Το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ με την PJ Harvey για πρώτη φορά στην Αθήνα
- 28 ΜΑΡ 2022
Η τέχνη είναι που αντιγράφει την πραγματικότητα ή το ανάποδο συμβαίνει; Το αιώνιο ερώτημα παίρνει την πιο τραγική και ταυτόχρονα εκρηκτική τροπή, όταν μιλάμε για την περίπτωση του A Dog Called Money, του μουσικού και αναμφίβολα ποιητικού ντοκιμαντέρ που υπογράφει ο Ιρλανδός φωτογράφος πρώτης γραμμής Seamus Murphy, με κεντρική ηρωίδα τη μουσικό Pj Harvey.
Ένα οδοιπορικό που ακολούθησαν από κοινού σε δύσκολες περιοχές, σε σπίτια λεηλατημένα από τον πόλεμο, σε σπαρακτικά συντρίμμια και φτωχές γειτονιές του πλανήτη, προκειμένου να γεννήσουν εκ παραλλήλου δύο έργα.
Από τη μία, η σπουδαία PJ Harvey ηχογράφησε και κυκλοφόρησε τον ένατο δίσκο της, το The Hope Six Demolition Project, και από την άλλη, ο Seamus Murphy συγκέντρωσε το υλικό για το φιλμ που είχε παρουσιαστεί στο Πανόραμα της 69ης Berlinale, ενώ σε λίγες ημέρες έρχεται η πρώτη προβολή του ντοκιμαντέρ στην Αθήνα, με το Gimme Shelter Film Festival στο Gagarin 205, αρχές Απριλίου (4/4) – ένα φεστιβάλ το οποίο ψάχνει τη «ζωντανή ιστορία των πραγμάτων», όπως έχει γραφτεί, στην κόψη μεταξύ μουσικής και κινηματογράφου.
Τη ζωντανή ιστορία, απογυμνωμένη από όποια πρόθεση μυθοποίησης και εξωραϊσμού, καταγράφει εδώ και χρόνια ο φακός του Seamus Murphy, σε εμπόλεμες ζώνες και μη, στο βορρά και στο νότο, πάντα με κέντρο τον άνθρωπο.
Το ίδιο έπραξε μαζί με τη φίλη και συνεργάτιδα του PJ Harvey για το νέο ντοκιμαντέρ: το ταξίδι τους, κυριολεκτικά και μεταφορικά, ξεκίνησε το 2011, διήλθε από το Αφγανιστάν, το Κόσοβο και την Ειδομένη για να καταλήξει στο κέντρο του δυτικού πολιτισμού, την Ουάσινγκτον, «μία πόλη, όπου λαμβάνονται οι κρίσιμες αποφάσεις για τη μοίρα των χωρών όλου του πλανήτη», ενώ ο λαός πεινάει.
Τότε ο πόλεμος στην Ευρώπη φαινόταν σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Τώρα, το ντοκιμαντέρ ηχεί ακόμη πιο δυνατά ως πανανθρώπινη κραυγή.
Η ιστορία πίσω από το ντοκιμαντέρ
«Θέλαμε να πάμε σε μέρη που απλά μας ενδιέφεραν, κατά τα άλλα δεν υπήρχε ατζέντα: ταξιδεύαμε, μοιραζόμασταν την εμπειρία αλλά δουλεύαμε ξεχωριστά ο καθένας», αναφέρει ο σκηνοθέτης Seamus Murphy για την ιστορία πίσω από το ντοκιμαντέρ A Dog Called Money. «Χρησιμοποίησα την κάμερα με έναν προσωπικό τρόπο παρατήρησης, κατέγραφα ό,τι είχε ενδιαφέρον, αφήνοντας τα πράγματα να ξεδιπλωθούν χωρίς παρεμβάσεις, χωρίς απευθείας συνεντεύξεις. Όποιος μιλάει στην ταινία δεν αντιδρά σε ερώτηση, αλλά μιλάει αφ’ εαυτού».
Ένα έφηβο κορίτσι που είναι ντυμένο σαν αγόρι, μια περιπλανώμενη ηλικιωμένη στο Κόσοβο με μια αρμαθιά κλειδιά στα χέρια, ένας Σύριος σε διαδήλωση και άλλοι ανώνυμοι πρωταγωνιστές περνάνε μπροστά από την κάμερα του Seamus Murphy, κάποιοι κοντοστέκονται, νιώθουν άνετα και λένε δυο λόγια για τη ζωή τους. Εικόνες, ήχοι και πρόσωπα μπλέκονται μαζί με λέξεις και στοχασμούς, σαν ποίημα.
Η φωνή της PJ Harvey εξελίσσεται σε συνδετικό κρίκο αυτού του αληθινού όσο και σπαρακτικού κολάζ. Η μουσικός, πρώτη φορά σε ένα τόσο αποκαλυπτικό ταξίδι (και) για την ίδια, ακούγεται συχνά στην ταινία να απαγγέλει στίχους με voiceover, ενώ ένα κομμάτι των γυρισμάτων αφορά στο τελικό στάδιο του πρότζεκτ, όταν τα τραγούδια που συνέθεσε στο ταξίδι ηχογραφούνται στο Somerset House, στο Λονδίνο.
Μια ηχογράφηση σαν μεγάλη αγκαλιά
Τούτη η ηχογράφηση δεν ήταν μια «στεγνή» διαδικασία απομόνωσης, όπως συνηθίζεται: είχε κατασκευαστεί ένας ειδικός γυάλινος τοίχος στο στούντιο και για πέντε εβδομάδες, ενώ η PJ Harvey και οι υπόλοιποι μουσικοί ηχογραφούσαν, και πίσω από αυτόν τον τοίχο στέκονταν ακροατές, χωρίς να είναι ορατοί από τους μουσικούς. «Όλοι μέσα στο στούντιο ήταν συνδεδεμένοι με μικρόφωνα, τα οποία μετέφεραν τον ήχο στους ακροατές: κάθε λέξη, κάθε αστείο και φυσικά όλη τη μουσική», αναφέρει ο σκηνοθέτης.
Ο Seamus Murphy είχε κατά νου να βιντεοσκοπήσει ένα μέρος των ηχογραφήσεων, αλλά ήταν τόσο δυναμική η διαδικασία που δεν έχασε λεπτό από αυτές τις πέντε εβδομάδες. «Νομίζω ότι στο τέλος ήμουν τόσο ενσωματωμένος στο χώρο, που με δυσκολία με διέκριναν». Το αποτέλεσμα έμοιαζε περισσότερο με long duration performance, ανοιχτή στον κόσμο, ζεστή και ανθρώπινη, ακριβώς όπως είναι το concept όλου του ντοκιμαντέρ.
Περισσότερες πληροφορίες και αναλυτικό πρόγραμμα για το Gimme Shelter Film Festival, θα βρείτε εδώ. Η ταινία A Dog Called Money θα προβληθεί στις 4 Απριλίου, παρουσία του σκηνοθέτη Seamus Murphy. Θα προηγηθεί συζήτηση πριν την προβολή. Προπώληση εισιτηρίων εδώ.
