Ανοίγει για το κοινό το Μουσείο Οδυσσέα Ελύτη στην Πλάκα
- 31 ΟΚΤ 2024
Αποκαλείται καταχρηστικά «σπίτι του Οδυσσέα Ελύτη», αλλά γνωρίζουμε ότι ο νομπελίστας ποιητής της γενιάς του ’30 όλα τα χρόνια που βρισκόταν στην Αθήνα, ακόμη και αφότου τιμήθηκε με την κορυφαία λογοτεχνική διάκριση το 1979 που συνοδευόταν απ’ το παχυλό ποσό των 190.000 δολαρίων, συνέχιζε να ζει μέχρι το τέλος της ζωής του σε ένα μικρό, λιτό δυαράκι σε πολυκατοικία της οδού Σκουφά, περιτριγυρισμένος από βιβλία, ενώ τα καλοκαίρια αγνάντευε τη θάλασσα από το αρχοντικό του στη Μυτιλήνη.
Βέβαια, ειδικά τα χρόνια που φοιτούσε στη Νομική και μέσω του Ανδρέα Εμπειρίκου βρέθηκε στη λογοτεχνική παρέα του περιοδικού Νέα Γράμματα (εκδίδοντας τότε τα πρώτα του ποιήματα), περνούσε περισσότερο χρόνο στα «παλλόμενα» λογοτεχνικά στέκια της εποχής.
Ίσως, το πιο γνωστό παράδειγμα ήταν το Πατάρι του Λουμίδη στη Σταδίου, δίπλα ακριβώς απ’ το βιβλιοπωλείο της Εστίας. Σύχναζε, επίσης, στο πολυτελές Zonar’s στην Πανεπιστημίου, στο Μπραζίλιαν της Βουκουρεστίου, το Βυζάντιον του Κολωνακίου, ενώ από τον ιστορικό οδηγό των Γιοχάλα-Καφετζάκη διαβάζουμε ότι υπήρξε θαμώνας και μιας παλιάς ταβέρνας στην Πλάκα, στην οδό Διογένους, που καταστράφηκε από κεραυνό στα μέσα του 20ου αιώνα.
Λίγα στενά παραδίπλα, στη συμβολή των οδό Διοσκούρων και Πολυγνώτου απ’ όπου πιθανότατα θα είχε περάσει και ο ίδιος πολλές φορές τραγουδώντας και απαγγέλοντας με την ανήσυχη παρέα εκείνης της εποχής, σε ένα πολύ όμορφο διώροφο νεοκλασικό κτίριο το οποίο έχει θέα στην Ακρόπολη και το Αστεροσκοπείο στην Πνύκα, ανοίγει προσεχώς το Μουσείο Οδυσσέα Ελύτη.
Πρόκειται για την εκπλήρωση του οράματος της ποιήτριας και συντρόφου του Ελύτη, Ιουλίτας Ηλιοπούλου, που έπειτα από πολλά χρόνια προσπάθειας και πιέσεων προς την Πολιτεία, γίνεται πραγματικότητα.
Τα επίσημα εγκαίνια είναι προγραμματισμένα για το απόγευμα της Παρασκευής 1 Νοεμβρίου, παρουσία του πρωθυπουργού.
Το κτίριο και το Σπίτι του Ελύτη
Το νεοκλασικό της συμβολής Διοσκούρων και Πολυγνώτου, μαζί με τα όμορα βοηθητικά κτίσματα, ανήκουν στο ΥΠΠΟΑ. Για χρόνια, το κτίριο στέγαζε υπηρεσίες του Υπουργείου, ώσπου το 2020 αποφασίστηκε να αποκατασταθεί πλήρως (πρόκειται για κηρυγμένο διατηρητέο μνημείο, που οικοδομήθηκε μεν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, αλλά αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα δείγματα αρχιτεκτονικής της Πλάκας, με τις περισσότερες οροφές του να είναι διακοσμημένες με οροφογραφίες), προκειμένου να αποκτήσει σημαίνοντα ρόλο στην πολιτιστική ζωή της πόλης, ως έδρα για το Αρχείο Ελύτη, που είχε στην κατοχή της η Ιουλίτα Ηλιοπούλου.
Τις μελέτες επεμβάσεων μικρής κλίμακας για την αναδιαμόρφωση του χώρου σε μουσείο εκπόνησε ο αρχιτέκτονας Αλέξανδρος Σαμαράς (αδερφός του Αντώνη Σαμαρά), με τον οποίον, άλλωστε, η Ιουλίτα Ηλιοπούλου έχει συνεργαστεί ξανά στον παρελθόν για την προβολή της κληρονομιάς του μεγάλου ποιητή, δεδομένης της στενής σχέσης ανάμεσα στις δύο οικογένειες.
Το αποτέλεσμα αναμένουμε να αποτυπώνει και σε χωρικό επίπεδο τις ποιότητες του «ποιητή του Αιγαίου».
Γνωρίζουμε ότι το γραφείο του Οδυσσέα Ελύτη έχει μεταφερθεί αυτούσιο απ’ το διαμέρισμα της οδού Σκουφά στο ισόγειο του νεοκλασικού στην Πλάκα, επιφυλάσσοντας μια μάλλον συγκινητική υποδοχή για τον επισκέπτη με προσωπικά αντικείμενα του ποιητή. Στο ίδιο επίπεδο, μέσα στην κλασική αίγλη του νεοκλασικού με τις οροφογραφίες, θα ξετυλίγεται το χρονολόγιο με τους σταθμούς της ζωής και του έργου του ποιητή, σε συνάρτηση με τα σημαντικότερα γεγονότα της ιστορίας του 20ου αι. Παράλληλα, ο επισκέπτης θα βρει στον χώρο ηχητικά ντοκουμέντα, έργα ζωγραφικής τα οποία αγαπούσε ιδιαίτερα ο ίδιος, τις πρώτες του εκδόσεις και σχετικό κινηματογραφικό υλικό.
Όπως συμβαίνει σε κάθε αντίστοιχη περίπτωση (βλ. Οικία Καβάφη), πολύ πιο σημαντικό απ’ το βίωμα και την επαφή του γενικού κοινού με τις πιο προσωπικές πτυχές του μεγάλου ποιητή είναι οι νέες δυνατότητες που ανοίγονται για τους ερευνητές, εξασφαλίζοντας παράλληλα ότι το έργο του Ελύτη θα παραμείνει ένα «ζωντανό σώμα», δίνοντας τροφή για αναλύσεις από νέες οπτικές γωνίες.
Στο Σπίτι του Ελύτη, όπως είναι το όνομα του νέου χώρου, διαμορφώθηκε ειδικά για τους μελετητές ο χώρος του υπογείου. Εκεί βρίσκεται η βιβλιοθήκη–σπουδαστήριο με περισσότερους από 1.000 τίτλους σε βιβλία και περιοδικά, μαζί με δίσκους, φωτογραφικό, ηχητικό και κινηματογραφικό υλικό. Οι μελετητές θα έχουν πρόσβαση στο σύνολο των εκδόσεων, σε αφιερώματα και βιβλία για το έργο του Ελύτη, ενώ σε ειδικό χώρο θα φυλάσσεται πολύτιμο αρχειακό υλικό το οποίο δεν έχει εκτεθεί (σημειωματάρια εργασίας, αποκόμματα Τύπου, αρνητικά φωτογραφιών και έργων, αφίσες, προγράμματα κ.ά.).
Τέλος, το Σπίτι του Ελύτη διαθέτει στον 1ο όροφο ένα μικρό καφέ και αίθουσα πολλαπλών χρήσεων για διαλέξεις, συνέδρια, εκπαιδευτικά προγράμματα κ.α., δίνοντας έτσι τη δυνατότητα για σχετικές με τον ποιητή εκδηλώσεις.
