Η Ειρήνη Φαναριώτη έφτιαξε μία παράσταση για όσα τραβά μια γυναίκα μετά τα 30

«Η Στέλλα όταν ήταν μικρή δεν μπορούσε να πει το όνομά της κι όταν τη ρωτούσαν πώς τη λένε έλεγε Νίνα. Τώρα, που έχει περάσει τα 30, μένει για άλλη μία φορά χωρίς δουλειά», μου λέει η Ειρήνη Φαναριώτη όταν της ζητώ να μου περιγράψει εν συντομία την υπόθεση της παράστασης που προσεχώς θα ανεβάσει στο Θέατρο 104 και συνεχίζει:

«Παράλληλα, βοηθάει εθελοντικά σε ένα καταφύγιο άγριας ζωής. Εκεί, γνωρίζει τον σύντροφό της και εκεί, συνδέεται στενά με μία μικρή ελαφίνα την οποία ονομάζουν Νίνα. Σε μια μεγάλη φωτιά που ξεσπά, τα ίχνη της ελαφίνας Νίνας χάνονται, την ίδια στιγμή που η Στέλλα λαμβάνει ένα τηλεφώνημα στο οποίο της ανακοινώνουν ότι και ο σύντροφός της αγνοείται».

Το Nina/Where are you my de@r?, όπως είναι ο τίτλος της παράστασης (ένα λογοπαίγνιο του dear -αγαπημένη- με το deer -ελάφι-), επιστρέφει την ηθοποιό-σκηνοθέτιδα μόνη στη θεατρική σκηνή για δεύτερη φορά, έξι χρόνια μετά τον μονόλογο Το κορίτσι του λύκου στο Θέατρο του Νέου Κόσμου.

Αυτή τη φορά όμως, θα το κάνει με ένα πρωτότυπο, κατάδικό της έργο. Θα το παρουσιάσει μαζί με την ομάδα που ίδρυσε το 2015, την Terre de Semis (έχουν παίξει μέσα στα χρόνια από το Σύγχρονο Θέατρο μέχρι το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου και το ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου).

Γιατί επέλεξες να επιστρέψεις στη σκηνή μόνη, με έναν μονόλογο;
Κυρίως γιατί ήθελα να αναμετρηθώ για πρώτη φορά με ένα δικό μου κείμενο. Αυτός είναι ο μεγάλος στόχος και η πρόκληση για μένα. Γράφω εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά από ανασφάλεια και συστολή τα κρατούσα μόνο για μένα. Θες οι συγκυρίες, τα γεγονότα, η ηλικία; Όλα αυτά τέλος πάντων μου αποκάλυψαν ότι τώρα είναι η στιγμή να το κάνω.

Πώς προέκυψε το Nina/Where are you my de@r?;
Το κείμενο αυτό είναι μια σύνθεση κειμένων, ένα αποτέλεσμα προσωπικών εμπειριών, συζητήσεων με ανθρώπους της ηλικίας μου και παρατήρησης των όσων συμβαίνουν στην Ελλάδα τον 21ου αιώνα. Έχει αρκετό χιούμορ και αυτοσαρκασμό, αλλά και πόνο και συνειδητοποίηση μίας δυστυχώς τραγικής κοινωνικής πραγματικότητας.

Τι σε ταράζει περισσότερο σε αυτή την πραγματικότητα;
Η βία, ο θυμός, η ταραχή. Το πόσο εύκολα μπορούμε να περάσουμε στην αντίπερα όχθη. Κακοποιητικές συμπεριφορές παντού. Στον δρόμο, στη δουλειά, στο σπίτι, στο σχολείο. Και δε μιλάω μόνο για ακραίες καταστάσεις. Μιλάω κυρίως για την καθημερινότητα. Ο καθένας έρχεται και σου πετάει το σκατό του στα μούτρα. Πας σε μια γιορτή και έρχεται ο άλλος και σου λέει “Εσύ, πότε θα κάνεις παιδί; Τι κάθεσαι; Τι περιμένεις”. Μιλάω για τον θυμό που συσσωρεύεται μέσα μας από προηγούμενες κακές εμπειρίες, από άσχημες συμπεριφορές που έχουμε ανεχτεί και κάποια στιγμή, αυτό το απόστημα θα σπάσει και τότε ποιος ξέρει ποιον θα σημαδέψει.

Γιατί έδωσες στο έργο τον συγκεκριμένο τίτλο;
Όλο αυτό το εγχείρημα ήταν από την αρχή μία αναζήτηση. Όλη μου η ύπαρξη είναι μια αναζήτηση. Για το ποια είμαι και ποια θέλω να είμαι τελικά. Πόση δύναμη και πόσο χώρο δίνω στον εαυτό μου εγώ και κάθε γυναίκα να αγαπήσω και να αποδεχθώ τη διαφορετικότητά μου μέσα σε ένα σύνολο που ακόμα και σήμερα είναι συντηρητικό και καταστροφικό για ανθρώπους που δεν θέλουν να είναι killers. Δεν είμαι μονομάχος.

Νίνα στο έργο ονομάζεις την ελαφίνα. Τι θα έλεγες ότι συμβολίζει;
Την ίδια την ηρωίδα, που μέσα στην καθημερινότητα και κάτω από την κοινωνική πίεση που ασκείται σε μια γυναίκα άνω των 30, χάνει τον εαυτό της. Καλείται να είναι σωστή επαγγελματίας σε ένα παράλογο επαγγελματικό περιβάλλον, σωστή σύντροφος μέσα σε κοινωνικά στερεότυπα για τη συμβίωση ενός ζευγαριού και τέλος να εκπληρώσει με επιτυχία και πάση θυσία τον προορισμό της ως γυναίκα: να γίνει μάνα.

Έχεις νιώσει αυτή την κοινωνική πίεση του «εσύ πότε θα γίνεις μάνα;»;
(Γελάει) Όχι, μωρέ, ποτέ. Υπάρχει μια σειρά, μια αλληλουχία κοινωνικών πιέσεων που ξεκινάει από το «Πότε θα βρεις κάποιον», «Μα δεν μπορείς να είσαι μόνη σου», «Τώρα είσαι νέα, αλλά μετά τι», κ.λ.π. Βρίσκεις έναν άνθρωπο και μετά ξεκινάει «η ιστορία με το παιδί». Ναι, προσωπικά έχω περάσει δύσκολα τα τελευταία δύο χρόνια με αυτό το θέμα.Σχεδόν έχασα τον εαυτό μου μέσα σε αυτή την «ιστορία».

Είναι ένα ολόκληρο σύστημα που σου ασκεί πίεση. Καταρχάς δεν τολμάς να είσαι άρρωστη. Λες έχω πονοκέφαλο και σε ρωτάνε «Μήπως είσαι έγκυος;». Άσχετα όμως από αυτό οι γυναίκες καλούμαστε να αποφασίσουμε τι θα γίνουμε τελικά σε αυτή τη ζωή και αυτό είναι ένα τεράστιο βάρος, ασήκωτο. Υπάρχει ένα σύστημα που δεν σε αφήνει σε ησυχία: να καταψύξεις ωάρια, να κάνεις εξωσωματική, να πάρεις ορμόνες, να πάρεις το τάδε χάπι, να κάνεις την τάδε εξέταση. Έλεος ρε παιδιά. Δεν είμαστε δοχεία για τη μελλοντική σας διαιώνιση. Είμαστε και εμείς άνθρωποι. Ε, αυτό το δικαίωμα έρχεται δεύτερο μετά τα 35.

Βρίσκεις κοινά στοιχεία με την ηρωίδα σου;
Η ηρωίδα θα μπορούσε να είναι οποιαδήποτε γυναίκα του σήμερα. Μέσα σε αυτές ανήκω και εγώ.

Και μία ουσιαστική διαφορά που υπάρχει μεταξύ σας;
Δεν έχουμε διαφορές. Τις έχουμε λύσει.

Θα σε ρωτούσα πώς θα ήθελες να νιώσουν οι γυναίκες θεατές που θα έρθουν να δουν την παράσταση, αλλά νομίζω ότι θα είχε μεγαλύτερο ενδιαφέρον να μου πεις αν έχεις σκεφτεί πώς θα ήθελες να νιώσουν οι άντρες;
Έχει πολύ ενδιαφέρον αυτό που συμβαίνει με τους άντρες θεατές. Οι πιο πολλοί φίλοι μου που βλέπουν την πρόβα είναι άντρες. Υπάρχουν πολλά σημεία που μπορεί να ταυτιστούν όπως το κομμάτι της δουλειάς ή το κομμάτι της απώλειας. Κι άλλα πάλι που φωτίζονται πλευρές μιας σχέσης με χιούμορ, που όντως διαπιστώνουμε πόσο διαφορετικά αντιλαμβάνονται τα πράγματα τα δύο φύλα. Σίγουρα δε θεωρώ ότι είναι ένα έργο που κατηγορεί τους άντρες, εκθέτει όμως ένα κομμάτι της κοινωνικής πραγματικότητας.

Ουσιαστικά, το έργο είναι ανθρώπινο. Η ηρωίδα μας φτάνει σε ακραία σημεία από την αγάπη της για τον σύντροφό της. Και διαπιστώνουμε ότι το να αγαπηθούν τελικά δυο άνθρωποι είναι κάτι πολύ απλό παρά τις διαφορετικές αντιλήψεις. Σε έναν άνθρωπο αγαπάς τελικά πολύ απλά πράγματα. Τον τρόπο που γελάει ας πούμε.

Έχεις κάνει κάτι ακραίο για την αγάπη;
Δεν την έχω γνωρίσει εγώ αλλιώς την αγάπη. Έχω κάνει αρκετά ακραία πράγματα. Τώρα τα σκέφτομαι και γελάω. Κάποια περιστατικά τα βάλαμε αρχικά και στην παράσταση, αλλά τα αφαιρέσαμε λόγω έλλειψης χρόνου. Χωρίς να σημαίνει ότι δεν θα τα βάλουμε στο μέλλον σε κάποια επόμενη παράσταση.

Για να επιστρέψω όμως στο ερώτημά σου, έχω αλλάξει νομό με το αυτοκίνητο στις 3 τα ξημερώματα μόνο για 10’ συνάντησης και πάλι πίσω, έχω κάνει σκηνή δημόσια, γενικά δεν τον λυπάμαι τον έρωτα. Τον ζω. Τώρα θα μου πεις “κι ο άλλος;”. Ο άλλος αναλαμβάνει την ευθύνη του εαυτού του. Ξέρει από την αρχή ποια είμαι. Ρώτα τον άντρα μου, που τα είχε δει όλα στο ξεκίνημα της σχέσης μας. Ό,τι έκανα όμως, το έκανα ούσα σίγουρη ότι ήταν ο “one and only”. Όχι, δηλαδή από επιπολαιότητα. Από βαθιά αγάπη, τελεία και παύλα.

Τι θέατρο θέλεις να κάνεις;
Αυτό που κάνω τώρα. Ένα θέατρο που να αφορά τους ανθρώπους στο σήμερα. Τους φόβους, τις ανησυχίες, τα εμπόδια, την καθημερινή βία. Να μπορούμε να συζητάμε, να μη νιώθουμε μόνοι. Να εκθέτουμε τα γεγονότα για να αποσυμπιέζονται και να δημιουργείται χώρος για να προχωράμε. Να μην κρυβόμαστε πια πίσω από το δάχτυλό μας. Μεγαλώσαμε τελείως διαφορετικά. Τουλάχιστον στη γενιά μου και ειδικά στην επαρχεία που μεγάλωσα εγώ σε όλη την εφηβεία μου υπέφερα. Νόμιζα ότι κάτι κακό συνέβαινε με μένα και μου πήρε πάρα πολλά χρόνια -μισή ζωή σχεδόν- για να καταλάβω ότι δεν είναι αλήθεια. Είδα τη σκηνή του Milky Way του Κεκάτου με την κοπέλα στο σχολείο που τη διαπόμπευαν και έτρεμα από ταραχή και θυμό. Έχασα πολλά χρόνια μέσα στο βούρκο που έσκαψαν άλλοι για μένα.

Υπέφερες από τι; Από το εγκλωβιστικό πλαίσιο ενός επαρχιακού τόπου;
Τότε ήξερα μόνο ότι υπέφερα. Δεν ήξερα τι ακριβώς συνέβαινε. Αρχικά είχα μια κακοποιητική πρώτη σχέση. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να δέχομαι χαρακτηρισμούς και βίαιες συμπεριφορές χωρίς πραγματικά να αντιλαμβάνομαι τι είχα κάνει. Γιατί ήμουν παιδί. Κανείς δεν μου είχε πει τίποτα για όλα αυτά και ούτε και εγώ τα συζητούσα με τους γονείς μου γιατί ντρεπόμουν.

Τώρα πια που κοιτάζω πίσω και μετά από αρκετά χρόνια δουλειάς με τον εαυτό μου, καταλαβαίνω ότι σε ένα τόσο στενό κοινωνικό περιβάλλον υπάρχει ανάγκη ομοιογενοποίησης. Το διαφορετικό κλωτσάει. Εγώ ήμουν ένα πολύ ανέμελο άτομο, όλο χόρευα, γελούσα, έλεγα πολλά αστεία, φλέρταρα φουλ, ερωτευόμουν, με ερωτευόντουσαν και ταυτόχρονα, ήμουν και καλή μαθήτρια, ονειροπόλα, έγραφα από τότε. Ε, αυτό δεν άρεσε. Ο συντηρητισμός και η υποκρισία μιας καλής κοινωνίας μιας ξεχασμένης επαρχίας δεν το δεχόταν. Μοιάζει με μυθιστόρημα κι όμως είναι αλήθεια.

Για να το πω απλά, μου είχε βγει το όνομα, κάτι που με καταδίωκε ακόμα και όταν ήρθα στην Αθήνα και για πολλά χρόνια μετά. Δεν έχει σημασία να σου πω ότι δεν υπήρχε βάση σε αυτή τη φήμη γιατί θα ενισχύσω την αντίληψη ότι αν είχε βάση Οk τότε, καλώς έλεγαν ό,τι έλεγαν. Αλήθεια ή ψέματα δεν πέφτει σε κανέναν λόγος για τη ζωή μου. Ότι θέλει θα κάνει η καθεμιά μας με το σώμα της και με την πάρτη της. Ακόμα κι αργότερα που είχα διαγράψει μια πορεία στη δουλειά μου, η αντίληψη αυτή ενισχύθηκε όταν ήμουν ηθοποιός και προχωρούσα μπροστά. Ότι και καλά εξελισσόμουν με άλλα «μέσα». Κάπου εκεί, κατάλαβα ότι συντηρητισμό δεν συναντάς μόνο στην επαρχία.

Η υποκριτική πώς σου προέκυψε ως επάγγελμα;
Ήταν η διέξοδός μου για να μη νιώθω ότι είμαι UFO. Έψαχνα κάπου να κρυφτώ και κρύφτηκα για πολλά χρόνια στο θέατρο ως η ενζενί, κάτι που μου δημιουργούσε ασφάλεια. Μου πήρε καιρό να καταλάβω ότι δεν είμαι μόνο αυτό. Είμαι πολλά περισσότερα, που μπήκαν σε ένα συρτάρι για να χωρέσω σε μια κοινωνία.

***INFO

Nina / Where are you my de@r?

Κείμενο-Σκηνοθεσία-Ερμηνεία: Ειρήνη Φαναριώτη

Βοηθός Σκηνοθέτη: Θεοδώρα Γεωργακοπούλου

Σκηνικά: Τίνα Τζόκα

Κοστούμια: Χαράλαμπος Νικολάου

Κίνηση: Κορίνα Κόκκαλη

Μουσική Σύνθεση: Gary Salomon

Βίντεο παράστασης: Βασίλης Αντωνόπουλος

Παραγωγή: Terre de Semis Theatre Group

Ακούγεται η φωνή του Παναγιώτη Γαβρέλα

Φωτογραφίες Αφίσας: Θάνος Μήλιος

Makeup artist: Κάλλη Πολυζοπούλου