Η σκληρή κατάδυση στην άβυσσο του Άουσβιτς
Η φωτογράφος Ρενέ Ρεβάχ ακολούθησε τα ίχνη των προγόνων της που θανατώθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και καταθέτει μια ανατριχιαστική διαδρομή με τη μορφή έκθεσης στο Μουσείο Μπενάκη. Σκοπός, η λύτρωση και η συγχώρεση.
- 8 ΦΕΒ 2024
Πώς μπορείς να λυτρωθείς από ένα τραύμα που δεν γνώρισες; Να αποκαταστήσεις τον πόνο και τη φρίκη που δεν έζησες εσύ, αλλά έζησαν οι πρόγονοί σου;
Η Ελληνοεβραία φωτογράφος Ρενέ Ρεβάχ δεν πρόλαβε να γνωρίσει τον παππού της, τον Αλβέρτο Ρεβάχ. Εκείνος ήταν ο μοναδικός επιζώντας της οικογενείας, όταν με την είσοδο των Γερμανών στη Θεσσαλονίκη το ’41 κλείνει το μαγαζί το οποίο διατηρούσε στην Πλατεία Εμπορίου και μεταφέρεται εσπευσμένα στην Αθήνα. Το επόμενο διάστημα, θα προσπαθήσει να πείσει τα υπόλοιπα μέλη να τον ακολουθήσουν, αλλά μάταια.
Η αλληλογραφία μεταξύ του παππού Αλβέρτου και των συγγενών του στη Θεσσαλονίκη διακόπτεται απότομα. Όταν θα επιστρέψει μετά το τέλος του πολέμου, θα συνειδητοποιήσει ότι κανείς δεν υπάρχει πια – έχουν οδηγηθεί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, με κάποιο από τα δεκάδες χιλιάδες τρένα που αναχώρησαν από τον Μάρτιο ως τον Αύγουστο του 1943 για τη Γερμανία. Ο Αλβέρτος, όπως θα μάθει η Ρενέ, δεν θα βρει ποτέ την ψυχική δύναμη να επισκεφθεί τους τόπους μαρτυρίου.
Το επίπονο αυτό έργο θα αναλάβει η απόγονός του και γνωστή φωτογράφος Ρενέ Ρεβάχ, καταλήγοντας στο πιο ανατριχιαστικό και έντονα λυτρωτικό σημείο της πορείας της. Στα εβραϊκά, tehom σημαίνει άβυσσος και το αποτέλεσμα στο οποίο οδηγήθηκε η φωτογράφος μοιάζει από κάθε άποψη με κατάδυση στα πιο σκοτεινά σημεία της προσωπικής και συλλογικής μνήμης. Όπως έχει δηλώσει η ίδια, σκοπός ήταν η θεραπεία και η κάθαρση.
Όλα ξεκίνησαν από μια παλιά βαλίτσα, που ανακαλύφθηκε τυχαία στο πατρικό της οικογενείας στη Θεσσαλονίκη από την περίοδο που τα γερμανικά στρατεύματα δεν κάνει την εμφάνισή τους. Μέσα στη βαλίτσα βρέθηκαν παιδικά ρούχα, μαξιλαροθήκες, σεντόνια και, μεταξύ άλλων, ένα λευκό-διάφανο ύφασμα το οποίο θα έπαιζε ρόλο πρωταγωνιστή στην αποστολή της φωτογράφου.
Συγκεκριμένα, η Ρενέ Ρεβάχ οργάνωσε δύο διαδοχικές επισκέψεις στα στρατόπεδα Μπίρκεναου και στο Άουσβιτς, ακολουθώντας τα ίχνη των προγόνων της. Σε όλη τη διαδρομή, θα έχει στο νου της τον παππού Αλβέρτο, νιώθοντας ότι εκπληρώνει και τη δική του λύτρωση. Έχοντας εκδώσει την αναγκαία ειδική άδεια, θα αποτυπώσει τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, στοχεύοντας να δομήσει τελικά μια αφήγηση.
Η αφήγηση αυτής της προσωπικής κατάδυσης της Ρεβάχ στο παρελθόν και τους τόπους μαρτυρίων θα ξεδιπλωθεί προσεχώς στο Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς. Πρώτη φορά η ενότητα είχε παρουσιαστεί στο Φεστιβάλ Ολύμπου και τώρα, σε επιμέλεια του Κωστή Αντωνιάδη (που είναι ομότιμος καθηγητής Φωτογραφίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής), μεταμορφώνεται σε μια πολυμεσική εμπειρία.
Ο επισκέπτης της έκθεσης στο Μπενάκη θα έρθει αντιμέτωπος με μια διαδρομή. Μια διαδρομή η οποία στηρίζεται στην πρωτοπρόσωπη αφήγηση της Ρενέ Ρεβάχ, με φανταστικό αποδέκτη τον παππού της. Ταυτόχρονα, ξεδιπλώνεται το φωτογραφικό οδοιπορικό: ασπρόμαυρες φωτογραφίες με έντονο contrast, πολλές από τις οποίες είναι τραβηγμένες κάτω από την επιφάνεια του νερού. Το νερό επανέρχεται πολλές φορές, είναι το κατεξοχήν μέσο κάθαρσης εξάλλου. Καταληκτικός σταθμός, όπως έχει δηλώσει, είναι η αποδοχή και η συγχώρεση.
***
ΙΝΦΟ
Renée Revah: Tehom
Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 13
Εγκαίνια έκθεσης: Τετάρτη 14 Φεβρουαρίου 2024, ώρα: 20:00
Διάρκεια έκθεσης: 15/2-19/5
Τιμή εισιτηρίου έκθεσης: 6 €, 5, €
Στο πλαίσιο της έκθεσης δρομολογούνται ξεναγήσεις από τη φωτογράφο με έναν διαφορετικό καλεσμένο κάθε φορά.
