Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου: 10 πρόσωπα ξεχωρίζουν παραστάσεις που παίζονται τώρα

Ο διακεκριμένος Αμερικανός σκηνοθέτης θεάτρου και όπερας επελέγη από το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου (Δ.Ι.Θ.) για να γράψει το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου 2022, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 27 Μαρτίου.

Με αφορμή τον φετινό εορτασμό με φόντο την πανδημία (ξανά, για τρίτη χρονιά), τον έναν χρόνο meToo στο ελληνικό θέατρο και τις κρίσιμες δίκες που ξεκίνησαν, αλλά και έναν πόλεμο που μαίνεται και την ανθρωπιστική κρίση που κλιμακώνεται, θέλησα να μιλήσω με ανθρώπους του χώρου για κανένα δεινό και κανένα χτύπημα (είχαμε αναφερθεί άλλωστε ενδελεχώς σε όλα αυτά πέρυσι), για τίποτα που θα μας γέμιζε περισσότερη μαυρίλα. Μόνο για την τέχνη αυτή καθεαυτή που παίρνει σχήμα, μορφή και υπόσταση μέσα από τις παραστάσεις.

Η φετινή χρονιά άλλωστε ήταν εκείνη που επέστρεψε τον κόσμο στις θεατρικές σκηνές – και μιλάμε για πολύ κόσμο, σε βαθμό που η πλατεία του θεάτρου κοίταξε στα μάτια, ακόμα και προσπέρασε τη λαοφιλή, σκοτεινή αίθουσα του σινεμά. 

Λίγο πριν την εκπνοή της επίσημης θεατρικής σεζόν, που ρίχνει εθιμοτυπικά αυλαία κάθε χρόνο την Κυριακή των Βαΐων και ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου, δέκα πρόσωπα ξεχωρίζουν παραστάσεις που παίζονται αυτή την περίοδο στις αθηναϊκές σκηνές. Τέσσερις ηθοποιοί και σκηνοθέτες, μία μεταφράστρια, μία θεατρολόγος, ένας σχεδιαστής φωτισμών, μία πολιτιστική συντάκτρια και μία θεατρόφιλη μοιράζονται τα έργα που κάτι ταρακούνησαν μέσα τους. Οι δικές τους προτάσεις για την επόμενη θεατρική σου έξοδο.

Άρης για τον Αλέκο Αναστασίου 

Ο Άρης της Σοφίας Αδαμίδου σε σκηνοθεσία Βασίλη Μπισμπίκη στον CARTEL Τεχνοχώρο είναι μία παράσταση με πρόθεση να στοχαστεί ο θεατής πάνω σε ένα διαχρονικό χαρακτήρα. Τον Άρη Βελουχιώτη, έναν αγωνιστή που πίστεψε σε ιδανικά και πάλεψε για αυτά. Επίσης, είναι μία παράσταση που με μεγάλη επιτυχία διαπνέει με ιστορικότητα τη θεατρική αφήγηση.

Ο Αλέκος Αναστασίου είναι σχεδιαστής φωτισμών. Αυτή την περίοδο, τη δουλειά του συναντάμε στο O Κοτζαμπάσης του Καστρόπυργου στο Πορεία, Κοινή Ησυχία στο Διάνα, Μινόρε στο Ιλίσια, Ταξίδι μεγάλης μέρας μέσα στη νύχτα στο Οδού Κεφαλληνίας, Αυτόχειρ! στο Εθνικό Θέατρο.

Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού για τη Μαρία Δουρουδή

Έχεις νιώσει ποτέ η θεατρική σκηνή να δονείται από την πρώτη στιγμή που ξεκινά μία παράσταση και αυτές οι δονήσεις να φτάνουν μέχρι και τον τελευταίο θεατή; Έτσι ένιωσα στον Τυχαίο θάνατο ενός αναρχικού του Ντάριο Φο, σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα, που ανεβαίνει στο Θέατρο Γκλόρια. 

Η θεατρική σεζόν έχει σίγουρα τη σφραγίδα αυτής της παράστασης. Ο Πάνος Βλάχος σαρωτικός, καταλαμβάνει κάθε σημείο της σκηνής. Παίζει, τραγουδά, χορεύει, βγάζει γλώσσα σε μας και σε όλο το σύστημα. Οι ηθοποιοί που τον πλαισιώνουν υποδειγματικοί. Η εξουσία, ο φασισμός του κράτους, ο φόβος και η άγνοια των πολιτών, όλα αυτά σε ένα κατάμεστο θέατρο που χειροκροτεί όρθιο. Τίποτα δεν είναι τυχαίο τελικά, ούτε καν ο θάνατος ενός αναρχικού.

Η Μαρία Δουρουδή είναι δημοσιογράφος στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ και θεατρόφιλη.

Η αλήθεια είναι για την Αμαλία Καβάλη, ηθοποιός

Είδα το Η αλήθεια είναι των bijoux de kant στο Θέατρο Νέου Κόσμου και αναθάρρησα με τη μεταμορφωτική ικανότητα των ηθοποιών. Η σκηνοθεσία του Γιάννη Σκουρλέτη ανέδειξε το κείμενο του Δημήτρη Δημητριάδη, χρησιμοποιώντας σαν αποκλειστικό εργαλείο τη δύναμη της υποκριτικής τέχνης, χωρίς να φοβηθεί να αφήσει την παράσταση γυμνή από περιττά σκηνοθετικά στολίδια. Από την παράσταση δεν έλειπε φυσικά η γνωστή εικαστική ταυτότητα της ομάδας.

Βγαίνοντας από το θέατρο, είχα την αίσθηση ότι παρακολούθησα μία σύγχρονη τραγωδία που αφήνει το κοινό να αναμετρηθεί με τις Ερινύες. Είναι πολύ ενδιαφέρον να βρίσκεσαι σε αυτή τη θέση, όταν το έργο δεν είναι διδακτικό και δε σου κουνά κανείς το δάχτυλο.

Η Αμαλία Καβάλη είναι ηθοποιός. Παίζει στο Πόσο κοστίζει να ζεις; στο Θέατρο Πόρτα και στις Άγριες Μέλισσες του ANT1.

Amalia melancholia, η βασίλισσα των φοινίκων για τον Δημήτρη Καραντζά

Μία παράσταση χείμαρρος σε σκηνοθεσία Ζωής Χατζηαντωνίου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, που κυλάει αβίαστα και με τρομερή ευαισθησία και έμπνευση. Μία στραγγαλισμένη ψυχή -η βασίλισσα Αμαλία- που υφίσταται αδιανόητα βασανιστήρια για να μπορέσει να φέρει στον κόσμο το διάδοχο. 

Η απόλυτη καταπάτηση της γυναικείας φύσης έρχεται στο φως μέσα από τις πραγματικές επιστολές της Αμαλίας και με την Έμιλυ Κολιάνδρη σπαραχτικά ήσυχη να σε ταυτίζει ανά πάσα στιγμή με το βασανισμό αυτής της γυναίκας. Δίπλα της, η Ρίτα Λυτού σιωπηλή συνοδός, alter ego, βασανίστρια με συγκινητική επένδυση.

Την ευχαριστήθηκα βαθιά. Ανοίγει με εμμεσότητα, λυρισμό και πόνο όλη αυτή τη συζήτηση που έχουμε ανάγκη. Για τη γυναίκα, για την ελευθερία των φύλων.

Ο Δημήτρης Καραντζάς είναι σκηνοθέτης και ιδρυτής του Θεάτρου Προσκήνιο. Αυτήν περίοδο, ανεβάζει το Ταξίδι μεγάλης μέρας μέσα στη νύχτα στο Οδού Κεφαλληνίας και τη Φαίδρα στο Προσκήνιο.

Αστερισμοί για τη Μάρθα Κοσκινά

Ανέκαθεν με γοήτευε η Φυσική και τη θεωρούσα την πιο «ανθρώπινη» από όλες τις θετικές επιστήμες. Γι’ αυτό και οι Αστερισμοί του Nick Payne στο Μικρό Άνεσις, που μεταφέρουν στο θέατρο τις θεωρίες για τις χορδές και τα παράλληλα σύμπαντα, συγκαταλέγονται στα αγαπημένα μου θεατρικά έργα. 

Η Αικατερίνη Παπαγεωργίου σκηνοθετεί με θάρρος και φρεσκάδα το πολυβραβευμένο έργο, το οποίο παρουσιάζει τις διαφορετικές πορείες που θα μπορούσε να έχει πάρει η ζωή μας αν είχαμε επιλέξει/μιλήσει/αντιδράσει διαφορετικά. Οι πραγματικά δυνατές ερμηνείες του Αλέξανδρου Βάρθη και της Ελίζας Σκολίδη οδηγούν το κοινό από το γέλιο στη συγκίνηση με καταιγιστικούς ρυθμούς. Φεύγεις από την παράσταση με γόνιμες σκέψεις για τη ζωή σου και αυτό θεωρώ πως είναι ένα από τα βασικά ζητούμενα του θεάτρου.

Η Μάρθα Κοσκινά είναι θεατρολόγος και υπεύθυνη του Γραφείου Δραματολογίου του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά.

Η τριλογία των Λήμαν Μπράδερς για τον Άρη Λάσκο

Ξεχώρισα την Τριλογία των Λήμαν Μπράδερς του Stefano Massini που ανεβαίνει στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, όχι μόνο για την ιστορική συγγένεια με τη δική μας παράσταση ΕΝΡΟΝ (και τα δύο έργα αφηγούνται τις μεγαλύτερες δομικές εταιρικές κρίσεις της περασμένης δεκαετίας), αλλά κυρίως για την υπέροχη μετάφραση της Κοραλίας Σωτηριάδου και της Αγγελικής Κοκκώνη, την αισθητική ανανέωση του σκηνοθέτη Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου με τους συνεργάτες του (προβολές, σκηνικά, μουσική, φωτισμοί) και φυσικά για τις ερμηνείες – Μιχάλης Οικονόμου, Παντελής Δεντάκης και Αλμπέρτο Φάις στα καλύτερά τους. Πάνω από όλα όμως για το έργο αυτό καθαυτό: ένα σκοτεινό παραμύθι για τον αδηφάγο καπιταλισμό.

Ο Άρης Λάσκος είναι ηθοποιός, σκηνοθέτης και Γενικός Γραμματέας του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών. Αυτή την περίοδο, σκηνοθετεί το ΕΝΡΟΝ (πάρτυ σαν να είναι νάιντιζ) της Lucy Prebble στο Θέατρο ΕΛΕΡ.

ΕΝΡΟΝ (πάρτυ σαν να είναι νάιντιζ) για τον Χάρη Τζωρτζάκη

Το έργο της Lucy Prebble αφορά ένα τεράστιο οικονομικό σκάνδαλο στην Αμερική. Είναι μία παράσταση συνόλου σε σκηνοθεσία Άρη Λάσκου, που ανεβαίνει στο Θέατρο ΕΛΕΡ και μας αφηγείται την πορεία της ΕΝΡΟΝ από την κορυφή στην κατάρρευση.

Τρομακτικά επίκαιρο θέμα, που σχετίζεται με την ενεργειακή κρίση που βιώνουμε, την απελευθέρωση αγοράς του ηλεκτρικού ρεύματος, το χρηματιστήριο ενέργειας, το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο.

Ο Χάρης Τζωρτζάκης είναι ηθοποιός. Παίζει στην Ποντικοπαγίδα στον Νέο Ακάδημο.

Ο γιατρός της τιμής του για τον Ένκε Φεζολλάρι

Ένα κλασσικό σκοτεινό δράμα Pedro Calderόn de la Barca με την υπογραφή του Θωμά Μοσχόπουλου, μία παράσταση του Θεάτρου Πόρτα που άνετα θα έβλεπε κάποιος σε κάποιο Εθνικό Θέατρο της Ευρώπης. Γκόθικ, ατμοσφαιρική αισθητική, υπέροχα κοστούμια του Βασίλη Παπατσαρούχα, μία δεμένη ομάδα ηθοποιών που δίνουν τον καλύτερο τους εαυτό. Ο έμμετρος λόγος και οι μάσκες εντυπωσιάζουν τον θεατή. 

Θα σταθώ στις ερμηνείες του Γιώργου Παπαπαύλου και της Ελένης Δαφνή που πράγματι με συνεπήραν. Ο πρώτος βρίσκεται στην ώριμη υποκριτική του φάση. Από τις πιο ενδιαφέρουσες παραστάσεις που είδα φέτος και ένα κείμενο που συστήνει ο σκηνοθέτης στο αθηναϊκό κοινό.

Ο Ένκε Φεζολλάρι είναι σκηνοθέτης. Αυτή την περίοδο, ανεβάζει το Η χώρα που ποτέ δεν πεθαίνεις της Ornela Vorpsi στο Θέατρο Σταθμός.

Πόσο κοστίζει να ζεις; για τη Στέλλα Χαραμή

Μπορεί να είναι από τις πρώτες πρεμιέρες του φετινού χειμώνα, αλλά ακόμα κρατάει στο μυαλό μου το ίδιο σφρίγος. Η παράσταση του Θωμά Μοσχόπουλου στη σκηνή του Θεάτρου Πόρτα, πάνω στο πολυβραβευμένο έργο της Martyna Majok, Πόσο κοστίζει να ζεις;, μιλάει για τη ζωή του εδώ και τώρα με μία επίμονη αλήθεια, που η πραγματικότητα συχνά αρνείται.

Αυτό λογικά θα ήταν αρκετό · αλλά το κείμενο είναι συνάμα ένας ύμνος στη συμπερίληψη, ένα μεγάλο κοινωνικό αίτημα του καιρού μας. Δείτε την και για τους ηθοποιούς της: Μελαχρινός Βελέντζας, Αμαλία Καβάλη, Ειρήνη Μακρή, Φώτης Στρατηγός. 

H Στέλλα Χαραμή είναι συντάκτρια πολιτιστικού ρεπορτάζ και τα τελευταία χρόνια γράφει στο Monopoli.gr.

Η βασίλισσα της ομορφιάς και Η αλήθεια είναι για τη Μαρία Χατζηεμμανουήλ

Είδα πέρυσι τη Βασίλισσα της ομορφιάς του Martin McDonagh από την ομάδα ΝΑΜΑ σε σκηνοθεσία Ελένης Σκότη, αλλά μία φορά δεν έφτανε. Την είδα και φέτος. Δεν είναι καλύτερη ή χειρότερη η φετινή παράσταση. Είναι άλλη παράσταση. Φωτίζονται άλλες ποιότητες του έργου, ενώ η ενέργεια των ηθοποιών είναι εντελώς διαφορετική. Πέραν της Σοφίας Σεϊρλή, που παραμένει κλασική αξία στον ρόλο της μάνας, η Ράνια Σχίζα συγκλονίζει με την ερμηνεία της, είναι ένα ξωτικό στη σκηνή με απίστευτη ενέργεια και ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης στον ρόλο του εραστή της είναι εξαιρετική επιλογή.

Παρακολουθώντας το Η αλήθεια είναι των bijoux de cant στο Θέατρο Νέου Κόσμου υποκλίθηκα στη σκηνοθεσία του Γιάννη Σκουρλέτη, απήλαυσα τους καταπληκτικούς ηθοποιούς (Χάρης Χαραλάμπους και Μαρία Παρασύρη) και συνειδητοποίησα τον βαρύ ρόλο της σκηνοθεσίας. 

Το έργο του Δημήτρη Δημητριάδη παίρνει εντελώς άλλη διάσταση με τη θαυματουργή επέμβαση του Σκουρλέτη. Αυτό σημαίνει θέατρο και σκηνοθεσία εξάλλου, αλλιώς θα διαβάζαμε απλά το κείμενο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η παράσταση είναι πολύ καλύτερη από το κείμενο.

Η Μαρία Χατζηεμμανουήλ είναι θεατρολόγος και μεταφράστρια. Η σιωπηλή λίμνη στο Επί Κολωνώ, Τα κορίτσια δεν πρέπει να παίζουν ποδόσφαιρο στο 104 και Σφαγή στο Studio Μαυρομιχάλη είναι τρία έργα που έχει μεταφράσει και παίζονται τώρα.