Αδημοσίευτο υλικό από την Αθήνα του Μεσοπολέμου σε ένα νέο ντοκιμαντέρ

Εάν με κάποιο τρόπο, όπως έχει γράψει ο αθηναιογράφος Θωμάς Σιτάρας, μεταφέραμε τον Αθηναίο των Οθωνικών χρόνων ή των Ρομαντικών χρόνων στην Αθήνα του Μεσοπολέμου, «δεν θα καταλάβαινε τον κόσμο γύρω του και σίγουρα θα πάθαινε σοκ», ενώ ο Αθηναίος της αμέσως προηγενέστερης από τον Μεσοπόλεμο Μπελ Επόκ, θα την έβγαζε πιθανότατα «με έναν ελαφρύ πονοκέφαλο».

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, η πρωτεύουσα εισέρχεται σε έναν επιταχυντή εξελίξεων. Βιώνει τον διχασμό, την αστάθεια και τις συνεχόμενες πολιτικές αντιπαραθέσεις, αλλά βιώνει παράλληλα και μία πρωτοφανή (και σε κάθε επίπεδο) αστική μεταμόρφωση – εμφανίζονται οι βιομηχανίες, νέες τεχνολογικές ανακαλύψεις στην κοινή καθημερινότητα όπως το αυτοκίνητο και ο ηλεκτρισμός, το νερό έρχεται στην πόλη, η Ομόνοια υποδέχεται τον Ηλεκτρικό και αναγεννάται, οι γυναίκες εισέρχονται στην παραγωγική διαδικασία, δημιουργείται το αίσθημα του εργατικού κινήματος, οι διαδηλώσεις, τα ρεμπέτικα, από την άλλη η αστική τάξη, το φοξ-τροτ, το ουάν-στεπ, ο Αττίκ, ανθίζει κι η λογοτεχνία με τη Γενιά του 30, καταφτάνει ο μοντερνισμός στις τέχνες, την αρχιτεκτονική.

Μέχρι την έναρξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου που θα σημάνει το τέλος αυτής της περιόδου, συντελείται μια κοσμογονία για την πρωτεύουσα που απ’ τη μία στιγμή στην άλλη είδε τα μεγέθη της να πολλαπλασιάζονται και την καθημερινότητά της να ορίζεται για πρώτη φορά από τα δεδομένα αστικού κέντρου που σφύζει από ζωή, όπως και τις αντιθέσεις που αυτό το γεγονός αναπόφευκτα συνεπάγεται.

Σε αυτή την ενδιαφέρουσα πτυχή της πόλης εστιάζει το νέο ντοκιμαντέρ Η Αθήνα του Μεσοπολέμου 1922-1940 της πολυβραβευμένης ερευνήτριας-σκηνοθέτριας Μαρίας Ηλιού (Το ταξίδι, το ελληνικό όνειρο στην Αμερική, Σμύρνη, η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης 1900-1922 κ.ά.), το οποίο θα προβληθεί στο Μέγαρο Μουσικής τις μέρες 17 με 20 Ιανουαρίου, περιλαμβάνοντας και αδημοσίευτο μέχρι σήμερα υλικό από αρχεία της Αμερικής, της Ευρώπης, όσο και της Ελλάδας – υλικό από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, ταινίες του 1935 μέχρι τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και της ΕΥΔΑΠ και της ΟΥΛΕΝ.

Όπως είχε εξηγήσει η ίδια μαζί με τον ιστορικό σύμβουλο του έργου Αλέξανδρος Κιτροέ κατά τη διάρκεια παρουσίασης στον Τύπο, το ντοκιμαντέρ Η Αθήνα του Μεσοπολέμου 1922-1940 αποτελεί καρπό ενός ευρύτερου πρότζεκτ παραγωγής για την ιστορία της πρωτεύουσας από το 1821 έως το 2021, όπου περιλαμβάνονταν αρχικά πέντε ταινίες με το παρόν υλικό να συμπεριλαμβάνεται στο επερχόμενο «Η Αθήνα των συγκρούσεων 1922-1950», όμως τα ευρήματα της ομάδας αποδείχθηκαν τόσο ισχυρά και σημαντικά που στέκονταν τελικά αυτούσια, ως μια ξεχωριστή, άγνωστη ως σήμερα ματιά στη νέα Αθήνα που γεννήθηκε μετά την έλευση των προσφύγων από τη Μικρά Ασία.

Μέσα από αφηγήσεις, τις αδημοσίευτες ως σήμερα φωτογραφίες και φιλμάκια, τους ήχους της πόλης όπως τους σχεδίασε η Αλίκη Παναγή αλλά και την πρωτότυπη μουσική εποχής την οποία συνέθεσε για το ντοκιμαντέρ η Κατερίνα Πολέμη, αναπλάθεται η ατμόσφαιρα της εποχής – ένα δημιουργικό, έως και οργασμικό χάος, που ξεπερνάει το επίπεδο της πολιτικής και ακουμπάει τις πολύ πιο άμεσες, καθημερινές ιστορίες, με έναν τρόπου που δεν έχουμε δει μέχρι σήμερα.

***

INFO

Ντοκιμαντέρ «Η Αθήνα του Μεσοπολέμου 1922-1940»
Προβολή: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη»
17-18-19 Ιανουαρίου 2025, 8 μ.μ.
Γενική είσοδος: 10 ευρώ

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ