Τελικά ο καφές είναι ελληνικός ή τούρκικος;
- 25 ΔΕΚ 2022
Ένας αρχαίος αιθιοπικός μύθος λέει πως κάποια στιγμή ένας βοσκός, ονόματι Κάλντι, παρατήρησε πως τα ζώα του ήταν πολύ πιο ζωηρά όταν έτρωγαν τους κόκκινους καρπούς ενός θάμνου. Η περιέργεια τον έσπρωξε να τους δοκιμάσει και ο ίδιος και είδε πως κι εκείνος όπως και οι κατσίκες του, είχε πολύ περισσότερη ενέργεια μετά. Ο ενθουσιασμός για την ανακάλυψη του τον έκανε να πάει τους καρπούς σε έναν από τους μοναχούς ενός κοντινού μοναστηριού. Ο μοναχός όμως δεν ενέκρινε την χρήση τους και τους πέταξε στη φωτιά. Πολύ γρήγορα η μυρωδιά των καρπών που καίγονταν μάζεψε γύρω από την φωτιά και τους άλλους μοναχούς, οι οποίοι έσπευσαν να τους σώσουν. Κάπως έτσι, προέκυψαν οι πρώτοι κόκκοι καφέ, τουλάχιστον σύμφωνα με τους Αιθίοπες.
Η Αιθιοπία είναι όντως η γενέτειρα του καφέ, εκείνοι που ασχολήθηκαν πρώτοι σχολαστικά μαζί του όμως και του έδωσαν την μορφή που έχει σήμερα, είναι οι κάτοικοι της Υεμένης. Ήταν εκείνοι που καβούρδισαν τους κόκκους και τους έβραζαν, φτιάχνοντας κάπως έτσι το πρώτο φλιτζάνι καφέ.
Πολύ γρήγορα ο καφές έγινε το αγαπημένο ρόφημα των Αράβων, των Περσών και των Τούρκων, οι οποίοι λόγω της θρησκείας τους δεν μπορούσαν να πιούν αλκοόλ. Μάλιστα, η ίδια η λέξη καφές προέρχεται από την αραβική λέξη qahwa, που ήταν μια από τις λέξεις που χρησιμοποιούσαν οι Άραβες για το κρασί, το οποίο όμως απαγορευόταν στο Ισλάμ.
Και στην Ελλάδα ο καφές είναι βαθιά συνδεδεμένος με την παράδοση και τις συνήθειές μας και δεν μιλάμε για τον φρέντο καπουτσίνο ή τον γαλλικό, που όντως είναι αρκετά δημοφιλείς στην χώρα, αλλά για εκείνον που θυμίζει αρκετά τον καφέ που έπιναν στα λιμάνια της Υεμένης πολλούς αιώνες πριν, εκείνος που υπάρχει σε όλες τις κουζίνες και η μυρωδιά του οποίου ξυπνά μνήμες σε όλους μας. Ο γνωστός σε όλους μας ελληνικός καφές, ο οποίος βέβαια είναι περισσότερο τούρκικος. Άλλωστε και η UNESCO τον αναγνωρίζει ως Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της γειτονικής χώρας.
Στην Ελλάδα ο τούρκικος καφές έφτασε με τους Οθωμανούς και διαδόθηκε ιδιαίτερα τον 17ο και 18ο αιώνα στην Κωνσταντινούπολη και την Θεσσαλονίκη. Μάλιστα στην συμπρωτεύουσα τον 17ο αιώνα υπήρχαν πάνω από 300 καφενεία στα οποία σύχναζαν τόσο Τούρκοι, όσο και Έλληνες. Λίγο αργότερα τα καφενεία κάνουν την εμφάνισή τους και στην Αθήνα, με τους πρώτους θαμώνες να είναι κυρίως Τούρκοι.
Πώς όμως καταλήξαμε να τον λέμε ελληνικό καφέ;
Μέχρι κάποια στιγμή και στην Ελλάδα ο καφές που σιγοβράζει στο μπρίκι αποκαλούταν τούρκικος. Αυτό όμως άλλαξε στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και τις αρχές του 1960 με τον διωγμό των Ελλήνων από την Κωνσταντινούπολη. Τότε ο κόσμος, από αντίδραση, άρχισε να τον αποκαλεί «ελληνικό» και κάπως έτσι άρχισε να εντυπώνεται στην συνείδηση των καταναλωτών.
Σε αυτό συνέβαλαν και οι διαφημίσεις μεγάλης εταιρείας καφέ, που φαίνεται πως έπιασε τον παλμό της κοινωνίας και άρχισε να τον αποκαλεί ελληνικό.
Μην νομίζετε πάντως πως η αλλαγή ονομασίας αποτελεί ελληνική πρωτοτυπία. Το ίδιο συμβαίνει και σε αρκετές χώρες των Βαλκανίων και της Μεσογείου. Στην Αρμενία για παράδειγμα τον αποκαλούν «αρμένικο» ή «αραβικό», ενώ στην Κύπρο τον λένε «κυπριακό».
