Τζακαράντες, τα μενεξεδένια εξωτικά δέντρα της πρωτεύουσας

Υπάρχει μια πόλη στη Νότια Αφρική, στην περιοχή Τράνσβααλ, που έχει κληρονομήσει το ψευδώνυμο Jacaranda City, με πλήθος τουριστών να συρρέουν στην πόλη για τα πλουμιστά, κοντά στα 80.000 ανθοφόρα δέντρα, τα οποία έχουν ιστορία στην περιοχή από το 1880 και λέγεται ότι φυτεύονται (και) για να τιμήσουν εκλεκτούς καλεσμένους στο παρελθόν, όπως ο Mahatma Gandhi. Για τις δικές μας τζακαράντες, από την άλλη, λείπουν τα αναλυτικά στοιχεία της ιστορίας που της έφερε στα εδάφη μας από τις περιοχές του τροπικού κλίματος όπου ευδοκιμεί.

Μονάχα οι υπάλληλοι πρασίνου του δήμου κι οι φροντιστές του Εθνικού Κήπου έχουν μεταφέρει μια εκδοχή, που ακούγεται απόλυτα λογική: ότι το εξωτικό αυτό δέντρο βρισκόταν ανάμεσα στα 15.000 είδη τα οποία μεταφέρθηκαν περίπου το 1840 από φυτώρια της Γένοβας με το πλοίο Φοίνιξ, για λογαριασμό της βασίλισσας Αμαλίας. Ως γνωστόν, ερχόμενη στη νέα πρωτεύουσα, η βασίλισσα είχε αναθέσει στον κηποτέχνη François Louis Barau τη διαμόρφωση του Βασιλικού και μετέπειτα Εθνικού Κήπου.

Μέσα στον Εθνική Κήπο, βρίσκεται και το πιο πολυφωτογραφημένο σημείο της πόλης με τις μωβ τζακαράντες: μπροστά στην κεντρική είσοδο απ’ την ομώνυμη με τη βασίλισσα λεωφόρο, ειδικά αυτόν τον καιρό που βρίσκονται στο απόγειο της ανθοφορίας τους, ξαφνιάζεσαι με το που συναντάς το αψιδωτό μονοπάτι με το έντονο μωβ χρώμα στα πλούσια από άνθη κλαδιά.

Δεν μένει πολύ καιρός που οι τζακαράντες θα πετάξουν από πάνω τους τα λουλούδια στο πέρασμα ενός αέρα, όταν «παίζοντας καστανιέτες και χορεύοντας θα ρίχνουν γύρω στα πόδια τους ένα μενεξεδένιο χιόνι», όπως έγραφε ο Σεφέρης. Βέβαια, εκείνου η έμπνευση ήρθε στην Πρετόρια της Νότιας Αφρικής το 1941, όταν βρέθηκε εκεί με την ιδιότητα του διπλωμάτη, πλάι στην ελληνική κυβέρνηση.

Πώς διασκορπίστηκαν οι τζακαράντες στην Αθήνα

Από τα πρώτα εκείνα δέντρα του Εθνικού Κήπου, οι σπόροι φυτεύτηκαν και άνθισαν σε διάφορες αστικές γωνιές μέσα στα χρόνια: στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας του Αγίου Κωνσταντίνου, δίπλα στην πλατεία Αγίας Ειρήνης στην Αιόλου, στη λεωφόρο Αλεξάνδρας, λίγες πίσω από την Καπνικαρέα αλλά και στη Μητρόπολη, όπως και εκείνες στην οδό Αθήνας που έχουν την πονεμένη ιστορία με το κλάδεμα – ήταν ανάμεσα στα δέντρα που κουρεύτηκαν βάναυσα από τις υπηρεσίες του Δ.Α. και ακόμη να ορθοποδήσουν.

Είναι ένα εύκολο στην αναπαραγωγή είδος, το οποίο φτάνει μέχρι και τα 15 μέτρα ύψος. Η επίσημη ονομασία είναι ιακαράνδη η μιμηλήφυλλος (Jacaranda mimosifolia) και ανήκει στην οικογένεια της μπιγκόνιας – συγκεκριμένα, αποτελεί ένα από τα 49 είδη μπιγκόνιας. Το χαρακτηριστικό του είναι τα έντονα σε μπλε-ιώδες χρώμα άνθη που γεμίζουν τα κλαδιά του, όχι μία αλλά δύο φορές τον χρόνο.

Ανθίζει τον Μάιο-Ιούνιο, όπως και τον Σεπτέμβριο, ενώ το όνομα τζακαράντα σημαίνει «αρωματικό, ευωδιαστό» στη γλώσσα των Γκουαρανί, των ιθαγενών της Αργεντινής και της Βραζιλίας απ’ όπου κατάγεται.

Θα νιώσεις το λεπτό του άρωμα, περνώντας κάτω από τα κλαδιά του αυτές τις μέρες.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ