτάσει ο δικός τους αριθμός. Στην πλάτη της καρέκλας που βρισκόταν μπροστά μου, κάποιος που μάλλον περίμενε πολλή ώρα για να καλέσουν τη δική του υπόθεση, είχε χαράξει ένα ‘ALEKOS MALAKAS’ και πιο δίπλα ένα ‘OSFP’, τα οποία μάλλον δεν συνδέονταν μεταξύ τους.

Μετά από δύο ‘τζούφιες’ υποθέσεις, επιστροφή στη δράση. Δύο κυρίες κατηγορούνταν για πώληση λαχνών λαχειοφόρου αγοράς φιλανθρωπικού σωματείου, δίχως σχετική άδεια. Μάρτυρας κατηγορίας, μια τρίτη κυρία, της οποίας την πολυκατοικία επισκέφτηκαν οι κατηγορούμενες, αναγκάζοντάς την να καλέσει την αστυνομία. Η κατήγορος σηκώθηκε, έβαλε το χέρι στο ευαγγέλιο και ξεκίνησε την κατάθεση, δεχόμενη ερωτήσεις, κυρίως από την πλευρά του εισαγγελέα, όσο ο δικαστής διάβαζε δυνατά τις αστυνομικές αναφορές. Στη συνέχεια, ήταν η σειρά των δύο κατηγορούμενων να απολογηθούν, για το συμβάν το οποίο είχε λάβει χώρα τον περασμένο Ιούνιο. Η συνήγορος πρότεινε στον δικαστή να ρωτήσει πόσο καιρό βρίσκονται οι γυναίκες στο σωματείο, με τον δικαστή να ρωτάει πράγματι, ενώ την ίδια στιγμή ένας από τους δύο αστυνομικούς που βρίσκονταν συνεχώς στο χώρο κάνει παρατήρηση σε έναν κύριο δίπλα μου να κλείσει το κινητό διαφορετικά θα τον βγάλει εκτός αίθουσας. Μετά από αρκετές ερωτήσεις, κρίθηκε πως έπρεπε να καταθέσει και η πρόεδρος του σωματείου κι έτσι η υπόθεση πήρε αναβολή για τον Μάιο, σχεδόν ένα χρόνο δηλαδή μετά τα γεγονότα. Έτσι δεν πάμε πουθενά παιδιά.

Τζίφος και με τις επόμενες δύο υποθέσεις, η μία αφορούσε δασμούς τελωνείου και παράνομη πώληση τσιγάρων, με τον απόντα κατηγορούμενο να τρώει 8 μήνες και 250 ευρώ και η άλλη μια υπόθεση ενδοοικογενειακής απαγωγής για γάμο, η οποία πήρε αναβολή λόγω έλλειψης ενός σχετικού πιστοποιητικού. Επόμενος φάκελος, ένα ακόμα όνομα το οποίο διάβασε ο δικαστής με τη δυνατή φωνή του και στην αίθουσα μπαίνει ένας κρατούμενος, κατευθείαν από τη φυλακή, με χειροπέδες στα χέρια και φόρμα Άρσεναλ πάνω-κάτω. Τελικά δεν τον είχαν συλλάβει για τη στιλιστική του επιλογή αλλά επειδή πάνω του βρέθηκαν 0,9 γραμμάρια κάνναβης κατά τη διάρκεια ελέγχου της μηχανής στην οποία ήταν συνεπιβάτης στην Ομόνοια. Ο κατηγορούμενος ήταν 21 ετών, δεν μιλούσε καλά ελληνικά και προσπαθούσε να εξηγήσει ότι δεν ήξερε καν ότι έχει δικαστήριο, για να δικαιολογήσει το γεγονός πως δεν είχε μαζί του την πραγματογνωμοσύνη που αποδείκνυε πως είναι εθισμένος στις ουσίες. Στη φυλακή βρισκόταν για μια υπόθεση ληστείας για την οποία είχε φάει 4 χρόνια και όχι για τα ναρκωτικά, με το δικαστήριο πάντως να του επιβάλλει 1 μήνα εξαγοράσιμο με 5 ευρώ τη μέρα για την κάνναβη, αφού δεν μπορούσε να πάρει άλλη αναβολή.

Άλλη αναβολή δεν μπορούσε να πάρει όμως και ο πρώτος καφές της ημέρας μου. Βγήκα στο προαύλιο, πήρα έναν καφέ από το κυλικείο και κάθισα για λίγο στον ήλιο, σχεδιάζοντας τη συνέχεια της ημέρας μου στα δικαστήρια. Πραγματικά, μην πάρετε ποτέ φρέντο από τα δικαστήρια, μιλάμε για το χειρότερο πράγμα που έχω πιει στη ζωή μου, παίζει μαζί με τη ζάχαρη να έριξαν μέσα και μερική από τη σαπίλα της ελληνικής δικαιοσύνης. Μετά από δυο γουλιές, τον πέταξα και προχώρησα προς τα υπόλοιπα κτίρια.

Κτίριο 4: Οικογενειακό, τακτικό πολυμελές

Ένα διάλειμμα από το αυτόφωρο κρίθηκε απαραίτητο και μια επίσκεψη στο κτίριο 4 με βρήκε καθισμένο σε μια σαφώς μεγαλύτερη αίθουσα όπου το πολυμελές δικαιολογούσε πλήρως το όνομά του, μιας και στην έδρα καθόντουσαν 7 άνθρωποι, 6 γυναίκες και ένας άνδρας, με την εισαγγελέα και την δικαστή να είναι γυναίκες. Η διάταξη της αίθουσας ήταν ίδια με την προηγούμενη, με τη διαφορά πώς όλα ήταν μεγαλύτερα και υπήρχαν και μικρόφωνα για να ακούγονται καλύτερα οι δικηγόροι και οι μάρτυρες. Με την εικόνα του Χριστού να παρακολουθεί κι εδώ τα πάντα, μία έξαλλη δικηγόρος μιλούσε για τις δόσεις ενός δανείου, προσπαθώντας να υπερασπιστεί τον πελάτη της, ενώ φώναζε και στην μάρτυρα, ρωτώντας αν μπορούσε ο πελάτης της να διαχειριστεί το δάνειο. Πάνω που η υπόθεση έπαιρνε φωτιά όμως, η δικαστής αποφάσισε διάλειμμα μισής ώρας κι αναγκάστηκα να αποχωρήσω. Στο κτίρια 4 δεν βρήκα κάτι ενδιαφέρον και προχώρησα αναζητώντας αλλού τη συνέχεια.

Κτίριο 9: Ενοχικό, μονομελές και τριμελές

Επόμενος σταθμός, η αίθουσα που εκδικάζεται το ενοχικό δίκαιο, το οποίο η αλήθεια είναι ότι δεν ακούγεται και πολύ ελπιδοφόρο, δεν θα ήθελα να μπλέξω σε κάποια υπόθεσή του. Παρόμοια, μισογεμάτη αίθουσα, σχετικά μικρή, με έδρα που αποτελείτο από 5 γυναίκες κι έναν ηλικιωμένο κύριο να απολογείται, έχοντας αναλάβει στο παρελθόν κάποιο δημόσιο έργο, από το οποίο όμως αποχώρησε καταγγέλλοντας στη συνέχεια τον πρόεδρο της εταιρείας.  Πρόλαβα το τέλος της απολογίας, με την δικαστή να αποφασίζει διάλειμμα για αναψυχή μέχρι τις 12.30, πριν ανακοινώσει την απόφαση. Στο άκουσμα της λέξης αναψυχή φαντάστηκα τα μέλη της έδρας να αράζουν σε μια πισίνα στο πίσω μέρος των δικαστηρίων, γέλασα μόνος μου και συνέχισα την εξερεύνηση του κτιρίου, στο οποίο υπήρχαν πάρα πολλές αίθουσες και ταυτόχρονα εξυπηρετούσε και διάφορες γραφειοκρατικές υποθέσεις των δικηγόρων.

Το ανενόχλητο σουλατσάρισμά μου στους διαδρόμους με έφερε στο Α’ μονομελές, όπου στις δερμάτινες καρέκλες της έδρας κάθονταν τρεις γυναίκες. Η υπόθεση που εκδικαζόταν αφορούσε την πτώχευση μια εταιρείας και ο πρώτος μάρτυρας ανέφερε ότι είχε πια εξοφληθεί για το ποσό των 1650 ευρώ που του οφείλονταν, με αποτέλεσμα μετά από μερικούς ψιθύρους πίσω από τους φακέλους, να αθωώσουν τους κατηγορούμενους

Επόμενος φάκελος, άλλη μία υπόθεση και η δικαστής άρχισε να φωνάζει πάρα πολλά ονόματα. Στο κάλεσμα ανταποκρίθηκε μια γυναίκα, ένας νεαρός άνδρας κι ακόμη μια ηλικιωμένη κυρία που δήλωσε στην έδρα ότι είναι η μητέρα μιας εκ των μαρτύρων και την εκπροσωπεί γιατί η κόρη της είναι άρρωστη. Λίγα λεπτά αργότερα καταλάβαμε ότι επρόκειτο για τη γιαγιά του νεαρού. Όσο η δικαστής και η εισαγγελέας προσπαθούσαν να βγάλουν άκρη και οι παρόντες περίμεναν όρθιοι, μία κοπέλα με ρώτησε αν η συγκεκριμένη αίθουσα έχει διακόψει. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που κάποιος άνθρωπος μου μίλησε, μετά από σχεδόν 2,5 ώρες στα δικαστήρια. Τελικά οι συγκεκριμένοι τρεις ήταν οι μόνοι παρόντες μιας υπόθεσης τρακαρίσματος, με την πρώτη γυναίκα να είναι η κατηγορούμενη, αφού οδηγώντας στην εθνική είχε χάσει τον έλεγχο του οχήματος και είχε πέσει σε ένα αυτοκίνητο στο αντίθετο ρεύμα, στο οποίο επέβαινε μια οικογένεια. Ο νεαρός και η απούσα μητέρα, ήταν ανάμεσα στα θύματα, ενώ η κατηγορούμενη πήγε αρχικά να ορκιστεί στο ευαγγέλιο, με τη δικαστή να την ενημερώνει πως κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο μόνο για τους μάρτυρες. Η γιαγιά του αγοριού αποπειράθηκε να πλησιάσει την έδρα για να μιλήσει, όμως δεν της επετράπη και μιλούσε όρθια από τις καρέκλες του κοινού, ενώ ο νεαρός έδωσε κανονική κατάθεση. Η γυναίκα που οδηγούσε είχε ήδη πληρώσει τις αποζημιώσεις, μιας και το ατύχημα είχε συμβεί το 2011, ενώ η δικαστής μπερδεμένη άκουγε τον νεαρό να λέει ότι ο θείος του έμεινε παράλυτος, αν και η ιατρική γνωμάτευση μιλούσε μόνο για εκδορές. Παράνοια. Η οδηγός δεν θυμόταν τίποτα για τις συνθήκες του ατυχήματος παρά τις επίμονες ερωτήσεις της έδρας, οι μάρτυρες τα μασούσαν και τελική η οδηγός έφαγε 34 μήνες με αναστολή για τους συνολικά 10(!) παθόντες του ατυχήματος (τι διάολο, βανάκι οδηγούσε η άλλη οικογένεια;), μαζί με τα έξοδα της δίκης. Ομολογώ ότι η ευκολία με την οποία έριξαν τους 34 μήνες για κάτι που θα μπορούσε να συμβεί σε κάθε οδηγό (το ατύχημα έγινε μέρα-μεσημέρι) με σόκαραν, κι ήταν η πρώτη φορά που άκουσα μια απόφαση που πραγματικά με έκανε να ανασκουμπωθώ από τη θέση μου.

Τελευταία υπόθεση του μονομελούς, μια γυναίκα που είχε δεχτεί αγωγή από τον πρώην άντρα της. Ο σύζυγος απουσίαζε γιατί “έχει κάνει πια πολλές μηνύσεις και δεν μπορεί να πηγαίνει σε όλες”, οπότε αναβολή μέχρι τον Ιούνιο. Κρίμα, ήθελα να το δω αυτό. Το διάλειμμα μέχρις τις 13.00 με έφερε για μια σύντομη βόλτα στο τριμελές, εκεί όπου καλοντυμένοι δικηγόροι ανέλυαν μια υπόθεση που αφορούσε συμβάσεις για στραγγίσματα. Από τα 5 άτομα στην έδρα, οι 4 -ανάμεσά τους και η πρόεδρος- ήταν γυναίκες κοντά στα 40. Μια υπόθεση για στραγγίσματα όμως δεν ήταν ικανή να μου κρατήσει το ενδιαφέρον κι έτσι αποφάσισα να επιστρέψω στα σίγουρα και στο αυτόφωρο του κτιρίου 2.

Κτίριο 2: η επιστροφή

Πέρασα την πύλη με σιγουριά παλαίουρα, ακούγοντας δικηγόρους να σχολιάζουν δικαστές στο τηλέφωνο αλλά και κόσμο να συζητάει για τις αποφάσεις των υποθέσεών τους και πήρα ξανά τη θέση μου, μια σειρά μπροστά από την πρώτη μου παρουσία στο β’ μονομελές αυτόφωρο. Το μενού είχε μια αναβολή λόγω κωλύματος της συνηγόρου και μια απαλλαγή τοξικομανούς ο οποίος αυτή τη φορά είχε προσκομίσει πραγματογνωμοσύνη. Πλέον ένιωθα να καταλαβαίνω περισσότερα, οριακά δεν έδινα και νομικές συμβουλές. Ο κατηγορούμενος ζήτησε αναβολή, ο εισαγγελέας του εξηγούσε ότι δεν χρειάζεται αφού θα απαλλαγεί, ο πρώτος επέμενε, όμως η αναβολή απορρίφθηκε και ο κατηγορούμενος έφυγε χωρίς χειροπέδες.

Τον ακολούθησα εκτός της αίθουσας κι εγώ, για να περάσω μπροστά από τρεις ακόμα άνδρες με χειροπέδες κι έναν δαρμένο νεαρό μαζί με τον πατέρα του, φτάνοντας στο Η’ τριμελές, στην έδρα του οποίου βρίσκονταν έξι γυναίκες. Ομολογουμένως, ήταν η πιο ενδιαφέρουσα υπόθεση απ’ όλες. Μια καλοντυμένη κυρία που ζει στην Αμερική, έδινε την απολογία της για μια υπόθεση μεσολάβησης για δάνειο από τράπεζα αρκετά χρόνια πριν, με ιστορίες από ταξίδια, σχόλια, μορφασμούς των κατηγόρων και συγγενών που κάθονταν στο κοινό, παρατηρήσεις από την έδρα, μέχρι και τσακωμούς και έκρηξη της δικαστού είχαμε, επειδή ο δεύτερος κατηγορούμενος δεν είχε προσκομίσει ένα έγγραφο. Η υπόθεση έμοιαζε βγαλμένη από τα καλύτερα δικαστικά δράματα (ίσως και από κωμωδία βασικά), όμως δυστυχώς η ώρα είχε περάσει και έπρεπε να επιστρέψω στο γραφείο, χωρίς να δω την πολυαναμενόμενη απόφαση.

Το συμπέρασμά μου μετά από σχεδόν τέσσερις ώρες στην Ευελπίδων, είναι πως παρακολουθώντας δίκες, δεν βαριέσαι ποτέ. Είναι σαν να παρακολουθείς επεισόδια δικαστικών σειρών, διασκεδαστικό και ενδιαφέρον, μέχρι να ακούσεις τις αποφάσεις των δικαστών. Εκεί, ένα μούδιασμα το νιώθεις, ακόμα κι αν οι ποινές δεν αφορούν εσένα, γιατί συνειδητοποιείς ότι σε αντίθεση με την τηλεόραση, οι υποθέσεις αφορούν αληθινούς ανθρώπους. Προφανώς, στον Άρειο Πάγο, εκεί όπου εκδικάζονται πολύ πιο σκληρές και δύσκολες υποθέσεις, το πράγμα θα είναι ακόμα πιο ζόρικο και σοβαρό. Ίσως με μια επίσκεψη στο άμεσο μέλλον το διαπιστώσω. Ένα πρωινό στα δικαστήρια πάντως είναι μια εμπειρία που αξίζει, αρκεί να μην βρίσκεσαι εκεί για κάποια υπόθεση που σε αφορά και να μην δοκιμάσεις τον καφέ του κυλικείου. Έχοντας μάθει αυτά τα δύο χρήσιμα πράγματα κι έχοντας παρατηρήσει ανθρώπους και συμπεριφορές, έφυγα από το χώρο όπως ακριβώς πήγα, δίχως να με ενοχλήσει κανείς.

Φωτογραφίες: Eurokinissi.gr