Greek Visions: Η λαογραφία της ελληνικής κουλτούρας σε έναν λογαριασμό στο Instagram
Πέντε χρόνια μετά, ο Τάκης Ζωντήρος, ο δημιουργός της σελίδας που αποτυπώνει στο Instagram τη σύγχρονη ελληνική κουλτούρα, πέρα από τα συνηθισμένα κλισέ, το κάνει ακόμα για πλάκα.
- 1 ΟΚΤ 2024
Αν σου ζητούσε κάποιος να περιγράψεις τη σύγχρονη ελληνική κουλτούρα με μία λέξη, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα τα κατάφερνες. Το ίδιο ισχύει και για το Greek Visions, τη σελίδα στο Instagram που αποτυπώνει αυτή την κουλτούρα πέρα από τα συνηθισμένα κλισέ.
Ο δημιουργός της, Τάκης Ζωντήρος, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, σπούδασε Φωτογραφία στο ΤΕΙ Αθήνας και στη συνέχεια έκανε μεταπτυχιακό ΜΑ Digital Media στο Goldsmiths του Λονδίνου, όπου ζει τα τελευταία χρόνια. Από το 2010 μέχρι το 2018 ήταν μέλος του hardcore punk συγκροτήματος Ruined Families.
Έχει εργαστεί κυρίως σε social media ρόλους σε galleries και arts centres της βρετανικής πρωτεύουσας, όπως τη Whitechapel Gallery, το Southbank Centre, τη Hayward Gallery και πιο πρόσφατα σαν Social Media Manager στο Somerset House, ένα νεοκλασικό παλάτι στο κέντρο του Λονδίνου, που τα τελευταία 25 χρόνια είναι ένα από τα πιο εδραιωμένα καλλιτεχνικά ιδρύματα της πόλης.
Το Greek Visions ξεκίνησε πριν περίπου 5 χρόνια, παράλληλα με τη δουλειά του, αφού, όπως λέει, θεώρησε «πως δεν υπήρχαν αντίστοιχες σελίδες που να αναδεικνύουν τη σύγχρονη ελληνική κουλτούρα». Σήμερα, εκτός από φανατικό -organic- κοινό, το GV υπογράφει το δικό του merchandise, στέλνει newsletter και συμμετέχει σε επιλεγμένα pop up events σε Αθήνα και Λονδίνο. Ο δημιουργός του όμως παραμένει πιστός στην αρχική του ιδέα και κρατάει ζωντανό το στοιχείο της έκπληξης.
Από το 2019 που ξεκίνησε η ιδέα μέχρι σήμερα τι έχει αλλάξει; Παραμένει “Just for fun” όπως αναφέρεις στο bio ή έχει εξελιχθεί κάπως και σαν “side job”;
Σε γενικές γραμμές δεν νομίζω ότι από το 2019 έχουν αλλάξει πάρα πολλά παρότι το project έχει μεγαλώσει αρκετά. Η σελίδα ξεκίνησε με τη λογική των moodboard/reference pages, αλλά γρήγορα εξελίχθηκε σε ένα ιδιόμορφο αρχείο. Αναζητώντας νέα πράγματα και νέες εικόνες και προσπαθώντας να κάνω νέες συνδέσεις άρχισα να αγοράζω περιοδικά και βιβλία, να σκανάρω εικόνες, να κατηγοριοποιώ το ελληνικό ίντερνετ και σιγά-σιγά αυτό μεγάλωνε τόσο σε πληροφορία, αλλά και σε όγκο.
Ο στόχος είναι ακόμα το περιεχόμενο να είναι απρόβλεπτο, να μαθαίνεις κάτι καινούριο και να αναδεικνύει θέματα, άτομα και οπτικές που άλλα μέσα δεν αναδεικνύουν, από το underground και την pop κουλτούρα, αλλά και από το σοβαρό εως το σουρεαλιστικό. Σίγουρα το project έχει μεγαλώσει και ο όγκος της δουλειάς μάλλον είναι πιο κοντά σε παράλληλη δουλειά. Η έρευνα και η συχνότητα που ποστάρουμε στο Instagram έχει αυξηθεί, και μετά υπάρχει το merch, το newsletter και τα events.
Τώρα το “Just for fun” είναι σαν μία κατευθυντήρια αρχή για τη σελίδα, τόσο για το κοινό, όσο και για μένα: είναι ένας τρόπος να μην παίρνω τον εαυτό μου τόσο στα σοβαρά και να θυμάμαι ότι όλο αυτό το project είναι πρώτα και κύρια fun.
Από πού ανασύρεις όλο αυτό το υλικό και με ποια κριτήρια επιλέγεις τι θα ανεβάσεις; Και πόσο χρόνο σου παίρνει;
Κυρίως από το ίντερνετ και από περιοδικά. Έχω ένα τεράστιο spreadsheet με άπειρα links σε διάφορα websites κατηγοριοποιημένα με βάση το είδος (τέχνη, αρχιτεκτονική, pop culture, κλπ.), το οποίο έχει αρχίσει να γίνεται εκτός ελέγχου. Επίσης, έχω φακέλους με αποθηκευμένες φωτογραφίες και δεκάδες ανοιχτά tabs στο κινητό μου. Ακόμη, έχω ένα πολύ μεγάλο αρχείο από περιοδικά από τα οποία σκανάρω υλικό. Μιλάμε για δεκάδες περιοδικά από τα 80s, 90s, 2000s – από φανζίν και αυτοεκδόσεις μέχρι lifestyle περιοδικά και συλλεκτικές εκδόσεις.
Τα κριτήρια για το τι θα ανέβει είναι αρκετά υποκειμενικά, αλλά κάθε μέρα προσπαθώ να υπάρχει κάτι διαφορετικό από την προηγούμενη. Πολλές φορές έχω ένα πλάνο για το τι θα ποστάρω μες την εβδομάδα, αλλά αυτό συχνά αλλάζει ανάλογα με τη διάθεσή μου. Μπορεί να μου πάρει από 15 λεπτά μέχρι και 2 ώρες για ένα πόστ, ανάλογα με το πόσα αρχεία χρειάζεται, τους τύπους των αρχείων, αν χρειάζεται scanning ή να γράψω κάποιο κείμενο.
Ποια χρονιά/δεκαετία θεωρείς την πιο σημαντική για την ελληνική ποπ κουλτούρα και ποια είναι η δική σου αγαπημένη;
Φέτος, έχουμε δώσει μεγάλη έμφαση στο μαγικό 2004, γιατί αποτυπώθηκε στο συλλογικό υποσυνείδητο ως μια ιστορική χρονιά θριάμβου λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων και της νίκης στο Euro, αλλά και ως η χρονιά-σύμβολο αφθονίας/αισιοδοξίας/σπατάλης πριν την αρχή της καθοδικής πορείας προς την κρίση.
Μάλιστα έχουμε ξεκινήσει ένα newsletter series όπου καλύπτουμε τι συνέβη το έτος 2004 μήνα προς μήνα (μπορείτε να το τσεκάρετε και να κάνετε subscribe εδώ και ένα merch collection με θέμα το 2004, εδώ).
Από όλες τις φωτογραφίες που έχεις ανεβάσεις ποια θεωρείς πως είχε τον περισσότερο αντίκτυπο στο κοινό;
Μέσα σε αυτά τα 5 χρόνια υπάρχουν πολλές εικόνες που έχουν κάνει αίσθηση και δεν μπορώ να ξεχωρίσω μόνο μια, μιας και θεωρώ τη σελίδα μια συνεχή ροή από εικόνες και ιστορίες και το ένα ποστ κάπως συμπληρώνει το άλλο.
Αν μιλάμε αυστηρά από άποψη στατιστικών, κάποια από τα πιο πρόσφατα δημοφιλή ποστ ήταν:
Το θεατρικό performance της εξαιρετικής καλλιτέχνιδος Λήδας Παπακωνσταντίνου στις Σπέτσες το 1975
Η φωτογραφία του Αλμπέρ Καμύ με τον εκδότη του Michel Gallimard από τις διακοπές τους στην Ελλάδα το 1958, που δείχνει λες και την τράβηξαν χθες
Το ρεκόρ Guiness της Νάξου για τη μεγαλύτερη μερίδα τηγανιτές πατάτες το 2018
Η επίσκεψη των μασκότ των Ολυμπιακών Αγώνων Φοίβου και Αθηνά στο άνοιγμα του Τραμ της Αθήνας το 2004
Και πάντα πάνε πολύ καλά τα μηνιαία “Images sourced from the Greek Internet” round-ups, όπου συγκεντρώνω διάφορες εικόνες καθημερινού σουρεαλισμού
Έχεις μετανιώσει ποτέ για κάποιο ποστ που έχεις κάνει;
Όχι, δεν έχω μετανιώσει για κάποιο ποστ μέχρι στιγμής. Υπάρχουν όμως καναδυο που μετάνιωσα που δεν έκανα (ακόμα!).
Πώς ορίζεις τη meta αισθητική στην εποχή του TikTok; Νιώθεις ότι όλη αυτή η κατανάλωση content και εικόνων οδηγεί στον ευτελισμό της δουλειάς των καλλιτεχνών (φωτογράφοι, designers);
Η αισθητική στις online πλατφόρμες είναι τόσο ρευστή και γρήγορα μεταβαλλόμενη που δεν νομίζω ότι μπορώ να την ορίσω με συγκεκριμένο τρόπο. Υπάρχουν πολλές αισθητικές εκφάνσεις και πολλά layers νοημάτων και μικρό-niches που νομίζω πως υπάρχει κάτι για όλους αυτή τη στιγμή.
Δεν νομίζω ότι η δουλειά των καλλιτεχνών ευτελίζεται – τουλάχιστον όχι στο δικό μου content bubble – πιστεύω πως υπάρχει καλό περιεχόμενο και πολύ ποιοτική δουλειά από όλο και νεότερους καλλιτέχνες και creatives που ψάχνουν ένα τρόπο έκφρασης. Πιστεύω όμως, ότι η ανάγκη για ταχύτητα και η ανάγκη του να είσαι πάντα παρών και σχετικός κάνει την παραγωγή περιεχομένου μια έξτρα δουλειά για τους creatives, ένα ακόμη rat race, στο οποίο πολλοί δεν μπορούν ή δεν θέλουν να μπουν, και δεν τους αδικώ γι’αυτό απαραίτητα.
Δυσκολεύεσαι με τα δικαιώματα των φωτογραφιών μιας και το πλαίσιο με τα credits έχει γίνει πιο αυστηρό;
Δεν έχω ιδιαίτερη δυσκολία, όχι. Πάντα προσπαθώ να κάνω credit όπου μπορώ, ιδιαίτερα αν υπάρχει δουλειά κάποιου φωτογράφου ή καλλιτέχνη. Αν κάτι ξεχάσω και μου ζητήσει κάποιος να το διορθώσω ή να προσθέσω credit, πάντα θα το κάνω.
Θεωρείς ότι έχεις καταφέρει να σχηματίσεις μια κοινότητα γύρω από το Greek Visions, κι αν ναι, πώς αισθάνεσαι γι αυτό;
Ναι, αν και πολλές φορές λόγω της διαμονής μου στο εξωτερικό δεν συνειδητοποιώ ακριβώς τον αντίκτυπο της σελίδας. Το καταλαβαίνω πολύ πιο έντονα στα pop-up events που κάνουμε ή όταν κάνω κάποιο Instagram Q&A. Εκεί έχω πολύ θετικό feedback και πολλοί με ρωτάνε διάφορα για τη σελίδα. Είμαι πολύ πολύ χαρούμενος για αυτό και έχω να λέω ότι έχω γνωρίσει πολλά ενδιαφέροντα άτομα, που συμπαθώ και θαυμάζω, μέσω της σελίδας. Είναι ένα από τα πιο θετικά πράγματα που μου έχει προσφέρει.
Είναι η νοσταλγία σημείο των καιρών;
Δεν νομίζω ότι είναι απαραίτητα σημείο των καιρών. Νοσταλγία υπήρχε πάντα, πάντα υπήρχε ένα ιδανικό παρελθόν. «Τα πράγματα ήταν καλύτερα τότε» λένε πολλοί και αυτό το «τότε» είναι συνήθως όταν ήταν νέοι. Η νοσταλγία είναι μια σημαντική συναισθηματική λειτουργία της σύγχρονης κουλτούρας, ειδικότερα όσον αφορά τα social media. Όσο το μέλλον δεν φαντάζει και τόσο αισιόδοξο και οι προσδοκίες ξεφουσκώνουν, τόσο κοιτάμε στο παρελθόν για ασφάλεια.
Τώρα το Greek Visions δεν ασχολείται μόνο με τη νοσταλγία, αλλά και με την ανάδειξη στιγμών του παρελθόντος (πρόσφατου και παλαιότερου) με σκοπό την επανανακάλυψη και την επαναξιολόγηση τους. Το παρελθόν μπορεί να είναι μια δεξαμενή που προσφέρει ενδιαφέρουσες ιδέες και περίεργες συνδέσεις.
Πολλές φορές, όταν ποστάρουμε σπάνιες εικόνες από περιοδικά και από το ίντερνετ, που δεν τις έχεις δει αλλού, είναι σαν να παρουσιάζουμε κάτι καινούριο, κάτι που μπορεί να υπάρχει τυπωμένο κάπου, χωμένο σε κάποιο συρτάρι, αλλά δεν το έχεις δει ποτέ online. Και αυτό δεν είναι απαραίτητα νοσταλγικό, υπάρχει η ανακάλυψη του νέου ακόμα και στο παρελθόν.
Τι είναι τελικά το Greek Visions;
Ένα ασυνάρτητο online αρχείο για την ελληνική κουλτούρα – τουλάχιστον για τις εκφάνσεις της που θεωρούμε ότι έχουν κάποια σημασία και ενδιαφέρον. Ακόμη, είναι και μια προσπάθεια ανάδειξης της σύγχρονης ελληνικής κουλτούρας, πέρα από τα κλισέ για την αρχαιότητα, τις ταβέρνες και τις διακοπές στα νησιά.
Υπάρχουν άλλα σχέδια για το μέλλον;
Νέο merch για τον χειμώνα. Κάποιες συνεργασίες με καλλιτέχνες και brands που εκτιμάμε και πολλά ακόμα πλάνα και όνειρα.
