Ένα ολονύχτιο rave party ετοιμάζεται να ξυπνήσει τις μνήμες της Ελευσίνας
- 17 ΝΟΕ 2023
Για μια σειρά από λόγους, μπορούμε να πούμε ότι τα τελευταία χρόνια ζούμε τη δεύτερη ακμή των rave πάρτι στην Αθήνα. Και ίσως να λείπει η αλητεία και ο ρομαντισμός που ζούσαν τα «κακά παιδιά» της γενιάς του 1990 (όπως χαρακτηρίζονταν στο θρυλικό ρεπορτάζ του Αργύρη Ντινόπουλου), όμως η τωρινή άνθιση συνοδεύεται από μία νέα, βαθύτερη ερμηνεία: πέρα από τη διασκέδαση, ο χορός μέχρι πρωίας, που φτάνει το σώμα στα όρια της εξάντλησης, έχει συνδεθεί με την κατάσταση της απελευθέρωσης και της έκστασης, σημεία στα οποία απέβλεπαν από αρχαιοτάτων χρόνων τελετουργικές διαδικασίες σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη.
Το είχαμε δει κατά τη διάρκεια της τελευταίας Μπιενάλε Αθήνας το 2021 με τα πάρτι και τις «τελετουργίες» που οργανώθηκαν στο Σανταρόζα, το βλέπουμε και τώρα στη διοργάνωση της Ελευσίνας – Πολιτιστική Πρωτεύουσα: σε επιμέλεια του Πάνου Γιαννικόπουλου (που είχε συνεπιμεληθεί την αποκαλυπτική έκθεση στο παλιό εργοστάσιο της ΔΕΗ, την άνοιξη), το προσεχές διάστημα παρουσιάζεται στο κτίριο του Παλαιού Ελαιουργείου μια έκθεση-εμπειρία που επιχειρεί να συνδέει τα Ελευσίνια Μυστήρια και την ταυτότητα της παράκτιας πόλης με την rave κουλτούρα.
Η έκθεση έχει τον τίτλο A Rave Down Below, παραπέμποντας στην κατάβαση και τον μύθο της Περσεφόνης.
Καταξιωμένοι καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό συμμετέχουν με νέες παραγωγές, σε μια διαμορφωμένη διαδρομή που «οδηγεί τους επισκέπτες να εκτελέσουν ανάλογες κινήσεις με εκείνες σε ένα club». Όχι τυχαία, τα εγκαίνια συμπίπτουν με τον εορτασμό της Μεσοσπορίτισσας, ένα έθιμο με αρχαίες ρίζες στην περιοχή που σηματοδοτεί την έναρξη του χειμώνα – είναι στις 18 Νοεμβρίου το βράδυ, και το πρόγραμμα περιλαμβάνει performances από τις Odete & Nkisi, αλλά και ένα ολονύχτιο rave party.
Ποια η σχέση σου με το rave;
Το ενδιαφέρον μου για την επιμέλεια αυτής της έκθεσης προέρχεται από την προσωπική εμπλοκή με τη σκηνή και την επιθυμία να παρουσιάσω την εξέλιξη της κουλτούρας του rave, και τον τρόπο με τον οποίο έχει επηρεάσει τους κοινωνικούς κανόνες και τις αντιλήψεις. Επιχειρούμε [σ.σ.με τους καλλιτέχνες και τις συνεργάτιδές Αγγελική Τζωρτζακάκη και Γεωργία Λιάπη] να μεταφέρουμε με εικαστικά μέσα αλλά και προβάλλοντας αρχειακό υλικό, την καθηλωτική εμπειρία των rave parties, ως μορφή έκφρασης και αντανάκλαση κοινωνικής δυναμικής.
O «εκστατικός χορός» είναι για εμένα ένας τρόπος διαχείρισης της καθημερινότητας, αποσυμπίεση και αντίδραση, αλλά και μέσο δημιουργίας ενός χώρου απόλαυσης και σύνδεσης. Με ενδιαφέρει, επίσης, ιστορικά η μετάλλαξη του rave κινήματος, οι διαδικασίες πρόσληψης της διασκέδασης, όπως και η σχέση ήχου και κίνησης με το πολιτικό πλαίσιο.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας για το πρότζεκτ, τι βρήκατε για τα πάρτι των 90s στην περιοχή;
Η Γεωργία Λιάπη επικεντρώθηκε στο ερευνητικό κομμάτι στην Ελευσίνα. Ήρθε σε επαφή με την ομάδα Megatrance/Megamorph*, μια ομάδα πολύ νέων (τότε) Ελευσίνιων, οι οποίοι οργάνωναν πάρτι τη δεκαετία του ’90. Ήταν μία πολύ οργανωμένη ομάδα που κατάφερε να φέρει την Ελευσίνα στο επίκεντρο της ηλεκτρονικής μουσικής σκηνής.
* Μέλη της ομάδας Megatrance/Megamorph είναι οι: Ελένη Βαΐου, Αθανάσιος Γκουγκούσης, Κώσταντίνος, Γκουγκούσης, Σάκης Δημητρίου, Μαρία Δούκα, Σωκράτης Θεοδωράκης, Αντρέας Μαρκαντώνης, Πέγκυ Τσολακάκη.
Πού διοργανώνονταν εκείνα τα πάρτι; Πώς ήταν;
Οι χώροι διεξαγωγής των πάρτι ποικίλαν από το εργοστάσιο της παλιάς Ελαιουργικής, τα μαγαζιά με βιντεοπαιχνίδια της εποχής και τα εγκαταλελειμμένα κτίρια μέχρι τα clubs. Τα μέσα που χρησιμοποιούσαν ήταν αυτοσχέδια, όπως χειροποίητα πανό και βαμμένες σε φωσφοριζέ χρώματα κλωστές, τις οποίες τέντωναν στο ταβάνι για να δημιουργήσουν την αίσθηση των laser lights. Με την πάροδο του χρόνου, κατάφεραν να έχουν και τη δική τους εκπομπή στο ραδιόφωνο που λεγόταν “future Paradise” και ήταν αφιερωμένη στην ηλεκτρονική μουσική.
Στο πλαίσιο της έκθεσης A Rave Down Below, έχουμε την τύχη να μοιραζόμαστε ένα κομμάτι του προσωπικού αρχείου της ομάδας: από χειρόγραφες αφίσες και flyers, μέχρι εισιτήρια εισόδου σε πάρτυ του 1994. Το αρχείο θα παρουσιαστεί μαζί με το κείμενο της Γεωργία Λιάπη, Μια ομάδα εφήβων έκανε μία πόλη να χορεύει.
Πώς συνδέεται μεταφορικά η κουλτούρα του rave με την ταυτότητα της Ελευσίνας;
Η Ελευσίνα συνδέεται άμεσα με τον μύθο της αρπαγής της Περσεφόνης, της κατάβασης στον Άδη και της ανάβασης – τον κύκλο της ζωής, δηλαδή. Και τα Ελευσίνια Μυστήρια αποτελούσαν για την κοινωνία ένα μέσο διαχείρισης της έννοιας του θανάτου. Το rave ανταποκρίνεται σε αυτές τις έννοιες, μέσα από το μυστηριακό πλαίσιο, τη μύηση, την αίσθηση του να έρχεσαι αντιμέτωπος/-η με τα όρια του σώματος και την εξάντληση.
Ο πολύωρος χορός που φτάνει στα όρια της έκστασης μπορεί να ιδωθεί ως ένα σύγχρονο τελετουργικό. Υπάρχουν στοιχεία από τις σύγχρονες υποκουλτούρες χορού και το club culture που δείχνουν αυτή τη συνάφεια, όπως η συνθήκη διατήρησης μιας μυστικότητας.
Αλλά δεν είναι μόνο η μεταφορική σύνδεση: η Ελευσίνα έχει μια ενδιαφέρουσα σύγχρονη ιστορία, με σπουδαία βιομηχανική κληρονομιά και μεγάλα κτίρια, πολλά από τα οποία εγκαταλείφθηκαν και από τη δεκαετία του ’90 άρχισαν να επανοικειοποιούνται από διάφορες κοινότητες με rave parties, δίνοντας ζωή σε μια πολύ ενδιαφέρουσα μουσική σκηνή και σε αυτοοργανωμένα δίκτυα που παραμένουν ενεργά μέχρι σήμερα.
Να περιμένουμε μια έκθεση-εμπειρία πιο κοντά στα ελευσίνια μυστήρια ή το rave;
Και τα δύο. Η έκθεση Α Rave Down Below επιχειρεί να μεταφέρει μια εμπειρία εμβύθισης, συνδεδεμένη με τη θεματική της διοργάνωσης, αλλά παράλληλα να θέσει ευρύτερα ερωτήματα για το όρια της σωματικής κίνησης μέσα σε έναν εκθεσιακό χώρο.
Πιο συγκεκριμένα, η αρχιτεκτονική ομάδα Trail Practice (Μάνος Μπαμπούνης και Κωνσταντίνα Εγγλέζου) βρισκόταν μαζί μας από την αρχή της διαδικασίας σχεδιασμού της έκθεσης και ανταποκρίθηκαν δυναμικά με μια πρόταση επάνω στις έννοιες του πολιτισμικά και γεωλογικά υπόγειου. Χρησιμοποιήθηκαν μεταλλικά σημεία στήριξης και σκαλωσιές, ενώ συνολικά η συνθήκη δίνει την αίσθηση σαν να έχεις μπει σε κάποιο underground club, με το σώμα του κοινού να οδηγείται σε ανάλογες κινήσεις κατά την επίσκεψη.
Δουλεύοντας σταθερά σε διάλογο με τους εικαστικούς καλλιτέχνες, προσπαθούμε να διαμορφώσουμε τρία διαφορετικά στάδια μέσα στην έκθεση – θεματικές υποενότητες οι οποίες να ακολουθούν το τρίπτυχο κατάβαση-έρευνα-ανάβαση. Μας ενδιέφερε να δημιουργήσουμε μια συνθήκη απόλαυσης και ταυτόχρονα φυγής από την πραγματικότητα, όπως ισχύει στα rave parties. Σε αυτή την αίσθηση συμβάλλει και η φωτιστική διαχείριση (Άννα Σμπώκου), που δημιουργεί εντάσεις αλλά και σημεία συσκότισης.
Δώσε μας μερικά παραδείγματα από τις νέες παραγωγές και τον τρόπο που δοκιμάζουν τα σωματικά όρια.
Το σώμα επανέρχεται συνεχώς μέσα στην έκθεση, αλλά δεν αναφερόμαστε μόνο στο ανθρώπινο σώμα. Τα όρια του σώματος διευρύνονται σε συνδυασμό με μη ανθρώπινα σώματα – γίνονται δίκτυα ή μάζες και ανασυντάσσονται.
Για παράδειγμα, στο Night Life Lucid Dreams (2023) του Γιώργου Σαπουντζή, τα έργα είναι καλυμμένα και ο θεατής καλείται να τα ξεσκεπάσει ως μέρος μιας επιτελεστικής διαδικασίας, σαν να ανακαλύπτει έναν νέο χώρο στο κλαμπ. Μέσα στην έκθεση, παρουσιάζονται σώματα με μετωπική επιπεδότητα σαν νέες μορφές ύπαρξης (Travellers, Λητώ Κάττου), είτε αποκαλύπτονται ως αταξινόμητα, αινιγματικά και απόκοσμα (Gorgoneion Complex Winged, Θεόδωρος Γιαννάκης) και πεδία πολιτικής μνήμης (Γεωργία Σαγρή, This is a Party).
Τέλος, γιατί καλείτε τον κόσμο να χορέψει μέχρι εξάντλησης
Ο πολύωρος χορός γίνεται ο τρόπος να φτάσει κανείς σε μια εξωσωματική συνθήκη, ως μέσο διαχείρισης του τραύματος, είναι μια έντονη αντίδραση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ξεκινάμε από τις καλλιτεχνικές χειρονομίες που ξεφεύγουν από την αναπαράσταση και καταλήγουμε σε μια συνθήκη όπου όντως ο θεατής καλείται –πέρα από την ενεργή θέαση– να χρησιμοποιήσει τον εκθεσιακό χώρο αψηφώντας τους κανόνες και να χορέψει μέχρι τελικής πτώσης. Είναι ένα πείραμα και για εμάς τους ίδιους.
***
INFO
A Rave Down Below
Εγκαίνια: Σάββατο 18 Νοεμβρίου στις 20:00 / Παλαιό Ελαιουργείο
Διάρκεια: 18/11-28/1
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες: Θεόδωρος Γιαννάκης / Βίκτωρ Γκόγκας & Κώστας Κωστόπουλος / Λητώ Κάττου / Πέτρος Μώρης / Κατερίνα Παπαζήση / Γεωργία Σαγρή / Γιώργος Σαπουντζής / Baratto & Mouravas / Captain Stavros / Nkisi / Flux Office / Greek Visions / Klaus Jurgen Schmidt / Odete / Diana Policarpo / Wu Tsang
Επιμέλεια: Πάνος Γιαννικόπουλος
Δημόσιο πρόγραμμα: Αγγελική Τζωρτζακάκη
Έρευνα: Γεωργία Λιάπη
Είσοδος ελεύθερη.
