Χωροφύλακας Νταλιάνης: Ένας μεγάλος προδότης της Αντίστασης

Αθήνα 17 Δεκεμβρίου 1942, Κατοχή. Το αυτοκίνητο του Τσολάκογλου, του δωσίλογου πρωθυπουργού, κινείται προσεκτικά μέσα στη νύχτα, κρύβοντας στο πορτ μπαγκάζ του έναν σάκο, ένα τσουβάλι που στάζει φρέσκο αίμα. Σε κάποιο έρημο μέρος της Νέας Σμύρνης θα σταματήσει. Τέσσερις άνδρες θα κατέβουν απ’ το όχημα, και προτού ανοίξουν το πορτ μπαγκάζ, θα σιγουρευτούν ότι βρίσκονται στο κατάλληλο σημείο, εκεί όπου είχαν υπολογίσει εξ’ αρχής ότι υπάρχει ένας αγωγός αποχέτευσης, αρκετά μεγάλος για να χωρέσει το μυστικό τους. Μέσα σε λίγα λεπτά ο σάκος και το περιεχόμενό του, ένας άνδρας που έπεσε νεκρός μετά από αλλεπάλληλα χτυπήματα με σφυρί στο κεφάλι, θα πάρουν τον δρόμο τους για τον υπόνομο. Το αυτοκίνητο του αρχισυνεργάτη των Γερμανών θα ανάψει τα φώτα του και θα χαθεί. Το πτώμα δεν θα βρεθεί ποτέ.

Αθήνα 20 Σεπτεμβρίου 1942, τρεις μήνες πριν τη δολοφονία. Η Ιουλία Μπίμπα, δασκάλα και μέλος της αντιστασιακής οργάνωσης ΠΕΑΝ, διασχίζει τους δρόμους της Αθήνας κρατώντας μία συνηθισμένη σακούλα με χόρτα. Είναι πρωί και κάτω απ’ τα μάτια χιλιάδων ανθρώπων, θα καταφέρει να φτάσει απ’ το σπίτι της ως την Ομόνοια, όπου θα συναντήσει άλλα δύο μέλη της οργάνωσης. Θα τους παραδώσει τη σακούλα. Ο Αντώνης Μυτιληναίος και ο Σπύρος Γαλάτης, οι δύο συνεργάτες της, θα μπουν κρυφά στο κτίριο της χιτλεροφασιστικής ΕΣΠΟ, της προδοτικής οργάνωσης που σκοπό είχε την στρατολόγηση Ελλήνων, προκειμένου να δημιουργηθεί ελληνική λεγεώνα, η οποία θα πολεμούσε μαζί την Waffen-SS στο ανατολικό μέτωπο. Οι δύο άντρες θα αφήσουν τη σακούλα στο λεβητοστάσιο του κτιρίου και θα βγουν στην Πατησίων. Ο Μυτιληναίος θα ανάψει ένα τσιγάρο, σύνθημα ότι όλα πήγαν καλά, ότι πρόλαβε να βάλει φωτιά στο φιτίλι που εξείχε μέσα απ’ τα χόρτα και οδηγούσε σε 12 κιλά -πολύ καλά κρυμμένου- δυναμίτη. Θα κατευθυνθεί στο καφέ ‘Αστόρια’, όπου τον περιμένουν και οι υπόλοιποι. Λίγα λεπτά αργότερα, η έκρηξη θα συγκλονίσει την περιοχή. Το κτίριο θα καταρρεύσει, και σύμφωνα με το βιβλίο ‘ΠΕΑΝ, οι Βομβιστές της Ελευθερίας’, 43 Γερμανοί αξιωματικοί και 39 προδότες της ΕΣΠΟ θα βρουν τον θάνατο. Ανάμεσα στους νεκρούς θα είναι και ο γιατρός Σπύρος Στεροδήμας, αρχηγός της ΕΣΠΟ, της Εθνικής Σοσιαλιστικής Πατριωτικής Οργάνωσης.

Πυροσβεστικά οχήματα προσπαθούν να σβήσουν τη φωτιά που εκδηλώθηκε στα γραφεία της ΕΣΠΟ, μετά την ανατίναξή τους. Από το βιβλίο ‘ΠΕΑΝ 1941-1945’ του Ευάνθη Χατζηβασιλείου.

Οι συμμαχικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί θα χαρακτηρίσουν την επιχείρηση ως το μεγαλύτερο σαμποτάζ στην κατεχόμενη Ευρώπη, η οργάνωση θα δεχτεί συγχαρητήριες επιστολές από τη Μεγάλη Βρετανία και τη Σοβιετική Ένωση, όμως η αντίστροφη μέτρηση για τη σύλληψή των μελών της έχει ήδη ξεκινήσει.

Ο χωροφύλακας Πολύκαρπος Νταλιάνης, μέλος της ΠΕΑΝ και συνδετικός κρίκος της με μια άλλη αντιστασιακή οργάνωση, τον ‘Όμηρο’, δρούσε στην πραγματικότητα ως διπλός πράκτορας, ως πληροφοριοδότης των Γερμανών. Με αμοιβή τρεις χρυσές λίρες για κάθε αντιστασιακό, θα καρφώσει 15 μέλη της οργάνωσης στην Γκεστάπο, ανάμεσα τους και τον αρχηγό της ΠΕΑΝ, Κώστα Περρίκο. Ο Περρίκος, πρώην αξιωματικός της αεροπορίας, θα εκτελεστεί λίγους μήνες αργότερα στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Πέντε ακόμη μέλη της ΠΕΑΝ θα ακολουθήσουν τη μοίρα του.

Ούτε ο Νταλιάνης όμως θα ζήσει αρκετά για να χαρεί τα χρήματα της προδοσίας του.

Ο ‘Όμηρος’ είχε στενή επαφή με το Βρετανικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής μέσω ασυρμάτου, ήταν καλά πληροφορημένος για το τι συνέβαινε στις τάξεις του αντίπαλου στρατοπέδου και ο Άγης Βλάχος, μέλος της οργάνωσης, δεν θα αργήσει να φτάσει στα ίχνη του χωροφύλακα.

Στις αρχές Δεκεμβρίου του 1942 θα συγκροτηθεί έκτακτο στρατοδικείο από τα μέλη του ‘Ομήρου’, τον Βλάχο, τον Κιτριλάκη και τον Δόβα. Μετά από εξέταση όλων των πληροφοριών και των ενοχοποιητικών στοιχείων, θα τον καταδικάσουν σε θάνατο, καθώς έκριναν, ότι όχι μόνο ήταν ένοχος, αλλά και ότι συνιστούσε απειλή και για τα υπόλοιπα μέλη της ΠΕΑΝ που παρέμεναν ασύλληπτα, όπως φυσικά και για τους ίδιους.

Κώστας Περρίκος. Μετά το θάνατό του το Υπουργείο Αεροπορίας τον προήγαγε στο βαθμό του Αντισμηνάρχου επ’ ανδραγαθία.

Στις 17 Δεκεμβρίου του 1942 καλούν τον χωροφύλακα στο υπόγειο καταφύγιο του ‘Ομήρου’ στην Αχαρνών. Εκεί τον περιμένουν ο Βλάχος και μερικά ακόμη μέλη του ‘Ομήρου’ (οι Γιαννακλάρης, Τσούλος και Τζούρος) για να τον ανακρίνουν. Ο προδότης θα κατέβει τα σκαλιά ανυποψίαστος, σίγουρος ότι κανείς δεν γνωρίζει τίποτα.

Ο Αντώνης Μυτιληναίος, ένα απ’ τα δύο μέλη της ΠΕΑΝ που έβαλαν τη βόμβα στο κτίριο της ΕΣΠΟ, θα περιγράψει τα γεγονότα εκείνης της μέρας πολλές δεκαετίες αργότερα, στο βιβλίο του, ‘Μαρτύρων πορεία’:

“(…)Χωρίς να τον αφήσουν να υποψιαστεί τίποτα, του έδωσαν ραντεβού σε ένα υπόγειο κρησφύγετο που είχε ο ‘Όμηρος’ στην οδό Παμίσου, Αχαρνών. Μόλις ήρθε ο Νταλιάνης, έβγαλαν τα πιστόλια και του απήγγειλαν την κατηγορία. Του είπαν ότι είχε να κάνει δύο επιλογές: ή να τον εκτελέσουν αμέσως ή να ομολογήσει και να τον στείλουν στη Μέση Ανατολή να δικαστεί από τακτικό στρατοδικείο. Ο Νταλιάνης κατέρρευσε, έγινε ανθρώπινο ράκος. Ομολόγησε τα πάντα μπροστά σε τρεις συναδέλφους του της Χωροφυλακής. Έβαλαν τα περίστροφα στις θήκες. Κάποιος τον χτύπησε από πίσω με ένα βαρύ σφυρί στο κεφάλι για να μην ακουστεί θόρυβος. Έπεσε κάτω, έφαγε και άλλες σφυριές. Το κακό σκυλί ψόφο δεν είχε. Τρόμαξε να βγει η ψυχή του, όπως μας έλεγε ο Βλάχος”.

Λίγες ώρες αργότερα το πτώμα του προδότη θα είναι αυτό που θα ομορφαίνει τον υπόνομο της Νέας Σμύρνης, όπως αναφέραμε στην αρχή της ιστορίας μας. Πώς έφτασε όμως μέχρι εκεί, με το αυτοκίνητο του δωσίλογου πρωθυπουργού Τσολάκογλου; Αυτή η περίεργη εξέλιξη οφείλεται στον οδηγό του Τσολάκογλου, ο οποίος αν και ήταν στην υπηρεσία του αρχισυνεργάτη των Γερμανών, ήταν παράλληλα και μέλος της ΠΕΑΝ. Δέχτηκε να μεταφέρει το πτώμα του εκτελεσμένου χωροφύλακα, κάτω απ’ τη μύτη του αφεντικού του, σε μία αν μη τι άλλο, εντυπωσιακή κίνηση.

Την επόμενη ημέρα, ο ‘Όμηρος’ θα αφήσει να διαρρεύσει η πληροφορία πως ο Νταλιάνης είχε προλάβει να διαφύγει στη Μέση Ανατολή. Η οικογένεια του χωροφύλακα θα συνεχίσει για χρόνια να πιστεύει ότι ο χαφιές έπεσε νεκρός, μαχόμενος εναντίον των ναζί σε κάποιο απ’ τα μέτωπα του ‘Β Παγκοσμίου Πολέμου. Την ημέρα που οι επιζήσαντες της ΠΕΑΝ και του ‘Ομήρου’ θα δημοσιοποιήσουν τη δράση του, θα μάθουν και οι ίδιοι την ντροπιαστική αλήθεια για τον ρόλο του.