Οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις τον Μάρτιο στην Αθήνα

Όπως άλλοι πάνε θέατρο, σινεμά ή σε κάποια συναυλία (στους καλούς παλιούς καιρούς αναφερόμαστε πάντα), προσωπικά τσιμπάω ένα κομματάκι κι απ’ αυτά, το κυρίως όμως πιάτο για να ταΐσω τις ορέξεις μου από πλευράς πολιτισμού είναι οι εκθέσεις. Κυρίως σύγχρονης τέχνης, αλλά και αρχαιολογικές ή οτιδήποτε στο ενδιάμεσο.

Ξέρω, σκέφτεσαι πιθανότατα έργα «κουλά» και μονόχρωμους πίνακες που κάποιοι κοιτάνε περισπούδαστα, δήθεν ότι καταλαβαίνουν.

Χρειάζεται πάντα το πλαίσιο: για παράδειγμα το Μαύρο Τετράγωνο του Kazimir Malevich ήταν όντως ένας πίνακας-κατράμι. Αλλά είχε τοποθετηθεί από τον ίδιο τον Ουκρανό κοντά στο ταβάνι, ακριβώς στη γωνία δύο τοίχων της αίθουσας, σαν να ήταν εικόνα βυζαντινής εκκλησίας. Ενώ ήταν απόλυτα κενή. Να που βγάζει σιγά-σιγά νόημα αυτή η ιστορία και δικαιολογείται το μελάνι που έχει χυθεί από τότε μέχρι σήμερα.

Αυτό συνέβη έναν αιώνα πίσω. Πλέον επανάσταση στην τέχνη δεν είναι τα μαύρα τετράγωνα και ούτε απαραίτητα τα δύσληπτα έργα. Αυτή η στήλη λοιπόν θα παρουσιάζει κάθε μήνα τα not to be missed, εκείνες τις εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις.

Συχνότητες Ι

Ο γκαλερίστας Ανδρέας Μελάς έχει αναλάβει μαζί με τον οργανισμό Radio Athènes την προώθηση του έργου που άφησε πίσω της η Μπία Ντάβου (1932–1996), της οποίας το πρωτοπόρο βλέμμα εστίασε μετά το 1975 στη γλώσσα και τη λειτουργία των υπολογιστών, οδηγούμενη σε έργα που αποτυπώνουν με ευρηματικό τρόπο κυκλώματα.

Πίνακες εκείνης της εποχής μαζί με έργα του συζύγου της και επίσης καινοτόμου καλλιτέχνη του 20ου αιώνα, Παντελή Ξαγοράρη, καθώς και των Tauba Auerbach και Peter Roehr απ’ τη διεθνή σκηνή, παρουσιάζονται εκ παραλλήλου σε δύο γειτονικούς χώρους στο Μοναστηράκι: στο Radio Athènes, στην οδό Πετράκη, και στη γκαλερί του Ανδρέα Μελά, στον επάνω όροφο του παλαιοπωλείου Μαρτίνος.

Η έκθεση Συχνότητες Ι «έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να βιώνεται ως διάλειμμα από το παράφωνο ηχητικό και οπτικό τοπίο του κέντρου της Αθήνας,», όπως αναφέρει το συνοδευτικό κείμενο. Πρακτικά, συνδετικός κρίκος είναι το κοινό ενδιαφέρων των καλλιτεχνών για μαθηματικές έννοιες, τεχνικές μετάδοσης, σύμβολα, κώδικες και μοτίβα ως γλώσσες επικοινωνίας.

Η έκθεση ξεκινάει 3 Μαρτίου. Είσοδος ελεύθερη.

Νίκος Εγγονόπουλος: Ο Ορφέας του Υπερρεαλισμού

Ο γνωστότερος και ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του υπερρεαλιστικού ρεύματος στην Ελλάδα από το μετερίζι της ζωγραφικής και όχι μόνο, ο Νίκος Εγγονόπουλος, έχει την τιμητική του στο μεγάλο αναδρομικό αφιέρωμα που ξεκινάει 9 Μαρτίου στο Ίδρυμα Β&Ε Θεοχαράκη, με σχεδόν 150 έργα συγκεντρωμένα από μεγάλες ιδιωτικές συλλογές και ιδρύματα.

«Από το παρόν στο παρελθόν, από το όνειρο στον μύθο και από την πραγματικότητα στη φαντασίωση» κινείται ο μεγάλος Εγγονόπουλος, όπως επισημαίνει ο Τάκης Μαυρωτάς, ο οποίος επιμελείται την έκθεση. Το παράδοξο είναι πόσο ζωντανό παραμένει το ζωγραφικό του σύμπαν στα μάτια του σύγχρονου θεατή που θα θελήσει να κάνει το βήμα πέραν της πραγματικότητας και να αναζητήσει τους συμβολισμούς στους πίνακές του.

Να αισθανθεί τους φανταστικούς ή μυθολογικούς του ήρωες και να δει στην πράξη εκείνο που έλεγε η κόρη του: «η τέχνη είναι για να αντιμετωπίσεις την ασυναρτησία της ζωής».

Η έκθεση ξεκινάει 9 Μαρτίου.

Νατάσσα Παπαδοπούλου: Under Acupressure

Ένα ιδιότυπο «στούντιο πιεσοθεραπείας», έναν χώρο ανάπαυσης και αποσυμπίεσης απ’ όσα μας βαραίνουν, δημιουργεί η εικαστικός Νατάσσα Παπαδοπούλου στο Ίδρυμα Β&Ε Θεοχαράκη από 17 Μαρτίου, καυτηριάζοντας παράλληλα όλες τις «φουσκωμένες» επαγγελίες ευεξίας και χαλάρωσης που διαδόθηκαν ως αντίδοτο στο ασφυκτικό κλίμα του εγκλεισμού.

Πόσο να βοηθήσει η γιόγκα, τα φυτά κι ο διαλογισμός, όταν η πραγματικότητα σου πατάει απανωτά χαστούκια;

Εδώ ο επισκέπτης δεν είναι θεατής αλλά συμμετέχει ενεργά. Καλείται να καθίσει στα συστήματα αυτομασάζ, να ξαπλώσει κοιτώντας τον ουρανό, να περπατήσει με γυμνά πέλματα πάνω σε μπουκάλια μπύρας με αιχμές μάλαξης, να αφεθεί στην ηρεμία ή στη διέγερση, να νιώσει την εσωτερική του γαλήνη, σταματώντας για λίγο το χρόνο. Εάν και σε αυτή την τέλεια σκηνοθετημένη συνθήκη (επιμέλεια: Πάνος Γιαννικόπουλος), το ξαλάφρωμα παραμένει όνειρο απατηλό, μάλλον το τραύμα δεν γιατρεύεται μόνο με χάδι.

Η έκθεση θα πραγματοποιηθεί στην ταράτσα του Ιδρύματος, στο πλαίσιο του THF Raw, με είσοδο € 2.

Ειρήνη Βουρλούμη: Σημειώσεις φροντίδας

Η Ηλιάνα Φωκιανάκη που τρέχει και επιμελείται τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό State of Concept στο Κουκάκι (ένα από τα πιο επιδραστικά κέντρα σύγχρονης τέχνης αυτήν τη στιγμή στην Αθήνα) είχε έρθει –κάπως από σύμπτωση– σε επαφή με τον μαγικό κόσμο της Ειρήνης Βουρλούμη, ξεκινώντας να ερευνά το έργο της, μέχρι που ο αιφνίδιος θάνατος της καλλιτέχνιδας προ λίγων μηνών, οδήγησε σε μια επικήδεια «πράξη φροντίδας», έναν φόρο τιμής στην πολυπράγμονα (αλλά κατά κύριο λόγο άγνωστη) δημιουργό.

Η ιστορία της ζωντανεύει στην -υποδειγματική- έκθεση που τρέχει έως 19 Μαρτίου. Γλυπτά, μικροαντικείμενα, κομμάτια από τα εκατοντάδες μπλοκ σημειώσεων και σχεδίου της εικαστικού παρουσιάζονται μαζί με ζωγραφικά της έργα αλλά και στιγμιότυπα από τη ζωή της, φανερώνοντας στον επισκέπτη ένα ταλαντούχο μυαλό, καθώς και ένα απ’ τα πρώτα παραδείγματα Ελληνίδων εικαστικών που κατάφεραν να βιοπορίζονται απ’ το έργο τους.

Είσοδος ελεύθερη.

Βαγγέλης Σάββας: Tomorrow is but an assumption

Στην πρακτική του ο Βαγγέλης Σάββας υιοθετεί, θα λέγαμε, το ρόλο ενός σύγχρονου περιηγητή. Περιδιαβαίνει την πρωτεύουσα, αντλεί υλικό και στη συνέχεια δεν το αναπαριστά με παραδοσιακά μέσα (ζωγραφική ή σχέδιο), αλλά το διοχετεύει σε υπολογιστικά μηχανήματα για να παράξει μιαν άλλη, απόκοσμη αναπαράσταση της πραγματικότητας που υπακούει σε αλληλουχίες 0 και 1.

Στο πρότζεκτ που παρουσιάζεται στο Potential Project έως τις 23 Μαρτίου, όσο κι αν δεν φαίνεται, αναπαρίσταται το τοπίο της πρωτεύουσας, ιδωμένο απ’ τη δυτική πλευρά του λόφου του Φιλοπάππου.

Μέσα από πολλαπλές φωτογραφίες και τη μέθοδο της φωτογραμμετρίας οδηγήθηκε σε 3D εκτυπώσεις, οι οποίες λόγω του ότι είχαν ελλιπείς πληροφορίες, παρουσιάζουν κενά και ασυνέχειες, ξεγελώντας για εξπρεσιονιστικά γλυπτά, αλλά κατ’ ουσία είναι σημεία μιας πολύ, πολύ προσωπικής τοπογραφίας.

Είσοδος ελεύθερη.

Ρεμπέτικο

Σε πρωτοφανή διοργάνωση για τα δεδομένα του ΟΠΑΝΔΑ αποδείχθηκε η έκθεση σύγχρονης τέχνης που άνοιξε για το κοινό πριν από μερικές εβδομάδες και θα είναι επισκέψιμη όλο τον τρέχοντα μήνα, τοποθετώντας την κουλτούρα του ρεμπέτικου τραγουδιού στο εδώ και τώρα.

Δεν ήταν ιστορική αλλά διερευνητική η προσέγγιση από πλευράς του επιμελητή Χριστόφορου Μαρίνου, για το πόσο επίκαιρο κι επιδραστικό παραμένει αυτό το «μεγάλο νεοελληνικό πολιτιστικό γεγονός», όπως το έχει χαρακτηρίσει πολύ ωραία ο Νίκος Μαμαγκάκης.

Πάνω από 125 έργα από 50 άκρως επιδραστικούς Έλληνες καλλιτέχνες (ανάμεσά τους οι Ανδρέας Λόλης, Ηλίας Παπαηλιάκης, Γιάννης Βαρελάς, Ρένα Παπασπύρου, Πάνος Χαραλάμπους κ.ά.) δίνουν την απάντηση, έξω από νοσταλγίες και ρομαντικές ωραιοποιήσεις, σε τρία κτίρια του οργανισμού – Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων, Κέντρο Τεχνών και Δημοτικό Θέατρο Ολύμπια.

Είσοδος ελεύθερη.

Theaster Gates: Αγγεία

Δεν είναι πολλά αλλά είναι συγκλονιστικά τα κεραμικά αγγεία μεγάλης κλίμακας που παρουσιάζει ο διάσημος εικαστικός Theaster Gates στο Μουσείο Μπενάκη, στο κτίριο της Κουμπάρη, κυρίως διότι τίθενται σε διάλογο με τα αρχαία έργα από την ανατολική Μεσόγειο και τη μόνιμη συλλογή του μουσείου.

Πώς μπορείς να μιλήσεις στην ίδια γλώσσα, χιλιάδες χρόνια μετά, βγάζοντας απ’ το καπέλο ένα γλυπτικό αποτέλεσμα τόσο φρέσκο όσο και «υψηλό»;

Τα αγγεία του Αμερικανού δεν είναι δοχεία με την κυριολεκτική έννοια, παρά μόνο με τη μεταφορική, αναμένοντας να δεχθούν το νόημά που θα τους αποδώσουν οι επισκέπτες. Κάποια είναι λευκά σαν κιμωλία κι άλλα σκούρα, «τραυματισμένα» και ανθρωπόμορφα. Άλλα απόκοσμα και βιομορφικά, με γυαλιστερή επιφάνεια. Εάν προσέξεις όμως, θα ακούσεις ότι μιλούν όντως την ίδια γλώσσα.

Η έκθεση τρέχει όλο τον μήνα. Είσοδος με το εισιτήριο γενικής εισόδου του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού (€ 12).

Το OneCity είναι ο νέος οδηγός της Αθήνας. Γειτονιές, πρόσωπα, εστιατόρια και street food, τάσεις και αφίξεις σε διασκέδαση και πολιτισμό. Ό,τι συμβαίνει στην πόλη βρίσκεται στο OneCity by OneMan!