Για τον Έκτορα Λυγίζο τα μεγάλα έργα έχουν θεραπευτική λειτουργία

Τέσσερα χρόνια μετά, αποφάσισε τη φετινή θεατρική σεζόν να συστηθεί εκ νέου με τον μεγάλο Ελισαβετιανό και να τον μελετήσει σε μεγαλύτερο βάθος και εύρος. Ανέλαβε από τον περασμένο Νοέμβριο την επιμέλεια των Παραβάσεων, της σειράς δραματοποιημένων αναλογιών του Κέντρου Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος, ύστερα από πρόταση της διευθύντριας προγραμματισμούς και παραγωγής του ΚΠΙΣΝ Γαβριέλλας Τριανταφύλλη και της υπεύθυνης προγραμματισμού και παραγωγής Σύλβιας Λιούλιου.

Οι φετινές Παραβάσεις αφορούν τις σαιξπηρικές κωμωδίες, με τον Έκτορα Λυγίζο να υπογράφει τις διασκευές των τεσσάρων έργων που έχουν ήδη παρουσιαστεί μέσα στη σεζόν στη μορφή αναλογίου: Αγάπης Αγώνας Άγονος (σκηνοθεσία Άρης Μπαλής), Δωδέκατη Νύχτα (σε σκηνοθεσία Κατερίνας Γιαννοπούλου), Κωμωδία Παρεξηγήσεων (σε σκηνοθεσία Μάνου Βαβαδάκη και το Ημέρωμα της Στρίγγλας (σε σκηνοθεσία Εύας Βλασσοπούλου). 

Τώρα, είναι η σειρά του να καθίσει στη σκηνοθετική καρέκλα και να κλείσει τον κύκλο των Παραβάσεων 2022-2023 με την παρουσίαση της πέμπτης και τελευταίας σαιξπηρικής κωμωδίας.

Από τις 28 Ιουνίου και για τέσσερα ακόμα βράδια, βγάζει τον Σαίξπηρ στον υπαίθριο χώρο του Νιάρχος και ανεβάζει στον Θόλο το Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας, με ένα 12μελή θίασο. «Μεγάλη χαρά να σκηνοθετώ ένα έργο, που αν και δεν το είχα μελετήσει ποτέ, πάντα το αγαπούσα», είναι το πρώτο πράγμα που μου αναφέρει στη σύντομη συζήτηση που είχα μαζί του. 

Ο λόγος στον ίδιο. 

Προχώρησα εδώ σε μία διασκευή πιο εκτεταμένη συγκριτικά με εκείνες των προηγούμενων τεσσάρων αναλογίων, με τη λογική ότι θα είναι μία παράσταση μεγαλύτερης διάρκειας και σχεδιασμένη για να παρουσιαστεί στην κυκλική σκηνή του Θόλου στο πάρκο του ΚΠΙΣΝ. Αυτόν τον μεγάλο, ημιυπαίθριο χώρο που τοποθετεί τον θεατή μέσα στη φύση και γύρω από τη δράση του έργου. Το στοιχείο της καταπράσινης φύσης του πάρκου ταιριάζει άλλωστε με την παράστασή μας, μιας και η ιστορία λαμβάνει χώρα σε ένα δάσος. 

Από εκεί και πέρα, αξιοποίησα αρκετούς από τους ηθοποιούς που είχαν παίξει στις προηγούμενες παραστάσεις και παράλληλα, εμπλούτισα  τον θίασο και με δικές μου επιλογές. Όλοι μαζί φτιάξαμε ένα δραματοποιημένο αναλόγιο με τον τρόπο που γενικά συνηθίζω να δουλεύω και ο οποίος δίνει μεγάλη έμφαση και στη χρήση μουσικών οργάνων που λειτουργούν σαν στίξεις. 

Το Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας διαδραματίζεται μία νύχτα στην καρδιά του καλοκαιριού, όπου δύο ζευγάρια νεαρών ερωτευμένων και ένα μπουλούκι ερασιτεχνών ηθοποιών, βρίσκονται ξαφνικά όλοι μαζί σε ένα δάσος της Αθήνας και πέφτουν θύματα μίας ομάδας παιχνιδιάρικων ξωτικών που τους κάνουν διάφορες φάρσες. Το άλλο πρωί, καμιά τους και κανείς δε θα γνωρίζει αν οι νυχτερινές τους περιπέτειες συνέβησαν στ’ αλήθεια ή ήταν μόνο όνειρο. 

Με έναν καθόλου κοινότυπο τρόπο, ο Σαίξπηρ καταφέρνει σαν να ξεδιπλώνει την ιστορία σαν στρώματα ονείρου. Πώς δηλαδή βυθιζόμαστε στον ύπνο και το κάθε στρώμα του πιο βαθύ ύπνου μάς βγάζει πιο βαθιά κομμάτια του εαυτού μας. Πάνω σε αυτόν τον άξονα είναι γραμμένο το έργο. Στο πώς απομακρυνόμαστε από τον κοινωνικό μας εαυτό όσο βυθιζόμαστε στον ύπνο, στο υποσυνείδητο και το ασυνείδητο και απελευθερώνονται κομμάτια μας που στην καθημερινή ζωή δεν είναι ενεργά.

Στον πυρήνα του έργου είναι η εξερεύνηση, η μελέτη της ερωτικής κατάστασης, κυρίως της αλλοίωσης της αντίληψης που ο έρωτας μας προκαλεί. Ο Σαίξπηρ μιλάει για τον τρόπο που η ανθρώπινη αντίληψη μπερδεύεται και πλανάται όταν ερωτευόμαστε.

Επειδή έχει το εύρημα με τα ξωτικά που χρησιμοποιούν ένα βότανο, το οποίο άπαξ και το αλείψουν στα μάτια ενός κοιμισμένου, αυτός θα ερωτευτεί το πρώτο άτομο που θα δει όταν ξυπνήσει, το κάθε πρόσωπο της ιστορίας ερωτεύεται αλλιώτικα. Αλλά αυτός ο κεραυνοβόλος έρωτας είναι κοινός. Χωρίς να θέλω να απλοποιήσω τα νοήματά του, το Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας αφορά σε μεγάλο βαθμό την τυχαιότητα του έρωτα.

Ίσως, να είναι και μία αυταπάτη ο έρωτας. Άλλωστε, όπως γράφει ο Σαίξπηρ: «Ο έρωτας δε βλέπει με τα μάτια, μα με το νου, γι’ αυτό πάντα τυφλό τον ζωγραφίζουν».

Σε κάθε εποχή, ακόμα και στη σημερινή, που χαρακτηρίζεται από έλλειψη πίστης, φαντασίας και πνευματικότητας και που σε μεγάλο βαθμό ερωτευόμαστε ψηφιακά, χωρίς την άμεση επαφή, η ψυχική κατάσταση του ανθρώπου όταν ερωτεύεται δεν παύει να είναι η ίδια. 

Τα μεγάλα έργα έχουν μία θεραπευτική λειτουργία, που ξεκλειδώνει περιοχές και το Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας το κάνει με ένα τρόπο διασκεδαστικό και αστείο. Ελπίζω να τον έχουμε πετύχει. 

Είναι ανακουφιστικό να ασχολείσαι με τον έρωτα σε σκοτεινούς, δυσοίωνους καιρούς.

***

Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας

Μετάφραση: Διονύσης Καψάλης

Διασκευή – Σκηνοθεσία: Έκτορας Λυγίζος

Κοστούμια – Κατασκευές: Ελλάδα Δαμιανού

Φωτισμοί: Δημήτρης Κασιμάτης

Βοηθός Σκηνοθέτη: Εύα Βλασσοπούλου

Ηθοποιοί: Μάνος Βαβαδάκης, Εύα Βλασσοπούλου, Γιώργος Ζιάκας, Κωνσταντίνος Ζωγράφος, Γιώργος Ηλιόπουλος, Βίκυ Κυριακουλάκου, Έκτορας Λυγίζος, Φλομαρία Παπαδάκη, Κατερίνα Πατσιάνη, Νάνσυ Σιδέρη, Ιάσονας Στασινός, Θάνος Τοκάκης.