Τι διαφορά έχει τελικά το ΚΚΕ (μ-λ) με το Μ-Λ ΚΚΕ

Ο θάνατος του Μάο Τσε Τουνγκ το 1976 είναι ένα ορόσημο για ένα κομμάτι του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος. Η αποχώρηση από τα εγκόσμια του ‘μεγάλου τιμονιέρη’ προκάλεσε τριγμούς στους εγχώριους οπαδούς του Μαοϊσμού με αποτέλεσμα την διάσπαση της ΟΜΛΕ (Οργάνωση Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας) και τη δημιουργία του ΚΚΕ (μ-λ) αλλά και του Μ-Λ ΚΚΕ. Ιδού και η αρχή της σύγχυσης και της αιώνιας ερώτησης ‘ποια είναι η διαφορά τους’, που ξεκίνησε πριν από 43 χρόνια και φτάνει μέχρι τις μέρες μας.

Πρόσφατα, άλλωστε, ο Δήμος Καλαμάτας έστειλε λάθος … πρόστιμο 500 ευρώ (για αφισοκόλληση) στο Μ-Λ ΚΚΕ για αφίσες, ωστόσο, που είχαν κολλήσει μέλη του ΚΚΕ (μ-λ)! Πέραν του ότι ο Δήμος Καλαμάτας θα μπορούσε να ασχοληθεί με άλλου είδους ρύπανση (στο κάτω- κάτω για πόσες … αφίσες, έγινε η ‘παράβαση’;) της πόλης το μπέρδεμα είναι προφανές. Κι όποιος δεν γνωρίζει λεπτομέρειες, δεν μπορεί να διακρίνει τη διαφορά του ΚΚΕ (μ-λ) με το Μ-Λ ΚΚΕ εύκολα. Αφήστε που σε δυο εκλογικές αναμετρήσεις (2012 και 2015) τα δυο κόμματα συνεργάστηκαν και κατέβηκαν σε κοινό ψηφοδέλτιο!

Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, να βρούμε τις διαφορές. Πως ξεκίνησαν και που έφτασαν οι Έλληνες μαοϊκοί, με ολίγη από … Αλβανία και Εμβέρ Χότζα. Οι μη έχοντες σχέση με τη συγκεκριμένη μερίδα της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς μάλλον δεν παίρνουν πολύ σοβαρά το μ-λ σε παρένθεση μετά το ΚΚΕ και το Μ-Λ με κεφαλαία πριν από το ΚΚΕ. ‘Είναι τρελοί και γραφικοί’ λένε. Έχουν κυκλοφορήσει και ανέκδοτα του στυλ:

– Τι ψήφισες;

– ΚΚΕ (μ-λ). Εσύ;

– Μ-Λ ΚΚΕ

– Γατί έτσι;

– Έτσι γιατί…

Η ιστορία, πάντως, δεν είναι τόσο … αστεία και εκτός των άλλων αναδεικνύει την πολυδιάσπαση της ελληνικής αριστεράς. Επειδή έχω μεγαλώσει σε μια οικογένεια που πάντα τσακωνόταν, ενώ θεωρητικά ήταν όλοι αριστεροί, μπορώ να καταλάβω. Μέχρι ενός σημείου, βέβαια.

Όλα ξεκίνησαν στην ομιλία του Χρουτσόφ

Για να ξετυλίξουμε το κουβάρι θα πρέπει να πάμε αρκετά πίσω. Είκοσι χρόνια πριν πεθάνει ο Μάο. Το 1956 το 20ό συνέδριο του ΚΚΣΕ, με την περίφημη ομιλία του Νικίτα Χρουτσόφ, η ΕΣΣΔ απογαλακτίζεται από τον Στάλιν που είχε πεθάνει τρία χρόνια πριν. Για το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα το σοκ είναι τεράστιο, καθώς το να αμφισβητήσει κανείς τον Στάλιν όταν ακόμη ο ‘πατερούλης’ ήταν ζωντανός έμοιαζε αδιανόητο. Η επίδραση της αλλαγής των δεδομένων στην Σοβιετική Ένωση, συγκλόνισε το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα. Μαζί, βέβαια, και το ΚΚΕ που με την περίφημη 6η Ολομέλεια της ΚΕ, το 1956 προχώρησε στην απομάκρυνση από τη θέση του γενικού γραμματέα (και ως τότε πανίσχυρου μέσα στο κόμμα) Νίκου Ζαχαριάδη.

Τα μέλη του ΚΚΕ που ζούσαν στις ανατολικές χώρες και κυρίως στην Σοβιετική Ένωση χωρίζονται σε υπέρμαχους της νέας κατάστασης και στους υπόλοιπους (κάθε άλλο παρά λίγοι) οι οποίοι κατηγορούσαν τη Σ.Ενωση (και κατ’ επέκταση τα κόμμουνιστικά κόμματα που συντάχθηκαν με τη γραμμή της) για ρεβιζιονισμό (αναθεωρητισμό).

Κάπως έτσι θα αρχίσει να χρησιμοποιείται ο όρος μ-λ, δηλαδή Μαρξιστές Λενινιστές, δηλαδή κατά τη γνώμη τους, συνεχιστές της καθαρότητας στην ιδεολογία. Το 1964 συγκροτείται η Προσωρινή Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ (μ-λ) που για πρώτη φορά το βλέπουμε σαν σχηματισμό. Πρόεδρος είναι ο Πολύδωρος Δανιηλίδης, που δεν είχε ψηφίσει τη διαγραφή Ζαχαριάδη από μέλος του ΚΚΕ. Λιγο αργότερα δημιουργείται η ΜΛΟ (Μαρξιστική Λενιστική Οργάνωση) ενώ στην Ελλάδα εκδίδεται το περιοδικό Αναγέννηση. Ηγετικό ρόλο παίζουν οι Γιάννης Χοντζέας και Ισαάκ Ιορδανίδης. Καθώς η Σοβιετική Ένωση, υποτίθεται ότι δεν εκφράζει πλέον την καθαρότητα, υπάρχει και μια στροφή στις θέσεις του Μάο, με τα έργα του Κινέζου ηγέτη να μεταφράζονται και να παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Η ΟΜΛΕ συντάσσεται με τον Μαοϊσμό και εκφράζεται στο φοιτητικό κίνημα από τις γραμμές της ΠΠΣΠ. Το 1967 εκδίδεται για πρώτη φορά και η εφημερίδα ‘Λαϊκος Δρόμος’.

Κινέζικα και Κινέζοι (με Αλβανούς)

Σας μοιάζουν κινέζικα όλα αυτά, δεν είναι όμως. Ειδικά στην Ελλάδα που βιώνει την χούντα των συνταγματαρχών, η νεολαία της ριζοσπατικοποιείται και πάει … φουλ αριστερά, ειδικά στα πανεπιστήμια. Οι θεωρητικές συζητήσεις για την μετάβαση στον σοσιαλισμό και ο τρόπος της επανάστασης, αμέσως μετά την Μεταπολίτευση καίνε νεανικές φλεγόμενες καρδιές και όχι μόνο. Το 1976 πεθαίνει ο Μάο σε ηλικία 82 ετών. Το κάπνισμα του είχε καταστρέψει τους πνεύμονες. Ο θάνατος του, φέρνει τους κραδασμούς σε όσους θεωρούσαν ότι ήταν ο αυθεντικός εκφραστής του Μαρξισμού Λενινισμού. Η θεωρία των τριών κόσμων (ο πρώτος από τις υπερδυνάμεις ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, ο δεύτερος με τις μονοπωλιακά καπιταλιστικές χώρες της Δύσης και ο τρίτος με όλες τις υπόλοιπες, κύριος εχθρός οι υπερδυνάμεις και δυνατή η συμμαχία χωρών του δεύτερου και του τρίτου κόσμου) δίχασε.

Η πλειοψηφία των μελών της ΟΜΛΕ απορρίπτει τη συγκεκριμένη θεωρία, υιοθετεί κριτική σκέψη στο έργο του Μαο και ιδρύει το ΚΚΕ (μ-λ) που συντάσσεται, μάλιστα, με τις θέσεις του Εμβέρ Χότζα και του Κόμματος Εργασίας της Αλβανίας (είχε έρθει σε ιδεολογική σύγκρουση με το ΚΚ Κίνας). Η μειοψηφία (που αποδέχεται τη θεωρία του Μάο, όχι όμως και του Χότζα) ιδρύει το Μ-Λ ΚΚΕ. Μπορεί και οι δυο να χρησιμοποίησαν τον όρο Μαρξισμό Λενινισμό, οι διαφορές τους, ωστόσο, εν τέλει ήταν ξεκάθαρες στην ιδεολογική γραμμή που αποφάσισαν να ακολουθήσουν.

Διασπάστηκε και το ΚΚΕ (μ-λ)!

Οι διασπάσεις όμως δεν σταματούν εδώ. Το ΚΚΕ (μ-λ) θεωρήθηκε κάποια στιγμή το μεγαλύτερο κόμμα της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, με ισχυρές οργανώσεις και 3.000 μέλη σε όλη την Ελλάδα. Στις εκλογές του 1977 παίρνει 8.839 ψήφους και 0.21%, ενώ τέσσερα χρόνια αργότερα πέφτει στις 6.595 ψήφους (0, 12%).

Ήδη, όμως, έχει αρχίσει μια συζήτηση που θα προκαλέσει πάλι τριγμούς. Η μη υλοποίηση των αποφάσεων του 2ου συνεδρίου από την πλειοψηφία, φέρνει τη ρήξη η οποία απεικονίζεται στην απόφαση να εκδοθούν δυο εφημερίδες, που εκφράζουν τις δυο … γραμμές.

• Η πρώτη λέγεται ‘Για μια αριστερή πολιτική’, έχει την υποστήριξη της πλειοψηφίας της ΚΕ και αντιμετωπίζει με θετικό προσανατολισμό το ΠΑΣΟΚ, που μόλις έχει ανέβει στην εξουσία.
• Η δεύτερη είναι η ‘Προλεταριακή Σημαία’, η οποία ανήκει στους υπόλοιπους (μειοψηφία της ΚΕ και τα μέλη) που είχαν βρεθεί χωρίς κομματική στέγη.

Τελικά, τα στελέχη της πλειοψηφίας, σταμάτησαν κάποια στιγμή να χρησιμοποιούν τον τίτλο ΚΚΕ (μ-λ), δημιούργησαν την Α/συνέχεια (πρόγονος των αριστερών συσπειρώσεων). Το ΚΚΕ (μ-λ) συνεχίζει το δρόμο του με τα υπόλοιπα στελέχη και μέλη και στη δεκαετία του 90, συνεργάζονται με το Νέο Αριστερό Ρεύμα (ΝΑΡ, οργάνωση που δημιουργήθηκε μετά την διάσπαση της ΚΝΕ το 1989) δημιουργώντας το ΜΕΡΑ (Μέτωπο Ριζοσπαστικής Αριστεράς) πρόδρομο της ΑΝΤΑΡΣΥΑ στην οποία, ωστόσο, δεν συμμετέχει το ΚΚΕ (μ-λ).

Το ΚΚΕ (μ-λ) εξακολουθεί να εκδίδει την ‘Προλεταριακή Σημαία’, ενώ εκφράζεται στους φοιτητές με τις ‘Αγωνιστικές Κινήσεις’, την ‘Ταξική Πορεία’ (συνδικαλιστική παράταξη), Αγωνιστικές Κινήσεις Εκπαιδευτικών (παράταξη στην εκπαίδευση)

Που είχαμε μείνει; Στο 1976. Οι μειοψηφούντες στην ΟΜΛΕ, ίδρυσαν το Μ-Λ ΚΚΕ. Πέραν της αντίθεσης στην πολιτική της ΕΣΣΔ που είχε αντίστοιχο ιμπεριαλιστικό ρόλο με εκείνο των ΗΠΑ, το κόμμα κατήγγειλε την ‘συμμορία των τεσσάρων’ για την διαστρέβλωση του Μαϊσμού. Το Μ-Λ ΚΚΕ συντάχθηκε με την θεωρία των τριών κόσμων, εναντιώθηκε στο Κόμμα Εργασίας της Αλβανίας και υποστήριξε τον Χούα Κούο Φενγκ, που μετά το θάνατο του Μαο, ανέλαβε γενικός γραμματέας του ΚΚ Κίνας, για μια τετραετία.

Το Μ-Λ ΚΚΕ (τί πρωτότυπο) επίσης διασπάστηκε

Το 1979 όμως διασπάστηκε εκ νέου, καθώς αποχώρησε ο εμβληματικός Ισαάκ Ιορδανίδης, που θεωρείται από τους πρωτεργάτες του μαρξιστικού-λενιστικού κινήματος, καθώς θεωρούσε οπορτουνιστική την θεώρηση της ΕΣΣΔ ως σοσιαλιμπεριλιαστικής υπερδύναμης και δημιούργησε το Μ-Λ ΚΚΕ (ανασυγκροτημένο). Μια ακόμη … έκδοση δηλαδή του ιδίου κόμματος, την ώρα που το κανονικό Μ-Λ ΚΚΕ συνεργαζόταν με το ΕΚΚΕ (Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας). Έτσι … όμως, διασπάστηκε το ΕΚΚΕ (!) με την οργάνωση του Πειραιά να δημιουργεί την ΟΑΚΚΕ (Οργάνωση για την Ανασυγκρότηση του ΚΚΕ). Στο τέλος θα χάσουμε τον μπούσουλα, αν δεν το έχουμε κάνει ήδη!

Εννιά χρόνια αργότερα, ωστόσο, σε ένα συνέδριο επανένωσης ο Ισαάκ Ιορδανίδης προσχώρησε ξανά στο Μ-Λ ΚΚΕ. Η πρώτη κάθοδος στις εκλογές έγινε το 1981 όταν το Μ-Λ ΚΚΕ πήρε 4.750 ψήφους (σαν ΕΚΚΕ- ΜΛΚΚΕ) ή 0.08%. Η εφημερίδα του κόμματος είναι ο ‘Λαϊκος Δρόμος’.

Προφανώς οι διαφορές που υπήρχαν ευθύς εξαρχής στον σχηματισμό των δυο κομμάτων (που κάποια στιγμή έγιναν τέσσερα) εξαλείφθηκαν με την πάροδο του χρόνου. Ο Χότζα πέθανε, η Κίνα έκανε ξεκάθαρη καπιταλιστική στροφή, κανείς δεν θυμάται τον Μάο και το κόκκινο βιβλιαράκι. Ο υπαρκτός σοσιαλισμός επίσης δεν υπάρχει, αν και για την κατάρρευσή του ο συγκεκριμένος χώρος μάλλον θα θεωρεί ότι δικαιώθηκε. Άλλωστε η κοινή τους αφετηρία, θυμίζουμε ότι βρίσκεται στην θεώρηση ότι το 1956 η Σοβιετική Ένωση έκανε στροφή στον ρεβιζιονισμό!

Κοινή κάθοδος και ξανά χωρισμός

Το 2012 γίνεται η ιστορική συμφωνία για εκλογική σύμπραξη των πρώην συντρόφων! Το ΚΚΕ (μ-λ) και το Μ-Λ ΚΚΕ, θυμίζουν την πρώην ΟΜΛΕ και κατεβαίνουν σε δυο εκλογικές αναμετρήσεις. Αυτές του 2012 και του 2015. Στις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου 2012, συγκεντρώνουν 16.010 ψήφους, ή 0,25%. Είναι το μεγαλύτερο ποσοστό που κατέγραψαν οι δυο οργανώσεις, οι οποίες θα κατέβουν εκ νέου μαζί σε όλες τις εκλογικές μάχες μέχρι το 2015.

Φάνηκε ότι οι συνθήκες της κρίσης ευνοούσαν τη συνένωση των δυνάμεων, σε δυο κόμματα που από κάποια στιγμή και μετά διαφωνούσαν χωρίς ουσιαστικό λόγο, τουλάχιστον σε ιδεολογικό επίπεδο. Ή μήπως όχι; Το ΚΚΕ (μ-λ) εξήγησε ότι “αναδείχθηκαν σοβαρά πολιτικά ζητήματα όπου φάνηκαν σημαντικές αποκλίσεις, με πιο πρόσφατο το ζήτημα των ελληνοτουρκικών σχέσεων και της στάσης του κινήματος, το ζήτημα των 12 μιλίων και των ΑΟΖ. Αλλά και στο επίπεδο της κινηματικής αντίληψης-πρότασης, οι διαφορές των δύο οργανώσεων συνεχίζουν να είναι αρκετά σημαντικές” με το Μ-Λ ΚΚΕ να αφήνει αιχμές για μονομερή απόφαση: “Θεωρούμε πως πρόκειται για μια αρνητική εξέλιξη, για ένα σοβαρό σφάλμα των συντρόφων, για ένα βήμα στη λάθος κατεύθυνση που έρχεται να φρενάρει και να αναιρέσει την κοινή προσπάθεια των δυο οργανώσεων τα τελευταία χρόνια, να πλήξει ό,τι με πολύ κόπο έχουν κατακτήσει μέσα στον κόσμο του κινήματος και την Αριστερά, να σκορπίσει κλίμα απογοήτευσης σε ένα ευρύτερο δυναμικό αγωνιστών που είδε και εξακολουθεί να βλέπει με θετικό τρόπο την κοινή μας προσπάθεια”

Κάπως έτσι φτάσαμε στην αυτόνομη κάθοδο στις εκλογές του περασμένου Ιουνίου. Το ΚΚΕ (μ-λ) πήρε 7.778 ψήφους (0.14%), το Μ-Λ ΚΚΕ 2.791 (0.05%) και στην κολόνα έμεινε το ιστορικό σύνθημα “Μαράκι, για σένα Μ-Λ ΚΕ και ΚΚΕ Μ-Λ και ό,τι χρειαστεί”…

Κεντρική φωτογραφία: Eurokinissi