Οι πραγματικοί Μαύροι Πάνθηρες δεν είχαν και πολύ καλές σχέσεις με την αστυνομία

Ένα πλήθος ανθρώπων έχει μαζευτεί γύρω από 5 περιπολικά της αστυνομίας. Δύο Αφροαμερικανοί στέκονται μπροστά από το αυτοκίνητό τους. Ο πρώτος κρατάει ένα πιστόλι  και ο άλλος μια καραμπίνα στο ένα χέρι και ένα νομικό σύγγραμμα στο άλλο. Είναι οι Huey P. Newton και Bobby Seale και είμαστε στις αρχές του 1967.

Ένας μεγαλόσωμος αστυνομικός πλησιάζει προς το μέρος τους σημαδεύοντάς τους με το όπλο του και απευθυνόμενος στον Newton:

– Eίσαι Μαρξιστής;

Ο Newton του απαντά τείνοντας και εκείνος το όπλο του προς το μέρος του και με μια ομολογουμένως πρωτόγνωρη αυτοπεποίθηση:

– Είσαι φασίστας;

O αστυνομικός βάζει λίγο παραπάνω γρέζι στη φωνή και φωνάζει ακόμα πιο δυνατά ρωτώντας τον Newton:

– Είσαι Μαρξιστής;

O Νewton τον ξαναρωτάει και αυτός με δυνατότερη φωνή αν είναι φασίστας. Τότε η φωνή του αστυνομικού σπάει και ρωτάει με λιγότερη ένταση, πάντα όμως σημαδεύοντας τον Newton.

– Είσαι Μαρξιστής; Εγώ ρώτησα πρώτος.

Και τότε ο Newton ανταπαντά ακάθεκτος και έχοντας στο ένα χέρι το όπλο και στο άλλο λίγο πιο σφιχτά το νομικό σύγγραμμα που έμελλε να κουβαλάει μαζί του για πολλά ακόμα χρόνια:

-Ωραία, εγώ ρωτάω δεύτερος. Πες μου…Είσαι φασίστας;

Ο αστυνομικός κατεβάζει το όπλο του και επιστρέφει με γρήγορες κινήσεις προς το περιπολικό του. Ήταν από τις πρώτες φορές που ήρθε αντιμέτωπος με μια οργάνωση που θα απασχολούσε ιδιαίτερα τις αστυνομικές αρχές, όχι μόνο του Oakland αλλά και όλων των Ηνωμένων Πολιτειών, για τα επόμενα χρόνια. Ήταν οι Μαύροι Πάνθηρες.

Οι δύο Αφροαμερικάνοι που αναφέραμε στην παραπάνω ιστορία ήταν δύο από τα σημαίνοντα  πρόσωπα και ιδρυτές του κόμματος των Μαύρων Πανθήρων, ενός κινήματος που ιδρύθηκε τον Oκτώβριο του 1966. Λίγες μέρες πριν ο λευκός αστυνομικός Alvin Johnson, άνθρωπος με εμπειρία 23 χρόνων στο Σώμα, πυροβόλησε τον άοπλο Αφροαμερικανό Matthew Johnson μετά από σύντομο ανθρωποκυνηγητό. Ο Johhson χτυπήθηκε από μια από τις τέσσερις σφαίρες στην καρδιά και πέθανε μέσα σε λίγα λεπτά. Ήταν μόλις 16 ετών. Eίχε προηγηθεί η δολοφονία του Malcolm X και μια σειρά από περιστατικά ρατσιστικής θεσμοποιημένης βίας εις βάρος των Αφροαμερικανών με πολύ βαθιές ρίζες στην αμερικανική κοινωνία. Η αφροαμερικανική κοινότητα είχε αγανακτήσει και οι Μαύροι Πάνθηρες έμελλε να γίνουν το κανάλι έκφρασης της αγανάκτησης αυτής.

Ο Huey Newotn θεώρησε, πριν από οτιδήποτε άλλο, απαραίτητη την ύπαρξη ενός προγράμματος πίσω από το οποίο θα κινηθούν τα μέλη της αφροαμερικανικής κοινότητας. Πρώτος και κύριος στόχος ήταν η ελευθερία. Τα μέλη της αφροαμερικανικής κοινότητας ‘δεν ήρθαν με τη θέλησή τους στην Αμερική, κλάπηκαν από τα μέρη στα οποία γεννήθηκαν’. Κατάρτησε, λοιπόν, ένα πρόγραμμα 10 θέσεων και στόχων με πρώτο την ελευθερία. Στη συνέχεια τόνισε την ανάγκη πλήρους απασχόλησης, στέγασης, δωρεάν εκπαίδευσης, απαλλαγής όλων των Αφροαμερικανών από τα στρατιωτικά καθήκοντα.

“Το Κόμμα των Μαύρων Πανθήρων είναι το κόμμα του λαού και πρώτα από όλα ενδιαφερόμαστε να να ελευθερώσουμε κάθε άνθρωπο από τη σκλαβιά. Μόνο με τις συλλογικότητες μπορούμε να το πετύχουμε αυτό. Μετά, οι άνθρωποι θα πρέπει να αποφασίσουν αν θα παράγουν προς όφελός τους ή προς όφελος συγκεκριμένων τάξεων“.

(AP Photo/Walt Zeboski)

(AP Photo/Walt Zeboski)

Η βασικότερη πρακτική λειτουργία του Black Panther Party πάντως ήταν κατά δήλωση των ίδιων των μελών του η αυτοάμυνα. Ένοπλοι Αφροαμερικανοί πολίτες έκαναν περιπολίες προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι οι αμερικανικές διωκτικές αρχές δεν προχωρούν σε παράνομες και ρατσιστικές συμπεριφορές προς τα μέλη της κοινότητας. Αυτή η πρακτική έγινε γνωστή ως copwatching και στηριζόταν στην εργαλειοποίηση εκ μέρους των Μαύρων Πανθήρων της νόμιμης οπλοκατοχής των ΗΠΑ. Στην πορεία, βέβαια, εκτός από την αυτοάμυνα, η οργάνωση άρχισε να ενισχύεται κάνοντας κινήσεις αλληλεγγύης προς τα μέλη της κοινότητας (προγράμματα δωρεάν γευμάτων, μαθήματα, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη). Εξάλλου, είχε από νωρίς απορρίψει την ιδεολογία ενός εθνικιστικού μαύρου κινήματος και λειτουργούσε περισσότερο στη βάση μιας διεθνιστικής, αντιαποικιοκρατικής και επαναστατικής ιδεολογίας με αναφορές στον Λένιν και τον Μάο. Το Κόκκινο Βιβλίο του Μάο έγινε κάτι σαν το βιβλίο της οργάνωσης. Τα αιτήματα και η δράση των Black Panthers ξεπέρασαν πολύ γρήγορα τα όρια της ίδιας της κοινότητάς τους.

Πολύ γρήγορα τα μέλη της οργάνωσης άρχισαν να εμπλέκονται σε περιστατικά ανταλλαγής πυροβολισμών. Ο ίδιος ο Huey υπήρξε ύποπτος για τη δολοφονία του αστυνομικού John Frey. Όταν ο τελευταίος συνάντησε τον Huey σε ένα μεταμεσονύχτιο εστιατόριο -την ημέρα που είχαν τελειώσει οι περιοριστικοί του όροι- του πέρασε χειροπέδες, τον χτύπησε με μια αγκωνιά στο πρόσωπο, ο Frey, σύμφωνα με την αφήγηση του ίδιου του  Huey, τον σημάδεψε με το revolver του και τον πυροβόλησε στο στομάχι. Πριν καταλάβει τι είχε συμβεί, άκουσε πυροβολισμούς. Ο Frey ήταν νεκρός. Ο Huey μπήκε στη φυλακή, καταδικάστηκε σε 2-15 χρόνια κάθειρξη αλλά αθωώθηκε από νέο δικαστήριο. Το ποιος σκότωσε τον αστυνομικό Frey είναι ακόμα θολό.

Στο μεταξύ οι δολοφονίες μελών της οργάνωσης, η εκτεταμένη αστυνομική βία και οι παρακολουθήσεις από το FBI αύξησαν ακόμα περισσότερο την υποστήριξη των αφροαμερικανικών κοινοτήτων. Πυρήνες των Πανθήρων άρχισαν να σχηματίζονται σε όλες τις μεγάλες πόλεις των ΗΠΑ. Υπήρχαν ακόμα και μέσα στις φυλακές. To FBI άρχισε να αντιμετωπίζει την οργάνωση ως τον μεγαλύτερο εσωτερικό κίνδυνο για το αμερικανικό έθνος και ξεκίνησε το πρόγραμμα COINTELPRO όπου πολύ συχνά κατέφευγε σε παράνομες και αντισυνταγματικές πρακτικές. Ο τότε κυβερνήτης και μετέπειτα Πρόεδρος των ΗΠΑ Ronald Reagan είδε τον κίνδυνο και έκανε την οπλοκατοχή πολύ αυστηρότερη στην Πολιτεία της Καλιφόρνια. Άμεσος στόχος ήταν οι Μαύροι Πάνθηρες.

Τ0 1968 έρχεται μια από τις γνωστότερες εικόνες στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Επάνω στο βάθρο για την απονομή των μεταλλίων για τα 200 μέτρα, οι Tommie Smith (είχε μόλις κάνει παγκόσμιο ρεκόρ) και John Carlos, ξυπόλητοι και φορώντας μαύρα γάντια υψώνουν τη γροθιά -σύμβολο των Μαύρων Πανθήρων- κατά την ανάκρουση του αμερικανικού εθνικού ύμνου (αργότερα ο Smith μίλησε για χαιρετισμό για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και όχι αποκλειστικά για τους Μαύρους Πάνθηρες). Οι δυό τους αντιμετώπισαν τη σκληρή κριτική από τον Τύπο, αποβλήθηκαν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες και δέχονταν πολλές απειλές για τους ίδιους και την οικογένειά τους.

Η πράξη αυτή, ωστόσο, έδωσε διεθνή φήμη στην οργάνωση. Στις αρχές της δεκαετίας του ‘70 η οργάνωση ήταν γνωστή σε όλα τα πλάτη του πλανήτη έχοντας εξασφαλίσει και την υποστήριξη από σταρ του Hollywood, διανοουμένους και καλλιτέχνες με τα μέλη τους να γίνονται χιλιάδες. Τον Απρίλιο του 1968 ένας εκ των ηγετών του κινήματος ο Cleaver μπαίνει στη φυλακή. Στα τέλη του 1969 ωστόσο η οργάνωση είχε φτάσει τα 5000 μέλη και η ομώνυμη εφημερίδα τους υπό τον Eldridge Cleaver πουλούσε 250.000 φύλλα. Oι Black Panthers άρχισαν να συνδέονται με ηγέτες χωρών που θεωρούνταν παραδοσιακά εχθροί της αμερικανικής κυβέρνησης. Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 όσο αυξανόταν η καταστολή, τόσο αυξανόταν και η επιρροή του κινήματος.

Τα επόμενα χρόνια, ωστόσο, εσωτερικές κόντρες, μια ολόκληρη μιντιακή προπαγάνδα αλλά και η ανάμειξη μελών των Black Panthers με την παραβατικότητα οδήγησαν στη σταδιακή μείωση της επιρροής και του κύρους της οργάνωσης η οποία συνέχιζε βέβαια να λειτουργεί μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ‘80. Οι Πάνθηρες έπαψαν να υπάρχουν αλλά ομολογουμένως η στάση τους οδήγησε στην κατάκτηση πολλών δικαιωμάτων κυρίως όσον αφορά την ασυδοσία των αστυνομικών δυνάμεων προς τα μέλη της αφροαμερικανικής κοινότητας.

Πώς τους θυμηθήκαμε όμως; Από χθες κυκλοφορεί η είδηση ότι μια νέα ομάδα αστυνομικών θα κινούνται πάνοπλοι στους σταθμούς του Μετρό και σε τουριστικές περιοχές. Το όνομά τους θα είναι ‘Μαύροι Πάνθηρες’. Δεν είμαι σίγουρος αν ο Huey Newton και ο Bobby Seale θα εκνευρίζονταν ή θα έσκαγαν στα γέλια με το άκουσμα της είδησης. Πιστεύω όμως ότι το πιθανότερο είναι μάλλον το δεύτερο.

 (Κεντρική Φωτογραφία: AP Photo/John Rooney)