«Ή παραδίνεσαι ή συνεχίζεις». Ένα Σάββατο στην Αθήνα με γυναίκες από την Παλαιστίνη
Ανάμεσα σε ζωγραφιές και μαμαδίστικο φαγητό, οι γυναίκες της Παλαιστινιακής Παροικίας Ελλάδος μας πρόσφεραν μια γεύση από την πατρίδα τους, υπενθυμίζοντάς μας πως πρέπει να συνεχίσουμε να μιλάμε για τις φρικαλέες στιγμές που βιώνει ο λαός της Παλαιστίνης
- 20 ΦΕΒ 2024
«Πριν ξεκινήσω να γράφω για τα φαγητά και τις παραδόσεις της Γάζας, της πατρίδας μου, είχα ένα μείγμα συναισθημάτων: ευτυχία, νοσταλγία και γέλιο, αλλά και βαθιά θλίψη. Καθώς άρχισα, οι αναμνήσεις πλημμύρισαν: γεγονότα, οικογένεια, γείτονες, φίλοι και η υπέροχη μυρωδιά του σπιτιού». Το βιβλίο μαγειρικής A Taste of Gaza ξεκινάει με γιορτές και τις διαφορετικές εποχές στη Γάζα. Η Lima Shawa μοιράζεται παλαιστινιακές παραδόσεις και συνταγές γεμάτες άρωμα, γεύσεις και πλούτο από την αγαπημένη της Γάζα.
Μια γεύση από την πατρίδα τους θέλησαν να δώσουν και οι γυναίκες της Παλαιστινιανικής Παροικίας Ελλάδας σε μία όμορφη εκδήλωση που οργάνωσε η Σίσσυ Φραγκιαδάκη το περασμένο Σάββατο στην Αθήνα, με σκοπό την ευαισθητοποίηση και τη συγκέντρωση οικονομικής βοήθειας για τα παιδιά της Παλαιστίνης. Παιδικές ζωγραφιές στόλισαν τον χώρο του Kolokotroni 9, που διατέθηκε αφιλοκερδώς, ενώ τα τραπέζια γέμισαν με χειροποίητα παραδοσιακά εδέσματα, όπως φαλάφελ, πιτάκια με ζάταρ, msakhan (πίτα με κοτόπουλο και σοταρισμένα κρεμμύδια με σουμάκ, ψημένα στον φούρνο), καταΐφ (πιτάκια με ανθότυρο και σιρόπι) και πάστα χουρμά με ξηρούς καρπούς.
Η Maha, αντιπρόεδρος της Παλαιστινιανικής Παροικίας και η Salma, υπεύθυνη των πολιτιστικών δράσεων φρόντισαν να είναι όλα όπως πρέπει. Η Rania είχε αναλάβει να συγκεντρώνει τα έργα τέχνης, η Efet έλεγε ιστορίες και οι μικρές Dana και Zain βοηθούσαν με τη σειρά τους όπου χρειαζόταν.
Η Παλαιστινιανική Παροικία συστάθηκε τη δεκαετία του 1990 και σήμερα αποτελεί τον πυρήνα για τους περίπου πέντε χιλιάδες Παλαιστίνιους που ζουν στην Αθήνα. Εδώ, παραδίδονται μαθήματα αραβικής γλώσσας στις νεότερες γενιές και γίνονται οι συναντήσεις που αφορούν την πατρίδα. Εθνικές και θρησκευτικές γιορτές, χαρές, λύπες και προβλήματα φέρνουν τους Παλαιστίνιους κοντά.
Στις φρικαλέες στιγμές που βιώνει ο λαός της Παλαιστίνης, όσοι είναι μακριά προσπαθούν να βοηθήσουν με όποιο τρόπο μπορούν. Εκδηλώσεις, διαδηλώσεις, άρθρα, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όλα αποτελούν ένα μέσο ενάντια στην προπαγάνδα.
«Παρακολουθώ συνέχεια ειδήσεις, παρόλο που με πονάει. Νιώθω ότι αν δεν το κάνω, είναι σαν να προδίδω τους ανθρώπους εκεί. Ανθρώπους που πεθαίνουν κάθε μέρα, που περιμένουν να πεθάνουν», λέει η Efet.
Ήρθε στην Ελλάδα πριν από σαράντα χρόνια, όπως και η Maha, και δεν μπόρεσε να επισκεφτεί ποτέ ξανά την πατρίδα της. «Το σπίτι του πατέρα μου το πήραν. Οι Ισραηλινοί παίρνουν τα σπίτια μας. Αυτή είναι η πραγματικότητα».
«Παρά την τεράστια προπαγάνδα, υπάρχει κόσμος που ψάχνει την αλήθεια κι εμείς ποντάρουμε σε αυτούς. Προσπαθούμε με τον τρόπο μας να τους βοηθήσουμε κι εμείς να στείλουν αυτό το μήνυμα. Ζητάμε κατάπαυση του πυρός. Να σταματήσει ο πόλεμος. Βασικά αυτή η γενοκτονία. Να αναγνωρίσουμε τουλάχιστον ότι πρόκειται για γενοκτονία, γιατί εδώ δεν μιλάμε για ένα πόλεμο από δύο μέτωπα», λέει η Salma.
Άφησε τη Γάζα για να ζήσει στην Ελλάδα πριν από 22 χρόνια αλλά μέχρι πρότινος μπορούσε να επισκέπτεται την πατρίδα της μέσω Αιγύπτου. Η οικογένειά της κατάφερε να μεταφερθεί στο Κάιρο και είναι ασφαλής.
«Λένε τώρα για τη Χαμάς αλλά το πρόβλημα έχει ξεκινήσει χρόνια πίσω. Έχουμε χάσει ξανά και ξανά τα πάντα. Οικογένειες, σπίτια, γη. Είμαστε ένας απλός λαός που θέλει να ζήσει ειρηνικά και δεν μας αφήνουν. Δεν θέλουμε να ξεχάσουμε την πατρίδα μας. Αν δεις τον χάρτη όμως δεν έχει μείνει και πολύ. Θέλουν να μας διώξουν, να είμαστε απλώς κάτι σαν σουβενίρ».
Οι γυναίκες αυτές στέκονται δυνατές απέναντι στις δυσκολίες. Οι Παλαιστίνιες άλλωστε ήταν ανέκαθεν αγωνίστριες, κρατούσαν τα σπίτια, μεγάλωναν τα παιδιά, μπορούσαν να κάνουν όποια δουλειά χρειαστεί. «Η εικόνα που έχει η Δύση δεν ισχύει για εμάς. Από τις αρχές του 20ού αιώνα φαντάσου, οι άνθρωποι σπούδαζαν. Είχαμε πάντα υψηλό μορφωτικό επίπεδο, πιστεύουμε πολύ στην εκπαίδευση. Όταν τα χάσαμε όλα και γίναμε πρόσφυγες, ήταν πολύ σημαντικό αυτό, γιατί δεν είχαμε άλλα όπλα».
Εδώ, συνεχίζουν τον αγώνα τους με ό,τι μέσο διαθέτουν. «Μπορώ να γράψω, μπορώ να διαδηλώσω, μπορώ να κινητοποιηθώ, μπορώ να δωρίσω χρόνο και χρήματα, μπορώ να εκπαιδεύσω τους άλλους. Μπορώ να θυμάμαι ότι τα καταπιεστικά καθεστώτα πέφτουν αν αρκετοί άνθρωποι αναλάβουν δράση και ότι η διεθνής αλληλεγγύη έχει ρόλο σε αυτό. Κάθε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κάθε δράση, κάθε εκδήλωση, κάθε συζήτηση σημαίνει περισσότερα για όσους υποφέρουν από όσα μπορείτε να φανταστείτε. Τους υπενθυμίζει ότι δεν είναι μόνοι τους. Και μας υπενθυμίζει να συνδεθούμε με την κοινή μας ανθρωπιά», γράφει η συγγραφέας Yasmin Khan σε ανάρτησή της στο Instagram.
Στο βιβλίο της, Zaitoun: Recipes and Stories from the Palestinian Kitchen, ξεκλειδώνει τις γεύσεις και τα αρώματα της σύγχρονης Παλαιστίνης, από τους ελαιώνες της Ναζαρέτ, τις αγορές μπαχαρικών της Ιερουσαλήμ και τα αλιευτικά λιμάνια της Γάζας. Το ταξίδι της τη μεταφέρει από τους πάγκους με τους χυμούς ροδιού της Akka, στις ακτές της Μεσογείου, στις κουζίνες των σπιτιών των προσφύγων, περιτριγυρισμένων από το Τείχος στη Βηθλεέμ, μέσω των γλυκών knafeh στο πολυσύχναστο κέντρο της Ναμπλούς.
Στα ταξίδια της, μαθαίνει πώς να τυλίγει στο χέρι το μαφτούλ, το παχουλό παλαιστινιακό γιγάντιο κουσκούς, μαζεύει μαύρες ελιές από τους ελαιώνες του Μπουρκίν στη Δυτική Όχθη και βρίσκει ακόμη χρόνο να πιει μια μπύρα με τους εργάτες της ζυθοποιίας Taybeh που παράγουν την πρώτη παλαιστινιακή craft μπύρα. Καθώς γευματίζει και μαγειρεύει με Παλαιστίνιους όλων των ηλικιών και καταβολών, μαθαίνει την πραγματικότητα της καθημερινής τους ζωής, την οποία βλέπει μέσα από την προετοιμασία του φαγητού πάνω από ένα τραπέζι.
Οι γυναίκες που έχουν αφήσει την πατρίδα τους, μαγειρεύουν με την Παλαιστίνη στην καρδιά τους. Τόπος αγροτικός ως επί το πλείστον, έμαθε στον λαό του να χειρίζεται τις πρώτες ύλες με οξυδέρκεια και σύνεση. Η κουζίνα τους είναι μεσογειακή, έχει πολλά κοινά σημεία με την ελληνική, με πρώτο και καλύτερο το ελαιόλαδο. Το πιο αντιπροσωπευτικό πιάτο της κουζίνας τους ωστόσο είναι η maqluba ή makloubeh, που αποτελείται από στρώματα λαχανικών, ρυζιού και κρέας τα οποία μαγειρεύονται στο ίδιο σκεύος και στη συνέχεια αναποδογυρίζονται.
«Παίρνουν τα εδάφη, κόβουν το νερό, οπότε ο κόσμος μπορεί να καλλιεργήσει όλο και λιγότερο. Τα φαγητά είναι πολύ απλά. Στη Γάζα που τρώμε πολύ τα καυτερά, ένα σνακ για τα παιδιά είναι πίτα με κόκκινο πιπέρι, αντί για μαρμελάδα. Το ψωμί είναι σημαντικό για να χορτάσεις. Τώρα το φτιάχνουν με κριθάρι. Βάζεις λίγο ζάταρ και έχεις κάτι να φας», προσθέτει η Salma.
Η ταυτότητα των Παλαιστινίων είναι ο τόπος, οι παραδόσεις, το φαγητό τους, τα υπέροχα υφαντά όπου το κάθε μέρος έχει τα δικά του σχέδια. Παρά τις διακρίσεις και το απαρτχάιντ που υφίστανται από το Ισραήλ εδώ και 75 χρόνια, μέχρι την αφανή γενοκτονία τους την ώρα που ο υπόλοιπος κόσμος απλώς συνεχίζει τη ζωή του, έχουν μάθει να χτίζουν και να ξαναχτίζουν συνεχώς τη ζωή τους.
Ένα μεσημέρι Σαββάτου στην Αθήνα, μερικές γυναίκες από την Παλαιστίνη, έδωσαν ένα απλό μάθημα ζωής: ή παραδίνεσαι ή συνεχίζεις. Και το έκαναν ανάμεσα σε ζωγραφιές και μαμαδίστικο φαγητό.
