3 εντυπωσιακά και βραβευμένα αθηναϊκά διαμερίσματα
Ανατρέχουμε στα Βραβεία Ελληνικής Αρχιτεκτονικής για τα ανακαινισμένα διαμερίσματα πολυκατοικιών που έχουν ξεχωρίσει μέσα στα χρόνια: έργα πρωτότυπα, που δίνουν νέα προοπτική σε λίγα τετραγωνικά.
- 16 ΙΑΝ 2024
Μέσα στον προσωπικό μας χώρο, το μέρος που διαμορφώνουμε για να λειτουργεί ως το προσωπικό μας καταφύγιο σε καθημερινή βάση, ίσως αισθανόμαστε πιο καθαρά την αξία της ποιητικής της αρχιτεκτονικής στην οποία με αληθινή φροντίδα αναφερόταν συχνά η Σουζάνα Αντωνακάκη, η ίσως σπουδαιότερη και σίγουρα πιο αναγνωρισμένη γυναίκα αρχιτέκτονας της χώρας. Η ποιητική του κτισμένου περιβάλλοντος μπορεί να εκφράζεται μέσα από την αισθητική, την λειτουργικότητα, την ευρηματικότητα όταν οι δυνατότητες και ο χώρος είναι περιορισμένος, την έμφαση στις ανάγκες των κατοίκων και τη διατήρηση της ιστορικής ταυτότητας του οικήματος, παράλληλα. Μπορεί να εκφράζεται με αυτούς και δεκάδες ακόμη τρόπους.
Σε αυτή την ποιητική στρέφουν το βλέμμα μας κάθε χρόνο τα Βραβεία Ελληνικής Αρχιτεκτονικής. Ο θεσμός που ιδρύθηκε από το ομώνυμο περιοδικό (ακριβέστερα, τον φορέα σύγχρονης αρχιτεκτονικός DOMa που διαμορφώθηκε από το περιοδικό) το 2010, και έκτοτε αυξάνει σταθερά την επιδραστικότητα και το κύρος του, με σκοπό την προώθηση των ελληνικών αρχιτεκτονικών γραφείων, αναδεικνύει τα παραδείγματα παρεμβάσεων που ξεχωρίζουν.
Στη λίστα που ακολουθεί, συγκεντρώσαμε τα έργα που έχουν αποσπάσει βραβείο ή έπαινο μέσα στα χρόνια και αφορούν, συγκεκριμένα, διαμερίσματα.
Παράδειγμα #1. Ανακαίνιση διαμερίσματος 36m²
Το να αντιμετωπίσουν έναν χώρο μόλις 36 τετραγωνικών μέτρων που προοριζόταν για κατοίκηση με τις συμβατικές μεθόδους, θα οδηγούσε σε ένα τυπικό, μάλλον κλειστοφοβικό διαμέρισμα σε σμίκρυνση. Αντ’ αυτού, το αρχιτεκτονικό γραφείο Oblique προέβη σε ένα τολμηρό εγχείρημα, με πυλώνα τη χρήση ενός custom made επίπλου που θα έδινε τη δυνατότητα μεταμόρφωσης του χώρου, ώστε να εκτελεί περισσότερες από μία χρήσεις – κρεβατοκάμαρα και καθιστικό, χώρος απομόνωσης και συνάντησης. Τη δυνατότητα αυτή εξασφάλισε μια υπερμεγέθης κατασκευή από εμποτισμένο mdf, μέσα στο οποίο είχαν κρυφτεί οι χώροι ύπνου, υγιεινής και αποθήκευσης, με συρόμενες πόρτες.
Αυτόματα, το μικροσκοπικό διαμέρισμα που ανέλαβε για ανακαίνιση η ομάδα (ένα διαμέρισμα σε πολυκατοικία του 1970) αποκαλύφθηκε διαρθρωμένο σε δύο ζώνες: τη σκοτεινή-αφανή ζώνη και εκείνη με το φυσικό φωτισμό μπροστά στο μπαλκόνι, που προσφέρεται για χρήση κατά τη διάρκεια της μέρας. Τα συρόμενα πάνελ, παράλληλα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για επίτευξη ενός βαθμού ιδιωτικότητας, χωρίζοντας τη φωτεινή αυτή ζώνη σε επιμέρους χώρους, σε περίπτωση που δύο διαφορετικά άτομα επιθυμούν να βρίσκονται ταυτόχρονα εκεί.
Αρχιτέκτονες: Oblique (Δημήτρης Χατζηιωακειμίδης και Στέλλα Λιβιεράτου)
Ανακαίνιση διαμερίσματος στο κέντρο της Αθήνας
Μία απ’ τις τυπολογίες των μεταπολεμικών πολυκατοικιών στην Αθήνα περιελάμβανε τα διαμερίσματα να αναπτύσσονται περιμετρικά του κλιμακοστασίου, ενώ εκείνο διέτρεχε κάθετα τον πυρήνα της. Ένα τέτοιο παράδειγμα, κατασκευής του 1960, ανέλαβε προς ανακαίνιση πριν μερικά χρόνια το αρχιτεκτονικό δίδυμο των Χριστίνας Βασιλοπούλου και Ιουλίας Ηλιάδη, κερδίζοντας έπαινο ως πρωτοεμφανιζόμενες στον χώρο.
Ουσιαστικά, αποφάσισαν να οργανώσουν τις χρήσεις γύρω από το κεντρικό αυτό στοιχείο της κάτοψης «μέσω μιας κυκλικής, ροϊκής κίνησης», όπως οι ίδιες σημειώνουν στο συνοδευτικό κείμενο του έργου, με τρόπο που να «μαγνητίζει όσα αντικείμενα του σπιτιού χρήζουν αποθήκευσης, να βαραίνει λόγω της κλίμακας, της δομής και του κτιστού υλικού και να έλκει διαρκώς την κύρια κίνηση του διαμερίσματος». Οι εναλλαγές στα χρώματα και τα υλικά, η χρήση διαφορετικών επιπέδων όπως στην περίπτωση της κουζίνας, αλλά και οι βαριές συρόμενες πόρτες οριοθετούν τη μετάβαση από τη μία ζώνη στην άλλη, κατά την πορεία αυτής της συνεχόμενης περιμετρικής ροής.
Αρχιτέκτονες: Χριστίνα Βασιλοπούλου, Ιουλία Ηλιάδη
Διαμέρισμα Polytopo
To Polytopo δεν αφορά ένα μονάχα διαμέρισμα (στη συγκεκριμένη περίπτωση, βραβεύτηκε ένα της δεκαετίας του 1970 στον Κεραμεικό), όσο τη γενικότερη φιλοσοφία παρεμβάσεων που εισήγαγε το γραφείο Z-level της Ελένης Ζερβουδάκη για ανακαινίσεις σε διαμερίσματα παλαιών πολυκατοικιών με γνώμονα το χαμηλό κόστος υλοποίησης και την λειτουργική αναβάθμιση απλοποιώντας την κατασκευή. Κύριο χαρακτηριστικό για τη φύση και τη φιλοσοφία αυτών των παρεμβάσεων είναι η επανάχρηση των υλικών του διαμερίσματος, εντάσσοντάς τα με νέο σχεδιασμό στην καθημερινή χρήση, και η στρατηγική αναδιάταξη των χώρων προς αξιοποίηση στο μέγιστο του φυσικού φωτισμού και αερισμού.
Στο συγκεκριμένο διαμέρισμα του Κεραμεικού, κυρίαρχο ρόλο παίζει η μεταλλική κατασκευή που τοποθετήθηκε τμηματικά, δημιουργώντας τα χωρίσματα ανάμεσα στους νέους χώρους και εξασφαλίζοντας περαιτέρω αποθηκευτικούς χώρους. Η ιστορία κι ο πρότερος χαρακτήρας του οικήματος αποτυπώνεται στα μωσαϊκά και τις εναλλαγές στο πάτωμα, που διατηρήθηκαν εσκεμμένα.
Αρχιτέκτονες: Z-level (Ελένη Ζερβουδάκη)
