Ιστορίες σε δύο ρόδες: Πώς είναι να κάνεις ποδήλατο στην Αθήνα
- 3 ΑΠΡ 2022
Στα μάτια μου, η Αθήνα δεν είναι μία bike-friendly πρωτεύουσα. Αντιθέτως, βλέπω παντού δυσκολίες, από την ελλιπή υποδομή και τους ελάχιστους ασφαλείς ποδηλατοδρόμους μέχρι την παντελή έλλειψη ευαισθησίας, που θα έλεγε και ο Γιάννης από τους Απαράδεκτους, όσον αφορά τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Σε πείσμα όμως των αντιξοοτήτων της Αθήνας, δεν είναι λίγοι αυτοί που επιλέγουν το ποδήλατο ως κύριο μέσο μεταφοράς – ένα μέσο που όπως λένε, τους γεμίζει χαρά, ενθουσιασμό και πολλές ιστορίες (πολλές φορές και άσχημες, δυστυχώς).
Οι κοινές μνήμες όλων όσοι αγαπήσαμε το ποδήλατο στα παιδικά μας χρόνια, δεν περιλαμβάνουν ίχνος ασφάλειας. Τα γόνατά μου έχουν ακόμα τα σημάδια, 25 χρόνια μετά, από τα σκισίματα όταν έπεφτα με το ποδήλατο. Έκανα ακροβατικά, ξυπόλυτη, ένα μεσημέρι καλοκαιριού, όταν οι ρόδες γλίστρησαν στα χαλίκια. Κι αν τώρα, οι ποδηλάτες της πόλης λαμβάνουν (πολύ σωστά) όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία τους, οι περισσότεροι έχουν να θυμηθούν αυτή την ανεμελιά των πρώτων χρόνων που τριγυρνούσαν με δύο ρόδες χωρίς να τους φοβίζει τίποτα.
Η Έλλη Ξεμαντήλωτου κάνει ποδήλατο στην πόλη από το 2007. Θυμάται ότι το πρώτο της ποδήλατο ήταν ένα φθηνό και άγνωστης μάρκας. Όμως ήταν αυτό με το οποίο ξεκίνησε να κάνει χιλιόμετρα και δεν σταμάτησε ποτέ. «Θυμάμαι να πηγαίνω παντού μαζί του, χωρίς κράνος, χωρίς δυνατά φώτα με ρούχα βόλτας και allstar.
Ξεκινούσα από τον Ταύρο και πήγαινα Γλυφάδα, μετά Μαβίλη, Κολωνάκι και μπορεί να κατέληγα Πειραιά. Όπου και να ήθελα να πάω, είχε γίνει και επίσημα το μοναδικό μου μεταφορικό μέσο. Κάποια χρόνια αργότερα, το 2011 μού έκανε δώρο ο μπαμπάς μου την πρώτη μου κούρσα και πρέπει να έκλαιγα από χαρά κανα δυο μέρες».
Από το BMX στο ποδήλατο πόλης
Κάπου στα μέσα των ‘90s, ο Κωνσταντίνος Τζάκος κινούνταν σε όλη την Αθήνα, από αρκετά μικρή ηλικία, με το BMX του από μέρος σε μέρος. «Από τα Βόρεια προάστια μέχρι τα Νότια και πολλές φορές στο κέντρο, ανάμεσα στα αυτοκίνητα χωρίς φώτα, κράνος και φρένα». Και φυσικά έχει να θυμηθεί πολλές ωραίες φάσεις με τους υπόλοιπους, όπως να πηδούν πάνω από νησίδες και σκαλιά, να περνούν μέσα από πλατείες και μποτιλιαρισμένα αμάξια.
«Ναι, από όσο θυμάμαι η Αθήνα είχε πάντα πρόβλημα με την κίνηση και μάλλον θα το έχει για πάντα» λέει. Τα επόμενα χρόνια, βρέθηκε να καβαλάει mountainbikes αλλά και μοτοσυκλέτες. «Ο “εχθρός” στο αστικό περιβάλλον ήταν είναι και θα είναι πάντα το αυτοκίνητο ή για να το θέσω καλύτερα, η κατάχρησή του από τους κατοίκους της όμορφης αυτής πόλης που λέγεται Αθήνα» συμπληρώνει.
Από το 2015 κινείται αποκλειστικά παντού και πάντα με ποδήλατο δρόμου (roadbike). «Και για ακόμα πιο ακραίες καταστάσεις με άφρενο ποδήλατο, δηλαδή trackbike, χωρίς ελεύθερο γρανάζι, αυτό που ονομάζουμε fixedgear. Ό,τι πιο διασκεδαστικό έχω καβαλήσει ποτέ. Με το χέρι στην καρδιά, ένα ποδήλατο πίστας με ακραία γεωμετρία δε συγκρίνεται με τίποτα. Θέλει βέβαια προσοχή και συγκέντρωση όταν κινείσαι με ποδήλατο στην πόλη, πόσω μάλλον με κάτι που δεν έχει φρένα. Κάνει την κάθε σου μέρα πιο διασκεδαστική».
Ο Βαγγέλης Παπασωτηρίου ποδηλατεί στην πόλη τα τελευταία 12 χρόνια. Στα 33 του χρόνια έχει να πει πολλές ιστορίες, καλές, κακές και άσχημες, με τις τελευταίες δυστυχώς να υπερτερούν. «Μέσα από την ενασχόληση μου με το ποδήλατο γνώρισα τον έρωτα, φίλους που πλέον έχουμε αδελφικούς δεσμούς, ταξίδεψα και είδα μέρη που δεν θα τα έβλεπα ποτέ μου. Όπως επίσης έζησα και τον πόνο όταν είχα ένα σοβαρό ατύχημα που με έθεσε εκτός ποδηλάτου αλλά και εργασίας για μεγάλο διάστημα.Συμβάν που με άλλαξε σίγουρα, με έκανε να αναθεωρήσω σε πολλά επίπεδα ωστόσο δεν μου πέρασε ποτέ από το μυαλό να μην ξανά ανέβω στο ποδήλατο… Ποτέ».
Ποδήλατο με ασφάλεια στην Αθήνα
«Σίγουρα δεν μπορούμε να πούμε πως έχουμε τις υποδομές για τη μέγιστη ασφάλειά μας ενώ ποδηλατούμε αλλά αυτό δεν πρέπει μα μας εμποδίζει σε καμία περίπτωση. Ζούμε στην πιο όμορφη χώρα έχουμε το ιδανικότερο κλίμα και είναι κρίμα να μην το εκτιμούμε, τη στιγμή που κάποιος στην άλλη άκρη του κόσμου σχεδιάζει το ποδηλατικό του ταξίδι στη χώρα μας» λέει ο Βαγγέλης.
Κράνος παντού και πάντα, ψυχραιμία στους δρόμους της πόλης και όχι μεγάλες ταχύτητες, ειδικά αν είσαι στην αρχή είναι οι πρωταρχικές συμβουλές της Έλλης σε κάποιον που ξεκινάει τώρα. Η οργάνωση παίζει σημαντικό ρόλο για τον Κωνσταντίνο –όπως το να βλέπει κάποιος από όλες τις οπτικές γωνίες (να σκέφτεται δηλαδή σαν πεζός / οδηγός αυτοκινήτου / μοτοσυκλέτας και σαν ποδηλάτης, αν έχει κάποια σχετική εμπειρία από μηχανοκίνητο).
«Θα τον/την σώσει από πολλές καταστάσεις που υπό άλλες συνθήκες θα φάνταζαν απρόβλεπτες. Σε δεύτερη φάση, καλό θα ήταν να γνωρίζει εκ των προτέρων ποιους δρόμους θα διαλέξει για να κινηθεί. Να έχει πάντα φώτα και να κινείται σχετικά αμυντικά.
Πολύ σημαντικό είναι δε το γεγονός ότι το πιο σιγά δεν είναι αναγκαστικά και ό,τι πιο ασφαλές για ευνόητους λόγους, ο κάθε δρόμος θέλει και τον ανάλογο ρυθμό. Τώρα, πέρα από τα παραπάνω καλό θα ήταν να γνωρίζουμε τι μικροπροβλήματα, κυρίως μηχανικά, μπορεί να αντιμετωπίσουμε στους δρόμους και πως αυτά λύνονται. Να ξέρουμε δηλαδή πώς να αλλάζουμε μια σαμπρέλα, να μπορούμε να ρυθμίζουμε τα φρένα, τις ταχύτητες κτλ. έτσι ώστε να κάνουμε τη ζωή μας πολύ πιο εύκολη και να παραμένουμε ασφαλείς».
Τα αυτοκίνητα είναι το πιο βασικό που πρέπει να προσέχει ένας ποδηλάτης στον δρόμο. «Έχουν πολλαπλασιαστεί σε βαθμό που καθιστά επικίνδυνη τη συνύπαρξη με το ποδήλατο στο οδόστρωμα. Βέβαια αυτό δεν σημαίνει πως οι εταίροι φίλοι δικυκλιστές δεν είναι επικίνδυνοι. Έχουν το πλεονέκτημα του μεγέθους και της επιτάχυνσης που τους δίνει την ικανότητα να ελίσσονται στην κίνηση με αποτέλεσμα να αποτελούν έναν ακόμα κίνδυνο για τον ποδηλάτη» τονίζει ο Βαγγέλης. Το χάος συνηθίζεται λέει με βεβαιότητα η Έλλη, αλλά αν κάπου φοβηθείς προτείνει απλώς να πάρεις το ποδήλατό σου στα χέρια. «Δεν έχεις να αποδείξεις τίποτα σε κανέναν».
Ο βασικός εξοπλισμός
Βασικός εξοπλισμός, πέρα από το ποδήλατο εννοείται, είναι το κράνος (ο Βαγγέλης τονίζει να μην περιμένεις να γίνει το κακό για να αγοράσεις ένα) και τα φωτάκια εμπρός πίσω. «θα έλεγα κι ένα ποδηλατικό εσώρουχο γιατί το κολάν σε πολύ κόσμο φαντάζει άκομψο. Όλα αυτά μπορεί κανείς να τα βρει σε ποδηλατάδικα της γειτονιάς/περιοχής του και είναι ένα ποσό μετά βίας 100€ που είναι στην ουσία για την ασφαλή κίνηση μας στον δρόμο» καταλήγει. Καταστήματα όπως το Bike Lane στα Πετράλωνα και το Crankhead bikes στο Περιστέρι είναι ανάμεσα σε αυτά που ξεχωρίζουν για την Έλλη, καθώς οι ιδιοκτήτες τους αγαπούν το ποδήλατο και δίνουν τις κατάλληλες συμβουλές για τον σωστό εξοπλισμό.
Ο Κωνσταντίνος τονίζει πόσο σημαντικό είναι για τον αναβάτη να νιώθει το ποδήλατο κομμάτι του, γι’ αυτό και πρέπει να επιλέξει το σωστό μέγεθος. Με μία κλειδαριά, συμπληρώνονται οι πρώτες σημαντικές αγορές. Με νέα ποδηλατάδικα να ξεφυτρώνουν στην πόλη από ανθρώπους που αγαπούν το ποδήλατο, είναι σημαντικό να δείχνουμε έμπρακτα τη στήριξή μας, επιλέγοντας να ψωνίζουμε από μικρότερα μαγαζιά και όχι αναλώσιμα από το διαδίκτυο.
«Support your local bikeshop» είναι το μότο του Κωνσταντίνου, ο οποίος προσθέτει: «Είναι πολύ διαφορετικό να έρχεσαι σε άμεση επαφή με κάποιον που ξέρει το αντικείμενο, αποκτάς άλλη άποψη και σιγά σιγά μέσα από αυτά τα μαγαζιά είναι που διαμορφώνονται και οι ποδηλατικές κοινότητες. Ποτέ κανένας δεν έκανε πραγματικούς φίλους μέσω ίντερνετ. Τόσο το ποδήλατο όσο και κάποια ποδηλατάδικα είναι στεγνή ψυχοθεραπεία, κάνεις αυτό που αγαπάς και παράλληλα βλέπεις τους φίλους σου».
Οι ποδηλατικές κοινότητες
Για την Έλλη, το ποδήλατο είναι μια καλή ευκαιρία για όποιον ψάχνει παρέα. Αρκεί να κάνει πετάλι εκεί έξω. Ο Κωνσταντίνος τονίζει, ωστόσο, ότι στην Αθήνα, τα άτομα που κάνουν ποδήλατο σε καθημερινή βάση δυστυχώς δεν είναι πολλά σε σχέση με τον πληθυσμό της πόλης. Και ακόμα λιγότερα είναι τα άτομα που δουλεύουν ή δούλευαν με ποδήλατο σαν κούριερ ή μηχανικοί/ έμποροι κτλ.
«Αυτό σημαίνει απλά ότι οι περισσότεροι γνωριζόμαστε μεταξύ μας. Βέβαια αυτό που διέπει μια κοινότητα είναι το είδος του ποδηλάτου που την αντιπροσωπεύει. Υπάρχουν δηλαδή αυτοί που καβαλάνε ποδήλατο δρόμου, roadbikes, άλλοι που γουστάρουν ποδηλασία βουνού στο χώμα, κοινώς mountainbikes, gravelbikes κτλ.Υπάρχουν αυτοί που καβαλούν fixedgear. Οι ποδηλατικές κοινότητες λοιπόν ξεφεύγουν της αστικής ποδηλασίας, διαμορφώνονται ανάλογα με το είδος του ποδηλάτου που προτιμούν τα άτομα που την απαρτίζουν. Φυσικά, υπάρχουν ποδηλατικές κοινότητες και πολλές φορές κάποιος/κάποια μπορεί να ανήκει σε πολλές αν του/της αρέσουν διαφορετικά είδη ποδηλασίας. Το θέμα βέβαια σηκώνει περισσότερη οργάνωση».
Δύο ομάδες που προτείνει ο Βαγγέλης στην Αττική είναι οι Πο.Φι. (Ποδηλατοβόλτες φίλων) και το C.R.E.A.M. Fixed (cycling rules everything around me). Οι πρώτοι, οργανώνουν διαδρομές διαφόρων εντάσεων μέσα στη βδομάδα ώστε να μπορούν μα συμμετέχουν όλοι ανεξαρτήτως δυναμικής και οι δεύτεροι είναι ένα γκρουπ για ποδήλατα fixed gear. «Αυτό δεν σημαίνει πως δεν είναι ανοιχτή σε κάθε τύπο ποδηλάτου αρκεί να μπορεί να ακολουθήσει. Έχουν συνήθως πιο ζωηρό ρυθμό και μια αδυναμία στις επίπονες ανηφόρες» σημειώνει.
Σαν να παίζεις σε βιντεοπαιχνίδι
«Είναι τόσες πολλές οι ιστορίες στην ζούγκλα της Αθήνας. Μπορώ να πω με βεβαιότητα πως κάνοντας ποδήλατο στην Αθήνα δεν θα βαρεθείς ποτέ, είναι σα να παίζεις σε βιντεοπαιχνίδι» καταλήγει η Έλλη γελώντας. Ακούγοντας τις ιστορίες των παιδιών, δεν μπορείς να αγνοήσεις τους κινδύνους – τους βλέπεις άλλωστε αν κυκλοφορείς καθημερινά στην πόλη. Ακόμα κι αν το ποδήλατο έχει τις κακοτοπιές του στην Αθήνα, όσοι το αγαπούν το κάνουν άνευ όρων.
Ο Κωνσταντίνος θα θυμάται πάντα την περίοδο που εργαζόταν ντελίβερι με το ποδήλατό του στα Βόρεια προάστια και διένυε κάποιες φορές ακόμα και 120 χιλιόμετρα, με πολλές ανηφόρες. «Πήγαινα σε περιοχές όπως Κηφισιά, Ερυθραία, Αδάμες, αρχές Τατοίου, Εκάλη, Πολιτεία. Μεγάλες αποστάσεις, τρομερές ανηφόρες, βράδυ, κρύο, αέρας, βροχή τον χειμώνα αλλά και υπέροχα απογεύματα/βράδια το καλοκαίρι.
Πολλές διαδρομές μέσα σε γειτονιές με παλιά όμορφα σπίτια, δίπλα και μέσα στα δάση, όταν η παραγγελία ήταν στα ψηλά σημεία της Εκάλης ή στο Κεφαλάρι τέρμα οδού Ξενίας/Λευκωσίας στους πρόποδες της Πεντέλης».
«Καταλάβαινε κανείς πως είχε ανέβει ψηλά, έβλεπες όλη την πόλη, όλα τα φώτα το βράδυ. Ήταν όμορφα, έκανα αυτό που γούσταρα και έβγαζα καλά λεφτά. Μετά όταν η ώρα πήγαινε 12 τη νύχτα και έκλεινα ταμείο, έφευγα και πήγαινα στο κέντρο της Αθήνας στο στάνταρ μαγαζί να βρω τους φίλους μου που δούλευαν κι αυτοί με ποδήλατο ίδιες ώρες και το συναίσθημα ήταν υπέροχο. Η δουλειά αυτή ήταν ναι μεν κουραστική για το σώμα αλλά είχε τρελό high. Κατάλαβα πολλά για τον εαυτό μου μέσα από αυτήν και έχω το ποδήλατο ακόμα πιο “ψηλά” από τότε».
Το OneCity είναι ο νέος οδηγός της Αθήνας. Γειτονιές, πρόσωπα, εστιατόρια και street food, τάσεις και αφίξεις σε διασκέδαση και πολιτισμό. Ό,τι συμβαίνει στην πόλη βρίσκεται στο OneCity by OneMan!