Σε ένα σούπερ μάρκετ στην Κυψέλη, τα προϊόντα είναι κεραμικά έργα
Από καταναλωτής γίνεσαι θεατής μιας απρόσμενης έκθεσης, όταν στα ράφια πλάι με τα κανονικά προϊόντα που πουλάει ένα τέτοιο κατάστημα, συναντάς τριακόσια incognito μικρά γλυπτά. Ο λόγος στη Μαριλία Κολυμπίρη για το πρότζεκτ Basic needs.
- 18 ΦΕΒ 2022
Δεν είναι δα και σύνηθες να πετυχαίνεις incognito κεραμικά σύγχρονης τέχνης σε ένα μικρό σούπερ μάρκετ στην Κυψέλη, γι’ αυτό και πολλοί πελάτες ποντάρω ότι θα κοντοσταθούν για λίγο μπροστά στα «προϊόντα» της Μαριλίας Κολυμπίρη, συγκρατώντας τη μηχανική κίνηση του χεριού τους να τα προσθέσει στο καλάθι. Αυτή είναι η περίπτωση του εικαστικού πρότζεκτ Basic Needs που τρέχει από 18 Φεβρουαρίου στο OK! Markets της Φωκίωνος Νέγρη, με τα έργα τοποθετημένα στα ράφια, ανάμεσα σε γαλακτοκομικά, ξηρά τρόφιμα, καθαριστικά κι όλα τα άλλα προϊόντα που περιμένει κάποιος να βρει σε ένα τέτοιο κατάστημα.
Η ιδέα δουλευόταν απ’ τη Μαριλία τα τελευταία δύο χρόνια, απ’ όταν πάνω-κάτω ξέσπασε η πανδημία. Πάνω στη φούρια που ζήσαμε εμπρός στον άγνωστο φόβο ενός μικροβίου που ξαφνικά αποδεικνυόταν θανατηφόρο, ενώ παράλληλα αναγκαζόμασταν να βάλουμε νέα μέτρα και σταθμα στην καθημερινότητά μας, καταπνίγοντας κάθε πτυχή του κοινωνικού εαυτού μας, δεν αντιληφθήκαμε κάτι που ήδη είχε αρχίσει να συμβαίνει: ο δημόσιος χώρος είχε μετατοπιστεί. Το καταλάβαμε χωρίς δεύτερη σκέψη όταν μια πλατεία έφτασε να μετατραπεί σε πεδίο μάχης μέρα μεσημέρι.
Η Κολυμπίρη, με μια εικαστική διορατικότητα που ξεπερνά το νεαρό της ηλικίας της (το 2017 αποφοίτησε απ’ την ΑΣΚΤ), σκέφτηκε ότι ήταν εύφορο πεδίο για να οικοδομήσει το νέο της πρότζεκτ. «Ξαφνικά, συνέβη μια αλλαγή και το σούπερ μάρκετ μετατράπηκε σε πιο ελεύθερο χώρο από μια πλατεία, ή κάποιο άλλο σημείο κοινωνικής συναναστροφής, αφού ήταν (και παραμένει) πράγματι ανοιχτός προς όλους, εμβολιασμένους και μη», αναφέρει η ίδια.
Είναι αυτό που είχα ακούσει ένα πρωί στο πρώτο lockdown απ’ τα χείλη μιας υπαλλήλου σούπερ μάρκετ, όσο περίμενα για τα τυριά. «Πλέον ο κόσμος δεν πάει στα μπουζούκια να διασκεδάσει, πάει σούπερ μάρκετ».
Ποιες είναι οι βασικές μας ανάγκες;
«Το γεγονός όμως ότι η επικοινωνία μετατοπίστηκε σε ένα χώρο που ανήκει στο φάσμα του καταναλωτισμού, επίσης χωράει σχολιασμό», παρατηρεί η εικαστικός Μαρίλια Κολυμπίρη.
Ειδικά σε εκείνη την καραντίνα, την ορθόδοξη, τα σούπερ μάρκετ ήταν στα μάτια μας έναν μικρός παράδεισος: ήταν τα μόνα που έμεναν ανοιχτά ως αργά, είχαν αλκοόλ για το βράδυ, αλεύρι ζέας για να ζυμώσεις το πρωί και κανονικούς ανθρώπους για να μην ξεχάσεις να μιλάς διά ζώσης. Έστω και για τις τιμές στα προϊόντα και πόσο αυξήθηκαν. «Το γεγονός όμως ότι η επικοινωνία μετατοπίστηκε σε ένα χώρο που ανήκει στο φάσμα του καταναλωτισμού, επίσης χωράει σχολιασμό», παρατηρεί η Κολυμπίρη.
Με αυτό το συνειρμό, η εικαστικός οδηγήθηκε στο θέμα «προϊόντα σούπερ μάρκετ», αρχικά σε όσα ήταν οι μεγάλοι πρωταγωνιστές των ημερών, τα χαρτιά υγείας, τα ζυμαρικά και τα μαντηλάκια, κι έπειτα σε κάθε τι που υπήρχε στα ράφια των καταστημάτων με είδη πρώτης ανάγκης. Σε πρώτη φάση τα ζωγράφισε, καθώς η κύρια πρακτική της είναι η ζωγραφική, κι έπειτα, όταν ένιωσε ότι ήθελε κάτι πιο χειροπιαστό σε αυτή τη νέα συνθήκη του άυλου που ζούσαμε, στράφηκε στην πλαστικότητα της κεραμικής (όπως και πολλοί άλλοι δοκίμασαν ερασιτεχνικά μέσα στην πανδημία και κόλλησαν).
Το αποτέλεσμα; 300 κεραμικά γλυπτά, τα οποία θα μπορούσαν να γεμίσουν μια ολόκληρη γωνία κάποιου μίνι μάρκετ: όσπρια, σοκολάτες, μπισκότα, καραμέλες, σακουλάκια καφέ, σκούπες, καθαριστικά πανάκια και πόσα άλλα βγήκαν σε πολλαπλά «αντίτυπα».
Ταυτόχρονα, τα έργα δεν πάνε να παραπλανήσουν το θεατή: φαίνεται ότι είναι γλυπτάκια καθ’ ομοίωση των μοντέλων τους κι είναι φτιαγμένα με τέτοια απαλότητα κι απλότητα, που θυμίζουν σχέδια με ξυλομπογιά σε μπλοκ απ’ τα χρόνια του σχολείου.
Είναι σαν λιχουδιές, με όλη τη σημασία της λέξης για εκείνη την ηλικία.
Από καταναλωτής γίνεσαι θεατής
Βέβαια, δεν πρόκειται για ένα συνοικιακό κατάστημα, αλλά για ένα παράρτημα της γνωστής αλυσίδας που λειτουργεί με franchise. Την επικοινωνία για το χώρο την έκανε ο Μανώλης Καραμαγγιώλης και η ομάδα Documatism, με τη συνεργασία της οποίας θα διοργανωθούν δημόσιες δράσεις έξω απ’ το κατάστημα (είναι πολύ κοντά στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης), «με στόχο την αποκατάσταση της εγγύτητας σε μια εποχή που οι αποστάσεις -ακόμα- επιβάλλονται», όπως σημειώνει στο συνοδευτικό κείμενο η Φωτεινή Βεργίδου.
«Σκοπός του Basic Needs είναι να πυροδοτήσουμε εσκεμμένα την εναλλαγή ανάμεσα στο ρόλο του καταναλωτή και εκείνο του θεατή», εξηγεί η Κολυμπίρη, «πώς δηλαδή από εκεί που κάποιος κάνει μια γρήγορη στάση να ψωνίσει δυο πράγματα πριν πάει σπίτι, οδηγείται να είναι επισκέπτης σε ένα πολιτιστικό δρώμενο, εν προκειμένω μία έκθεση».
Ενδιαφέρον ακούγεται.
*Ημερομηνίες: 18/2-11/3 | Είσοδος Ελεύθερη
