8 βιβλιοθήκες για να αγαπήσεις ξανά το διάβασμα

Μακάρι να μπορούσαμε να φανταστούμε τον παράδεισο σαν ένα είδος βιβλιοθήκης, όπως έκανε ο Μπόρχες. Μακάρι, όλος ο κόσμος που διασχίζει βιαστικά την πόλη να είχε στον πίσω μέρος του μυαλού του την επιλογή της στάσης σε ένα ξύλινο έδρανο για μια ανάσα ανάπαυσης, με ένα κλασικό λαμπατέρ και ένα ανοιγμένο βιβλίο μπροστά. Αλλά δε βοηθούν οι συνθήκες προς αυτή την κατεύθυνση: κατά γενικό κανόνα, οι δημοτικές βιβλιοθήκες είναι υποστελεχωμένες, στεγασμένες σε παλιές εγκαταστάσεις και λειτουργούν με ωράριο δημόσιας υπηρεσίας, αποκλείοντας έτσι όσους εργάζονται τα πρωινά.

Ελάχιστα παραδείγματα δείχνουν πραγματική εξωστρέφεια και θέληση να προσελκύσουν το κοινό σε μια εποχή που κατά κοινή ομολογία εγκαταλείπεται το διάβασμα για τα γρήγορα ερεθίσματα της οθόνης. Αυτό είναι το στοίχημα για τις βιβλιοθήκες σήμερα και τη νέα ταυτότητα που καλούνται να βρουν. Διότι, για όσους και όσες είχαν αφ εαυτού τη διάθεση να βουτήξουν στα βιβλία, να ψάξουν και να εντρυφήσουν σε τίτλους απ’ οποιοδήποτε γνωστικό πεδίο, ήξεραν πως υπήρχαν και τα αντίστοιχα κατάλληλα μέρη για να το πράξουν – βιβλιοθήκες με χαρακτήρα και συγκεκριμένη εξειδίκευση για να χαρείς την ανάγνωση με τις ώρες.

Παρακάτω, παρουσιάζουμε μερικές από τις αγαπημένες μας.

Βιβλιοθήκη Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου

Πίσω από δύο επιβλητικούς κίονες εσωτερικά του κτιρίου που σχεδίασε ο Ernst Ziller και ο τότε διευθυντής του γερμανικού παραρτήματος Wilhelm Dörpfeld στα τέλη του 19ου αιώνα, αποκαλύπτεται στον επισκέπτη ένας ονειρικός χώρος για μελέτη και έρευνα, με τύπου μπάνκερ φωτιστικά γραφείου, ζωγραφισμένη οροφή και τα εντοιχισμένα ράφια τριγύρω γεμάτα ιστορική γνώση. Περισσότεροι από 90.000 τίτλοι φυλάσσονται στο ίδρυμα που μόλις έφτασε τα 150 χρόνια ιστορίας, με πυρήνα την ελληνική αρχαιότητα από κάθε άποψη (ιστορία, τέχνη, φιλολογία, επιγραφική επιστήμη κ.ά.), ενώ ανάμεσα στο υλικό θα βρεις και τα σπάνια ντοκουμέντα πολεοδομική τεκμηρίωσης της πρωτεύουσας από τον 19ο αιώνα.

Ωνάσειος Βιβλιοθήκη

Σε ένα νεοκλασικό κτίριο των αρχών του 20ού αιώνα στη γειτονιά της Ακρόπολης, το οποίο κοσμούν έργα τέχνης σημαντικών καλλιτεχνών από Ελλάδα και εξωτερικό, στεγάζεται το πανόραμα της βιβλιοθήκης του Ιδρύματος Ωνάση – ένα σύνολο περισσότερων από 10.000 τόμων και πλούσιο αρχειακό υλικό, μέσα στο οποίο ξεχωριστή θέση έχει το (διαθέσιμο και σε διαδικτυακή μορφή) αρχείο Καβάφη. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης τα κείμενα ξένων περιηγητών, όπως της Elisabeth Lady Craven που παρουσιάζει τα λουτρά ως τη διασκέδαση των Αθηναίων γυναικών το 1789 και του Edward Dodwell που αναπαριστά τον χορό των Δερβίσηδων μέσα στον Πύργο των Ανέμων.

Γεννάδειος Βιβλιοθήκη

Μία από τις σημαντικότερες βιβλιοθήκες της χώρας και μία από τις δύο βιβλιοθήκες της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, η Γεννάδειος είναι σταθερά προορισμός για μελετητές αλλά και ευρύτερα αναγνώστες που θέλουν να εντρυφήσουν στην ελληνική ιστορία, με περισσότερους από 145.000 τίτλους στην κατοχή του. Στεγάζεται σε ένα μεγαλοπρεπές μαρμάρινο κτίριο στις πλαγιές του Λυκαβηττού, με τις εγκαταστάσεις να έχουν περάσει από σειρά ανακαινίσεων. Διοργανώνονται συχνά ημερίδες με τη συμμετοχή ερευνητών, ενώ σήμερα υποδέχονται τον επισκέπτη τα κειμήλια του Λόρδου Βύρωνα που αποκτήθηκαν πρόσφατα από τη Γεννάδειο.

Εθνική Βιβλιοθήκη Ελλάδος

Το κόσμημα της κατηγορίας, η Εθνική Βιβλιοθήκη αποτελεί τον θεματοφύλακα της ελληνικής γραμματείας για περίπου δύο αιώνες. Αφού μετεγκαταστάθηκε στο ΚΠΙΣΝ το 2022, απέκτησε για τοπόσημο τον γιγάντιο Πύργο Βιβλίων στην είσοδο (ύψους 18 μ.) και έναν πιο ζωντανό, παλλόμενο χαρακτήρα, με άτομα κάθε ηλικίας, ερευνητές και αναγνώστες να πιάνουν από νωρίς θέση στους υπολογιστές, τα γραφεία και τις πολυθρόνες του κτιρίου. Στη νέα εποχή, πέρα από την ψηφιακή αναβάθμιση, η Εθνική Βιβλιοθήκη προσφέρει επιπλέον τη δυνατότητα δανεισμού, με πάνω από 1 εκατομ. βιβλία και περιοδικά στη διάθεση του κοινού.

Βιβλιοθήκη του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών

Μέσα στο επιβλητικό μαρμάρινο κτίριο που σχεδίασαν οι αρχιτέκτονες Κωνσταντίνος Δοξιάδης και Δημήτρης Πικιώνης για το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, ένας φιλόξενος χώρος άνω των 500 τ.μ.με κύριο χαρακτηριστικό τη ζεστασιά του ξύλου φιλοξενεί καθημερινά ερευνητές, επιστήμονες, φοιτητές και αναγνώστες από το ευρύ κοινό που αναζητούν υλικό για θέματα από τον κόσμο των θετικών επιστημών. Η βιβλιοθήκη δημιουργήθηκε αμέσως μετά την ίδρυση του ΕΙΕ, στο πρότυπο ερευνητικών ιδρυμάτων του εξωτερικού, όπως το CNRS, με τις συλλογές να εμπλουτίζονται έκτοτε.

Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής ΕΚΠΑ

Με σήμα κατατεθέν την οροφή που μοιάζει με ανοιχτό βιβλίο, η νέα Βιβλιοθήκη της Φιλοσοφικής Σχολής είναι από τις εξαιρέσεις για τις οποίες μπορούμε να αισθανόμαστε υπερήφανοι στον τομέα των εγκαταστάσεων της δημόσιας εκπαίδευσης στη χώρα. Με την αναδιαμόρφωση που ολοκληρώθηκε, συνενώθηκαν οι 16 ξεχωριστές βιβλιοθήκες που λειτουργούσαν ανά τμήμα στη Φιλοσοφική και έτσι προέκυψε ένα πολυδύναμο κέντρο γνώσης και ανάγνωσης στο campus στου Ζωγράφου με περισσότερα από 500.000 βιβλία από ένα ευρύ φάσμα γνωστικών πεδίων (ειδικεύεται στη λογοτεχνία). Οι θέσεις ανάγνωσης απλώνονται στους τρεις πρώτους ορόφους μαζί με τα βιβλία, σε μεγάλα τραπέζια ή σημεία για απομόνωση.

Βιβλιοθήκη ΑΣΚΤ

Σε έναν πρωτοποριακά σχεδιασμένο χώρο μέσα στην Καλών Τεχνών που εξάπτει την περιέργεια, πνευματικό έργο των αρχιτεκτόνων Σουζάνα και Δημήτρη Αντωνακάκη, στεγάζεται απ’ το 2017 η βιβλιοθήκη της Σχολής, η παλαιότερη και μεγαλύτερη βιβλιοθήκη εικαστικών τεχνών στη χώρα. Πάνω στα σιδερένια βιβλιοστάσια έχουν τοποθετηθεί οι 64.000 τίτλοι βιβλίων που ανήκουν στην παλιότερη σχολή εικαστικών τεχνών στη χώρα, οι 5.000 τόμοι οπτικοακουστικού υλικού και οι 510 τίτλοι περιοδικών, εκ των οποίων αρκετοί είναι ενεργοί, ενώ το μέρος αποτελεί ένα αδιάκοπο φυτώριο για την εικαστική παραγωγή.

Athens Book Space

Ένας καινοτόμα σχεδιασμένος χώρος ανάγνωσης του Δήμου Αθηναίων που δοκιμάζει τα όρια ανάμεσα στο ανοιχτό και το κλειστό, το έξω και το μέσα, όπως προσφέρει άπλετη θέα από την περιμετρική τζαμαρία και τα ανοίγματα στο Πάρκο Ελευθερίας. Το Athens Book Space αποτελεί ένα ζωντανό παράδειγμα των βιβλιοθηκών επόμενης γενιάς, με χαρακτηριστικά στοιχεία την ευελιξία, την προσαρμοστικότητα και την εξωστρέφεια. Διοργανώνονται σταθερά εκδηλώσεις σχετικές με το βιβλίο και τις εκδοτικές κυκλοφορίες, ενώ ο κόμβος αποτελεί μια ανάσα ηρεμίας λίγα μέτρα μακριά από την λεωφόρο και το χαμό του κλεινόν άστυ.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ