Αλέξανδρος Δράκος Κτιστάκης: «Η ελληνική τζαζ σκηνή χρειάζεται επαναπροσδιορισμό»
- 23 ΣΕΠ 2022
Οι δημιουργίες του δεν είναι η τζαζ που πιθανότατα έχεις στο μυαλό σου. Συνδυάζουν αρμονικά τις τρεις μεγάλες του αγάπες: την τζαζ, την κλασική και την ελληνική παραδοσιακή μουσική. Όπως ο ίδιος μου εξηγεί: «Οι επιλογές μου καθορίζονται από αυτό που ακούω μέσα μου, πριν το γράψω. Επειδή είμαι κοινωνός των τριών αυτών ειδών μουσικής, τυγχάνει να ακούω τη μουσική με αυτόν τον τρόπο. Αν ακούσω διαφορετικά κάποια στιγμή τη μουσική θα γράψω και διαφορετικά χωρίς να με ενδιαφέρει να υπηρετήσω κάποιο μουσικό στυλ».
Με τον Αλέξανδρο Δράκο Κτιστάκη μιλήσαμε με αφορμή την επικείμενη εμφάνισή του στις 28 Σεπτεμβρίου στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού σε μία άχαστη συναυλία. Εκεί, στη σκιά της Ακρόπολης, θα εμφανιστεί μαζί με το Alex Drakos Quartet για λογαριασμό ενός ζωντανού θρύλου, του Shigeru Umebayashi.
Ο Umebayashi, που έρχεται στη χώρα μας από την Άπω Ανατολή, είναι ένας δημιουργός με σχεδόν 40 χρόνια σύνθεσης για το χώρο του κινηματογράφου. Έχει γράψει την αριστουργηματική μουσική των ταινιών 2046, Ιπτάμενα Στιλέτα, In the Mood for Love, Η Κατάρα του Χρυσού Λουλουδιού, Hannibal: Rising, μεταξύ πολλών ακόμα.
Λίγες ημέρες πριν βρεθεί στη σκηνή του Ηρώδειου και στο πλευρό του Ιάπωνα συνθέτη, ο Αλέξανδρος Δράκος Κτιστάκης κρεμάει για λίγο τις μπαγκέτες του και μας εισάγει στον αρμονικό και ρυθμικό του κόσμο.
Ένας από τους στενούς συνεργάτες του Shigeru Umebayashi και ικανότατος μάνατζερ πολύ γνωστών συνθετών filmscoring είναι Έλληνας. Με τον Γιώργο Χριστόπουλο λοιπόν γνωριστήκαμε όταν μετακόμισε στην Ελλάδα, λίγο πριν τη δημιουργία του τελευταίου μου άλμπουμ, με τίτλο Κύκλοι [μία δισκογραφική δουλειά που αποτελείται από έξι ορχηστρικά θέματα και έξι τραγούδια, ερμηνευμένα από δύο ερμηνευτές της νέας γενιάς, τη Δήμητρα Σελεμίδου και τον Παναγιώτη Λάμπουρα]. Μάλιστα ήταν παρών σε κάποιες από τις ηχογραφήσεις του δίσκου. Έκτοτε, συζητούσαμε πολλές φορές το ενδεχόμενο μιας συνεργασίας. Να που δόθηκε τελικά η ευκαιρία σε αυτή τη σπάνια εμφάνιση του Umebayashi στην Ελλάδα.
Η χαρά και η προσμονή μου είναι μεγάλες για τη σύμπραξη με αυτό τον σπουδαίο συνθέτη και μάλιστα, στο αγαπημένο μου θέατρο παγκοσμίως, το Ηρώδειο. Η χαρά μου είναι ακόμα μεγαλύτερη που όλο αυτό θα το ζήσω με τους συνεργάτες μου, τους Γιάννη Παπαδόπουλο, Ντίνο Μάνο και Θοδωρή Κότσιφα, το Alex Drakos Quartet.
Τι θα σας παρουσιάσουμε; Την αφρόκρεμα των συνθέσεων του Shigeru Umebayashi. Για τον σκοπό αυτό θα συμπράξουμε με την Athens Philarmonia Orchestra υπό τη διεύθυνση του Βέλγου μαέστρου Dirk Brosse. Στα κομμάτια που θα συμμετέχουμε εμείς, είχα τη χαρά να διασκευάσω-ενορχηστρώσω τη μουσική του Umebayashi για το Κουαρτέτο και την Ορχήστρα και τον ευχαριστώ θερμά για την εμπιστοσύνη που έδειξε.
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Ηράκλειο Κρήτης. Θεωρώ ότι ο άνθρωπος κουβαλάει μέσα του τη δική του φωνή και εκείνη της οικογένειας του. Οι δυο αυτές φωνές βρίσκονται σε μια διαρκή συνομιλία που άλλοτε βιώνεται ως αρμονική συνύπαρξη και άλλοτε ως μια θορυβώδης πολυφωνία που μάχεται να ισορροπήσει. Σε κάθε περίπτωση όλα τα παραπάνω συνθέτουν ως ένα βαθμό αυτό που είμαστε, τουλάχιστον κατά την άποψή μου. Η Κρήτη έχει χαράξει τη ζωή μου καθοριστικά. Την κουβαλάω μέσα μου σε όλες τις επιλογές, άλλοτε φανερά και άλλοτε όχι.
Στον δρόμο της τζαζ με οδήγησε ο αρμονικός και ρυθμικός πλούτος της μουσικής αυτής και η ατμόσφαιρα που κυριεύει τον ακροατή κάθε φορά στο άκουσμά της.
Παρότι ξεκίνησα με κιθάρα και τώρα παίζω και πιάνο (κυρίως για τις ανάγκες της σύνθεσης), αποφάσισα να εμβαθύνω εκτελεστικά στα ντραμς, καθώς με κέρδισε η ρυθμική πολυπλοκότητα του οργάνου. Παράλληλα, όσο και αν ακούγεται αντιφατικό, τα τύμπανα απαιτούν εξαιρετική μουσικότητα και γνώσεις αρμονίας και ενορχήστρωσης.
Δεν κάνω ό,τι κάνω επιτηδευμένα, αλλά βιωματικά. Οι επιλογές μου καθορίζονται από αυτό που ακούω μέσα μου, πριν το γράψω. Επειδή είμαι κοινωνός των τριών ειδών μουσικής (της τζαζ, της κλασικής και της ελληνικής παραδοσιακής), τυγχάνει να ακούω τη μουσική με αυτόν τον τρόπο. Αν την ακούσω διαφορετικά κάποια στιγμή θα γράψω και διαφορετικά, χωρίς να με ενδιαφέρει να υπηρετήσω κάποιο συγκεκριμένο μουσικό στυλ. Σε κάθε περίπτωση πάντως, χρειάζεται προσοχή και αναζήτηση κοινών μουσικών αναφορών που λειτουργούν ως συνδετικοί κρίκοι στα διαφορετικά στυλ. Όσο και αν ακούγεται περίεργο αυτό, μπορεί να συμβεί. Στο τέλος όμως κάθε εγχειρήματος αυτό που μετράει είναι η αισθητική.
Μέσα από την ανάγκη να δισκογραφίσω και να συνθέσω τη δική μου μουσική γεννήθηκε το Alex Drakos Trio και ο πρώτος δίσκος μου. Από εκεί και πέρα, σε όλα τα μουσικά σύνολα για τα οποία γράφω μουσική, από κουαρτέτα έως μεγάλες ορχήστρες, στον πυρήνα της μουσικής πάντα κρύβεται το συγκεκριμένο τρίο, που το απαρτίζουν οι σταθεροί μου συνεργάτες Γιάννης Παπαδόπουλος και Ντίνος Μάνος. Κατά κάποιο τρόπο, είμαι πάντα ήσυχος όταν είμαι με τους δύο αυτούς κυρίους στη σκηνή.
Το τελευταίο μου άλμπουμ, όπως προανέφερα, τιτλοφορείται Κύκλοι. Είναι οι μουσικοί κύκλοι που τέμνονται αλλά διατηρούν ταυτόχρονα τη μοναδικότητά τους. Είναι όμως και οι κύκλοι της ζωής που ανοίγουν και κλείνουν και καλό θα είναι να το αντιλαμβανόμαστε όταν αυτό συμβαίνει.
Στον συγκεκριμένο δίσκο έχω γράψει και στίχους, εκτός από μουσική. Αυτούς που με εκφράζουν περισσότερο θα τους ακούσεις στο τραγούδι Της Ζωής μου το Όνειρο.
Λατρεύω να γράφω μουσική και για τις παραστατικές τέχνες. Για μένα, η μουσική παίζει κυρίαρχο ρόλο στο θέατρο. Στην παράσταση οι Παίχτες για παράδειγμα η μουσική έχει ρόλο συμπρωταγωνιστή, άλλες φορές υπογραμμίζοντας τη δράση, άλλες φορές λειτουργώντας αποπροσανατολιστικά ως ένας ακόμα παίχτης-απατεώνας και άλλες φορές ξεσκεπάζοντας την απάτη. Άλλοτε πάλι, συνομιλεί απευθείας με το κείμενο.
Η ελληνική τζαζ σκηνή χρειάζεται επαναπροσδιορισμό. Δε θα έπρεπε να εγκλωβίζεται στο να υπηρετεί τη φόρμα, αλλά να αποτελεί ένα όχημα και μέσο, προκειμένου οι τζαζ μουσικοί να εκφράζονται εις βάθος χωρίς περιορισμούς. Η τζαζ πρέπει να ξαναγίνει η φωνή για να μιλήσει κάποιος για κάτι που αφορά τον ίδιο, αλλά και τους άλλους. Κανέναν δεν αφορά πόσο δύσκολο σόλο κάνει ένα κιθαρίστας ή πόσο πολύπλοκες αρμονικές σειρές χρησιμοποιεί ένας πιανίστας ή τα licks του ντράμερ. Όλα αυτά είναι εργαλεία που βοηθούν στο να μιλήσει κανείς για πράγματα που αφορούν το κοινό. Με άλλα λόγια αυτό που θέλω να πω είναι ότι η τζαζ πρέπει να αναζητήσει το χαμένο της “soul”.
Σε άλλα νέα, θα εμφανιστώ με το Alex Drakos Quartet στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στα πλαίσια της Jazz Εβδομάδας στις 12 Νοεμβρίου, με καλεσμένη του κουαρτέτου την ερμηνεύτρια Κατερίνα Πολέμη. Παράλληλα, γράφω μουσική για τη νέα θεατρική παράσταση του Άρη Μπινιάρη, Η άνοδος του Αρτούρο Ούι του Μπρεχτ, ενώ θα συνεργαστώ ξανά με τον Γιώργο Κουτλή στο μονόλογο Το Όνειρο ενός γελοίου του Ντοστογιέφσκι με τον Νικόλα Χανακούλα, που θα ανέβει τον Οκτώβριο στο Θέατρο Πορεία. Τέλος, ο επόμενος δίσκος μου βρίσκεται στα σκαριά.
***
In the Mood For Music: Shigeru Umebayashi
Ωδείο Ηρώδου Αττικού, 28 Σεπτεμβρίου στις 21.00.
Εισιτήρια εδώ.
