Πώς οι αρχιτέκτονες κάνουν μεγάλα θαύματα σε μικρά διαμερίσματα της Αθήνας
Το κίνημα του micro living είναι πλέον φαινόμενο της διπλανής πόρτας, με σπίτια λίγων τετραγωνικών να μετατρέπονται σε πολυεργαλεία από αρχιτεκτονικά γραφεία με άποψη. Ακολουθούν τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα που συναντάς στην πρωτεύουσα.
- 23 ΦΕΒ 2022
Τα τελευταία τρία χρόνια συντελείται στην Αθήνα μια κατακόρυφη αύξηση της οικοδομικής δραστηριότητας, μετά το λήθαργο της Κρίσης. Με την πανδημία, τα ξένα κεφάλαια πάγωσαν, οι εισαγωγές πρώτων υλών δυσκόλεψαν αλλά για διάφορους άλλους λόγους που δεν είναι της παρούσης, ο κατασκευαστικός κλάδος έμεινε ακλόνητος, διαμορφώνοντας σταδιακά μια νέα πραγματικότητα για την πρωτεύουσα, σύμφωνα με την οποία όσο γρήγορα κινείται άλλο τόσο μεγαλώνει.
Πυκνώνει, επεκτείνεται προς τα προάστια, από το Φάληρο μέχρι τη Βουλιαγμένη, το Γέρακα και την Παλλήνη, γιγαντώνεται.
Αυτό το κύμα συμπαρασύρει βεβαίως τους πάντες, καθώς αλλάζουν οι ισορροπίες, τα ενοίκια εκτινάσσονται κι όσοι έχουν ανάγκη μια κατοικία στο κέντρο αυτής της μητρόπολης καλούνται να μετριάσουν κατά πολύ τα στάνταρ τους, είτε να βάλουν το χέρι βαθιά, πολύ βαθιά στην τσέπη, νιώθοντας στο μεταξύ ευγνώμονες εάν βρεθεί η «ευκαιρία».
Μία γρήγορη αναζήτηση στα μεσιτικά γραφεία, αρκεί για να δεις το δράμα: διαμερίσματα μια σταλιά, παλιά, έως και ρημαγμένα, που απαιτούν για νοίκι έναν βασικό μισθό. Το λιγότερο.
Η Αθήνα δεν έχει το μονοπώλιο σε αυτή την ιστορία: μεγάλες πόλεις όπως το Βερολίνο, το Παρίσι κι η Βαρκελώνη γίνονται ακόμη μεγαλύτερες, αναζητώντας τη λύση στην εξοικονόμηση χώρου.
Σε αυτό το διογκούμενο δυστοπικό σύμπαν, η περίπτωση του micro living μοιάζει σαν σωτήρια λέμβος. Το σενάριο δηλαδή του να ζούμε σε ένα έξυπνα σχεδιασμένο, πολυμορφικό διαμέρισμα, το οποίο ανεξάρτητα από τα τετραγωνικά του, θα καλύπτει όλες μας τις ανάγκες.
Τι είναι το micro living που έχει γίνει τάση;
Την τελευταία δεκαετία ξεκίνησαν να ξεπετάγονται μικροσκοπικά διαμερίσματα κατά χιλιάδες. Στην Αγγλία, για παράδειγμα, το 2016 καταμετρήθηκαν πάνω από 8.000 νεόδμητα, τα οποία μετρούσαν λιγότερα από 37 τμ.
Η τάση που ξεκίνησε από ανάγκη πήρε τελικά διαστάσεις κοινωνικού κινήματος, με όλο και περισσότερες φωνές να κάνουν πράξη το μότο “live with less”, τόσο στις καθημερινές τους συνήθειες όσο και στο μέρος όπου κατοικούν. Με το δεδομένο ότι σχεδόν το ένα τρίτο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου προέρχεται απ’ την οικιακή κατανάλωση, τα μικροσκοπικά σπίτια έγιναν η eco-friendly εναλλακτική της αρχιτεκτονικής.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι το κίνημα του micro living, τουλάχιστον στη σύγχρονη εκδοχή του, ξεκίνησε τη δεκαετία του ’70 με καλλιτέχνες όπως ο Allan Wexler που εξερευνούσαν την ιδέα του να ζουν σε ένα συμπιεσμένο χώρο. Πρωτεργάτες θεωρούνται ο Lloyd Kahn, συγγραφέας του Shelter, και ο βραβευμένος Lester Walker, που έγραψε στα τέλη των 80s το επιδραστικό βιβλίο Tiny Houses.
Βέβαια, εάν απογυμνώσουμε το micro living από τις οικολογικές ή άλλες ιδεολογικές του αρχές, θα δούμε ότι πηγαίνει κοντά έναν αιώνα πίσω, στις βασικές αρχές που δίδαξε στον κόσμο το Bauhaus, το κίνημα-ορόσημο των αρχών του 20ου αιώνα, το οποίο έθεσε σε απόλυτη προτεραιότητα τους εξής τρεις παράγοντες: απλότητα, λειτουργικότητα, χρηστικότητα. Αυτός είναι και ο μόνος τρόπος να μετατρέψεις ένα μικρό διαμέρισμα σε πραγματικό πολυεργαλείο.
Τρία δραστήρια ελληνικά αρχιτεκτονικά γραφεία, με έμπνευση από τη διεθνή πρακτική και τις τεχνικές του micro living, έχουν μετατρέψει μικρά διαμερίσματα της Αθήνας σε φανταστικές κατοικίες, που όλοι θα ζήλευαν να μένουν. Πάμε να τις δούμε.
MoY studio: Pretty in Pink
Όταν οι δύο αρχιτεκτόνισσες του βραβευμένου γραφείου MoY studio, η Έλενα Ζαμπέλη και η Κατερίνα Χρυσανθοπούλου, πήραν τα κλειδιά για την παρέμβαση του 2018 σε διαμέρισμα της Πλάκας, γρήγορα συνειδητοποίησαν ότι έπρεπε να καταφέρουν κάτι σχεδόν ακατόρθωτο: να χωρέσουν δύο υπνοδωμάτια, ένα σαλόνι, ένα σημείο τραπεζαρίας, μια κουζίνα κι ένα άνετο μπάνιο -κρατηθείτε- σε ένα διαμέρισμα 50 τ.μ.
Όλα αυτά με «ελάχιστες παρεμβάσεις και ένα άγγιγμα πολυτέλειας», όπως αναφερόταν στο brief.
Μιας και έπρεπε να φτιάξουν τη διαρρύθμιση εξ αρχής, αποφάσισαν να δημιουργήσουν χώρους «που θα διαπλέκονται μεταξύ τους, αποφεύγοντας τα διαχωριστικά και τα δωμάτια», όπως εξηγούν στο συνοδευτικό κείμενο της παρέμβασης. Χρησιμοποίησαν συρόμενες πόρτες, ξύλινη πλατφόρμα για ημι-διαχωρισμό δωματίων και κατά κύριο λόγο λευκό χρώμα στους τοίχους, ενώ οι επιφάνειες της κουζίνας βάφτηκαν στα ροζ, δίνοντας και το τελικό όνομα στο πρότζεκτ.
Point Supreme Architects: Διαμέρισμα στην Ηλιούπολη
Το γεγονός ότι το διαμέρισμα βρισκόταν στη βάση μιας πολυκατοικίας του ’80, κρυμμένο από τις ακτίνες του ήλιου (πέρα από λίγες ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας), έδινε την αίσθηση «αστικής σπηλιάς» στα μάτια των αρχιτεκτόνων Point Supreme Architects που ανέλαβαν το πρότζεκτ, γεγονός το οποίο αποφάσισαν να επιτονίσουν με την παρέμβασή τους.
Τα κύρια στοιχεία που καθόριζαν το χαρακτήρα του και απέπνεαν μιαν αίσθηση σκληρής στιβαρότητας, όπως τα μεταλλικά παράθυρα και οι πόρτες, το εμφανές μπετόν στις κολώνες και τα δοκάρια διατηρήθηκαν αυτούσια, ενώ κατά τα άλλα αφαιρέθηκαν πλήρως οπι ενδιάμεσοι τοίχοι για να μεγαλώσει ο χώρος: αντί για αυτά χρησιμοποιήθηκαν κρεμασμένα ράφια, κουρτίνες και συρόμενα διαχωριστικά.
Oblique: Διαμέρισμα 36m2 στη Βουλιαγμένη
Αφήσαμε για το τέλος το πιο μικρό, άρα και πιο εντυπωσιακό. Πώς μπορείς να χωρέσεις τις ανάγκες ενός ανθρώπου σε μόλις 36 τετραγωνικά μέτρα; Όχι, πάντως, με το να κατασκευάσεις ένα τυπικό διαμέρισμα σε σμίκρυνση. Στην περίπτωση του αρχιτεκτονικού γραφείου Oblique και της ανάθεσης του 2019 στη Βουλιαγμένη, «ο εξαιρετικά περιορισμένος χώρος αποτέλεσε αφορμή για ριζική αναδιοργάνωση της κάτοψης», όπως αναφέρει η ομάδα στο συνοδευτικό κείμενο.
Κλειδί για την υπέρβαση που κλήθηκαν να φέρουν εις πέρας στάθηκε, παραδόξως, το έπιπλο, το οποίο αξιοποιήθηκε ως αρχιτεκτονικός όγκος. Δεν αντιμετωπίστηκε δηλαδή ως αντικείμενο με μονοδιάστατη χρήση, αλλά ως κάτι ευέλικτο, που δίνει διαφορετικές ερμηνείες στα ίδια τετραγωνικά.
Συγκεκριμένα, δημιουργήθηκε ένα κουτί από έγχρωμο και εμποτισμένο mdf, ένα υπερμέγεθες έπιπλο που περιέχει τους χώρους ύπνου, υγιεινής και αποθήκευσης. Αυτός ο «κατοικήσιμος τοίχος», όπως τον αποκάλεσαν, απέτρεπε την οριοθέτηση και την ιδιωτικότητα, ενώ ο υπόλοιπος χώρος παρέμενε για ελεύθερη χρήση.
Tο OneCity είναι ο νέος οδηγός της Αθήνας. Γειτονιές, πρόσωπα, εστιατόρια και street food, τάσεις και αφίξεις σε διασκέδαση και πολιτισμό. Ό,τι συμβαίνει στην πόλη βρίσκεται στο OneCity by OneMan!
