Είδαμε αρχαία τραγωδία σε κλειστό θέατρο και τον Μιχάλη Σαράντη να παίζει 9 ρόλους

Θα το πάω λίγο ανάποδα. Ο ελάχιστος φωτισμός της σκηνής σβήνει και δευτερόλεπτα μετά, τα φώτα στην πλατεία του Θεάτρου Αλκυονίς ανάβουν. Η παράσταση Αίας σε σκηνοθεσία του Γιώργου Νανούρη έχει μόλις τελειώσει. Ο Μιχάλης Σαράντης, λουσμένος στον ιδρώτα, εμφανώς εξουθενωμένος σωματικά και πνευματικά και ολομόναχος πάνω στη σκηνή, υποκλίνεται και αποθεώνεται.

Είναι Σάββατο βράδυ και το θέατρο είναι ασφυκτικά γεμάτο. Δεν υπάρχει ούτε μία άδεια θέση, έχουν τοποθετηθεί ακόμα και έξτρα καρέκλες πίσω από την τελευταία σειρά καθισμάτων. Είναι τέτοια δηλαδή η ζήτηση του κόσμου, που δεδομένου ότι απομένει ένα ακόμα Σαββατοκύριακο παραστάσεων (να αναφέρω κάπου εδώ ότι ο Αίας πρωτοπαίχτηκε το 2019 στο Θέατρο Βεάκη, επαναλήφθηκε το περασμένο φθινόπωρο στο Αλκυονίς και τον φετινό Οκτώβριο επέστρεψε για έναν ακόμα κύκλο παραστάσεων), κάπως ο κόσμος έπρεπε να εξυπηρετηθεί. Έξω στο ταμείο πέτυχα δύο διαφορετικές παρέες, που ρωτούσαν αν υπάρχει κάποια ακύρωση για να αγοράσουν εισιτήρια. 

Παρατηρώ ότι οι θεατές στην πλειοψηφία τους είναι νέοι, ακόμα και έφηβοι, σε μικρές ή μεγάλες παρέες, σε ζευγάρια ή μαζί με τους γονείς τους. Το λες και εντυπωσιακό μιας και όπως προανέφερα η παράσταση που είδαμε είναι αρχαία τραγωδία και μάλιστα, ανεβασμένη σε μία συνθήκη που δεν έχουμε συνηθίσει. Δεν είναι καλοκαίρι -ναι Ok, μπορεί και να είναι από την άλλη με αυτή την υγρασία και τη ζέστη-, δεν είμαστε στην Επίδαυρο ή σε κάποιο ανοιχτό θεατράκι της Αθήνας. Είμαστε αρχές Νοεμβρίου, στο κέντρο της πόλης, σε απόσταση αναπνοής από την κάθοδο της Πατησίων, περίπου στο ύψος του Πεδίον του Άρεως. 

Ο Αίας του Γιώργου Νανούρη είναι αυτό που λέμε «κλειστού τύπου» αρχαία τραγωδία, επιλογή που από μόνη της είναι δύσκολη και ριψοκίνδυνη. Κι όμως, ο σκηνοθέτης στην πρώτη του επαφή με την αρχαία δραματουργία κατάφερε, όχι απλά να κερδίσει τις εντυπώσεις, αλλά να δείξει ουσιαστικά πώς μπορείς να κάνεις μία παράσταση αρχαίας τραγωδίας ελκυστική στο κοινό, κυρίως στο νεανικό, χωρίς νεωτεριστικά πειράγματα και τραβηγμένες από τα μαλλιά παρεμβάσεις εντυπωσιασμού.

Τι έκανε; Πήρε έναν από τους καλύτερους ηθοποιούς της γενιάς του, τον βραβευμένο Μιχάλη Σαράντη και του έδωσε να παίξει και τους 9 (!) ρόλους του έργου. Πήρε επίσης έναν από τους αξιόλογους Έλληνες ζωγράφους, τον Απόστολο Χαντζαρά και του ζήτησε να ζωγραφίσει τους βασικούς ήρωες του έργου και κάποια χαρακτηριστικά στιγμιότυπα αυτού. 

Τι έφτιαξαν μαζί σε αυτό το ασυνήθιστο πάντρεμα; Μία ξεχωριστή θεατρική εμπειρία, τόσο για τους ίδιους, όσο και για εμάς τους θεατές. 

Επί περίπου 80 λεπτά, ο Μιχάλης Σαράντης αλλάζει φωνές, εκφράσεις, κινήσεις. Αποδεικνύει το εύρος των υποκριτικών του ικανοτήτων σε ένα ρεσιτάλ ερμηνείας, στην ίσως καλύτερη στιγμή της μέχρι τώρα πορείας του στο θέατρο. 

Διηγείται με το λόγο, το σώμα και όλες τις αισθήσεις του ενεργοποιημένες, την ιστορία ενός ανθρώπου που τρελάθηκε από τη δυστυχία: το πώς ο Αίας, ο μεγαλύτερος πολεμιστής στο στρατόπεδο των Ελλήνων, ενώ δικαιούται τα όπλα του Αχιλλέα μετά το θάνατο του, αυτά καταλήγουν με δολοπλοκία στον Οδυσσέα. Αποφασίζει να πάρει εκδίκηση, γίνεται έρμαιο της θεάς Αθηνάς και περίγελος του στρατεύματος των Αργείων. Ατιμασμένος και απεγνωσμένος, χάνει τα λογικά του και τελικά, αυτοκτονεί.

Τον βλέπουμε, μεταξύ άλλων, να βρυχάται σαν αγρίμι ως Αίαντας, να κλαίει με λυγμούς ως Τέκμησσα, η σύζυγος του ήρωα, να ψιθυρίζει για να διατηρήσει χαμηλό προφίλ ως Οδυσσέας, να διατάζει με την έπαρση της εξουσίας ως Αγαμέμνονας και να ικετεύει και να λυγίζει ως Τεύκρος, για να ταφεί η σορός του αδερφού του.

Μπορεί η θεματική της σοφόκλειας τραγωδίας να είναι «βαριά» -και ποια τραγωδία δεν είναι- και το γεγονός ότι ανεβαίνει ως μονόλογος να τη βαραίνει εκ πρώτης ακόμα περισσότερο, ωστόσο το να βλέπεις έναν ηθοποιό και ένα ζωγράφο να συνομιλούν στη σκηνή με αυτό τον τρόπο και σε αυτή την παράσταση, που πότε την αντιλαμβάνεσαι ως θεατρικό έργο, πότε ως εικαστική εγκατάσταση, αλλά και ως περφόρμανς, ακόμα και ως μία αισθητηριακή εμπειρία, αναιρεί το οποιοδήποτε αρχικό μάγκωμα.

Εξάλλου, ο Μιχάλης Σαράντης είναι σαν να είναι μόνος στη σκηνή, αλλά δεν είναι. Συνομιλεί με τις ζωγραφιές που σταδιακά αποκαλύπτονται κατά τη διάρκεια της παράστασης. Είναι οι βωβοί συμπρωταγωνιστές του. Όπως επίσης και ο φωτισμός, που δημιουργεί έντονες αντιθέσεις, παίζει με το φως, το σκοτάδι και τις σκιές. Παίζει με τις ίδιες τις αντιθέσεις του ήρωα. Είναι σαν να αναλαμβάνει τον ρόλο του Χορού. 

Αυτό που σου μένει στο τέλος είναι πώς τρεις καλλιτέχνες, ο καθένας από το πόστο του, κατάφεραν να δώσουν μία νέα ζωή, όπως οι ίδιοι την οραματιστήκαν σε μία πολυπαιγμένη αρχαία τραγωδία και στο είδος εν γένει. 

Να σημειωθεί ότι ο Γιώργος Νανούρης θα σκηνοθετήσει τον Μιχάλη Σαράντη στο Συρανό από 24 Νοεμβρίου στο Θέατρο Αλκυονίς.

***INFO

Αίας

Μετάφραση: Νίκος A. Παναγιωτόπουλος

Σκηνοθεσία: Γιώργος Νανούρης

Ερμηνεία: Μιχάλης Σαράντης

Ζωγραφική: Απόστολος Χαντζαράς

Σκηνική επιμέλεια-Φωτισμοί: Γιώργος Νανούρης

Διασκευή-Προσαρμογή Κειμένου: Γιώργος Νανούρης-Μιχάλης Σαράντης

Info: Θέατρο Αλκυονίς. Σάββατο στις 21.00 και Κυριακή στις 19.00. Προπώληση εδώ. 

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Μιχάλης Σαράντης: «Ποίηση είναι ο τρόπος που στέκεσαι απέναντι στη ζωή»