Τα κτίρια που δεν πρέπει να χάσεις στο φετινό Open House
Μια πυργοειδής έπαυλη του Ernst Ziller, ένα βιοκλιματικό «στρείδι» και η Οικία Ροδοκανάκη στο Κολωνάκι βρίσκονται ανάμεσα στα κτίρια που ανοίγουν για δωρεάν ξεναγήσεις με το φετινό Open House.
- 29 ΜΑΡ 2023
Έφτασε εκείνη η στιγμή του χρόνου που Αθηναίοι και Αθηναίες σταματούν να προσπερνούν βιαστικά τα κτίρια στους δρόμους – αντίθετα, χτενίζουν την πόλη με το κινητό ή τον σχετικό χάρτη στο χέρι, ψάχνοντας την πρόσοψη που τους τράβηξε το ενδιαφέρον, για να διαπιστώσουν τελικά έκπληκτοι πως το κτίριο αυτό ήταν μπροστά στα μάτια τους όλον αυτόν τον καιρό και απλά δεν το είχαν προσέξει.
Αυτή είναι κάθε χρόνο η βασική επιδίωξη του Open House: να αποκαλύπτει τα αρχιτεκτονικά κτίρια, όπως δεν τα έχουμε ξαναδεί. Κτίρια ιστορικά και σύγχρονα, κτίρια μοντέρνα, μίνιμαλ ή νεοκλασικά, κτίρια του Ernst Ziller ή του Δημήτρη Πικιώνη, διαμερίσματα, ξενοδοχεία, πρεσβείες, βίλες και επαύλεις βρίσκονται και πάλι στη λίστα της δημοφιλούς διοργάνωσης που επιστρέφει στην πόλη μας το Σάββατο 1 και την Κυριακή 2 Απριλίου, εστιάζοντας αυτή τη φορά στη βιοκλιματική αρχιτεκτονική με σύνθημα Building futures together.
Πάνω από 60 κτίρια προσφέρονται για δωρεάν ξεναγήσεις, παράλληλα με δύο θεματικές διαδρομές που ετοιμάζονται στην περιοχή του αθηναϊκού κέντρου και της Κηφισιάς. Παρακάτω ακολουθούν τα κτίρια από τη λίστα του Open House 2023 που δεν πρέπει να χάσετε.
Oyster Smartflats
Τοποθετημένο επάνω στον άξονα της Λεωφόρου Συγγρού, το Oyster Smartflats κατασκευάστηκε για να «επαναπροσδιορίσει την εμπειρία της σύγχρονης καθημερινότητας, ενάντια στη φυγόκεντρο δύναμη που ασκεί η σημερινή κοινωνική και οικονομική κρίση», όπως έχει σημειώσει για το πρότζεκτ η ομάδα των ISV Architects. Πρόκειται για ένα κτίριο 31 διαμερισμάτων που ανατρέπει όλους τους κανόνες της διαβίωσης στο κέντρο της πόλης – υπάρχει εκτεταμένη φύτευση, χώροι γυμναστικής, χαλάρωσης και συνάθροισης, ενώ με τεχνολογίες αιχμής επιτυγχάνεται εξαιρετικά χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα.
Το κτίριο σχεδιάστηκε το 2012 από την παραπάνω ομάδα αλλά ολοκληρώθηκε το 2022 από Officine Piva. Το «κέλυφος» του Oyster αποτελείται από γενναία ανοίγματα στον φυσικό φωτισμό με τζαμαρίες αλλά κυρίως από τους περιμετρικούς εξώστες, οι οποίοι –σε αντίθεση με τη συνήθη πρακτική– φυτεύτηκαν και έτσι αποτέλεσαν ένα φράγμα ιδιωτικότητας και ταυτόχρονα σημείο θέας για τα διαμερίσματα.
Πολυκατοικία στη Χέυδεν
Μέσα στην τετραώροφη εκλεκτικιστική πολυκατοικία που σχεδίασε ο Δημήτρης Πικιώνης με συνεργάτη τον Νικόλαο Μητσάκη στην οδό Χέυδεν (1936-1938), ένα διαμέρισμα 230 τ.μ. ανοίγει τις πόρτες στο κοινό για το Open House: πρόκειται για εκείνο που ανέλαβαν να ανακαινίσουν πέρσι οι Amalgama Architects, ανταποκρινόμενοι αφενός στις λειτουργικές ανάγκες των νέων ιδιοκτητών και αφετέρου στην ηθική υποχρέωση διατήρησης της ταυτότητας του οικήματος.
Το αποτέλεσμα είναι μια σύγχρονη πρόταση προς ένα «εναλλακτικό τρόπο κατοίκησης» με οδηγό τις υπάρχουσες σχεδιαστικές αναφορές του κτιρίου, όπως τις υφές, τα υλικά, τα σχήματα και τις γεωμετρίες, ενώ παρέμβαση σε επίπεδο κάτοψης έγινε μόνο στην κουζίνα και το WC.
Βίλα Χρυσώτη
© GavriiLux
Η αυστηρή γεωμετρία των όγκων και οι φρουριακές επάλξεις στη σκεπή κάνουν το αρχοντικό αυτό ικανό να φέρει τον κόσμο του Open House μέχρι την Κηφισιά, προκειμένου να ανακαλύψουν τα εξίσου μεγαλοπρεπή στοιχεία που κρύβει στο εσωτερικό του. Πρόκειται για ένα από τα πιο χαρακτηριστικά έργα του αρχιτέκτονα Ernst Ziller στην κατηγορία όχι των νεοκλασικών, με τα οποία τον έχουμε ταυτίσει, αλλά των πυργοειδών επαύλεων. «Παρόμοιες επαύλεις, μικρές και μεγάλες, έκτιζαν οι αδελφοί Τσίλλερ με επιτυχία στη γενέτειρα τους, στο Ράντεμποϊλ της Γερμανίας», όπως έχει σημειώσει η ομότιμη καθηγήτρια του ΕΜΠ Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη.
Το κτίριο βρίσκεται μέσα σε έκταση 10 στρεμμάτων, χτισμένο το 1888 για λογαριασμό του Λουδοβίκου Λυμπρίτη. Αποκαταστάθηκε το 2021 από τους Έλενα Τασσοπούλου, Ρόη Γιαννοπούλου και Fabrizio Zamponi, ενώ σήμερα λειτουργεί ως coworking space με την επωνυμία K Project.
Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών
Προς το τέλος του 19ου αιώνα, ανταποκρινόμενος σε αίτημα των αμερικανικών δυνάμεων για την ίδρυση της δικής τους σχολής στην Αθήνα, ο Τρικούπης μεσολάβησε και παραχώρησε μια έκταση στις πλαγιές του Λυκαβηττού, που ανήκε στα περιουσιακά στοιχεία της Μονής Πετράκη. Σήμερα, ανάμεσα στα ψηλά κυπαρίσσια που επιβιώνουν από τότε, το βλέμμα του περαστικού μαγνητίζει η μαρμάρινη, αρχαιοπρεπής είσοδος του κτιριακού συμπλέγματος, που μέσα στα χρόνια αναπτύχθηκε και επεκτάθηκε, με την ίδια πάντα αισθητική μεγαλοπρέπειας.
Τα σχέδια τόσο του πρώτου διώροφου νεοκλασικού που χτίστηκε στην έκταση, όσο και μέρος της Γενναδείου Βιβλιοθήκης αποδίδονται στον αρχιτέκτονα Stewart Thompson, ενώ στην επέκταση του 2005 βρίσκεται το όνομα του Ιωάννη Βικέλα.
Floating Monolith
Με ποιο τρόπο θα μπορούσε να μετατραπεί ένα μικρό ισόγειο κατάστημα με τζαμαρία σε χώρο κατοίκησης, με τα αναγκαία επίπεδα ιδιωτικότητας; Αυτό το πείραμα ανέλαβε στην Καλλιθέα το αρχιτεκτονικό γραφείο Agis Mourelatos, παραδίδοντας το 2022 ένα οίκημα όπου πρωταγωνιστεί μια ιδιαίτερη ελαφρια, μεταλλική κατασκευή, που μοιάζει σαν να αιωρείται. Εκεί φιλοξενούνται οι ιδιωτικές χρήσεις της κατοικίας, διαμορφώνοντας ουσιαστικά δύο επίπεδα στον ψηλοτάβανο χώρο.
Κατά τα άλλα, ο σχεδιασμός ακολούθησε τις αρχές του μινιμαλισμού και της αξιοποίησης των ίδιων σημείων για παραπάνω από μία χρήση, με αποτέλεσμα να πληρούνται τελικά όλοι οι κανόνες της δομικής κατασκευής ακόμη και σε έναν τόσο μικρό, φαινομενικά ακατάλληλο για ιδιοκατοίκηση, χώρο.
Οικία Ροδοκανάκη
Ένα κόσμημα στο Κολωνάκι, ένα κτίριο εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής που χτίστηκε την περίοδο του Μεσοπολέμου από την οικογένεια Ροδοκανάκη, μια από τις παλαιότερες οικογένειες της Χίου που μνημονεύεται ακόμη για τις ευεργεσίες της. Από το μεγαλοπρεπές οίκημα με τα ντελικάτα κυκλικά έρκερ στην πρόσοψη πέρασαν ιδιώτες αλλά και υπηρεσίες τραπεζών, μέχρι που το 2021 παραδόθηκε στο αρχιτεκτονικό γραφείο KN Group_design that works ώστε να αποτελέσει την έδρα του.
Με προτεραιότητα την ελάχιστη δυνατή παρέμβαση, το γραφείο αξιοποίησε το μοντέλο που ακολουθά σε κάθε πρότζεκτ επαγγελματικού χώρου: πρώτα κάνει τη μελέτη και έπειτα προτείνει τη διαμόρφωση χώρων που θα λειτουργούν ως σημεία αλληλεπίδρασης, μάθησης κι ανάπτυξης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, διαμορφώθηκε χώρος διαλείμματος, open air cinema και μουσικό δωμάτιο.
