Μεγάλη Εβδομάδα στην Αθήνα

Η Αθήνα κρατάει τα δικά της ιδιαίτερα έθιμα κατά τη διάρκεια του Πάσχα, που πολλές φορές περνούν απαρατήρητα από τους νεότερους κατοίκους της. Ανεξαρτήτως θρησκευτικής πίστης, οι μέρες που έρχονται έχουν μία δόση κατάνυξης και προσμονής για την άνοιξη, αλλά κυρίως αποτελούν μία ευκαιρία για να ρίξεις τους ρυθμούς και να περάσεις ωραία.

Οι ημέρες του Πάσχα στην Αθήνα δεν περιστρέφονται αποκλειστικά γύρω από τη θρησκευτική εμπειρία – είναι μια ευκαιρία για ανάπαυλα, επαφή με τη γειτονιά και επιστροφή σε μικρές απολαύσεις που συνήθως ξεχνάμε.

Μια βόλτα στα στενά του κέντρου, με τον ήλιο να φωτίζει τις προσόψεις των νεοκλασικών, στάση για κρασί και μεζέδες στα καφενεία και μετά ψώνια στη Βαρβάκειο αγορά για το πασχαλινό τραπέζι, με μυρωδιές, φωνές και χρώματα που σε μεταφέρουν κατευθείαν στην καρδιά της ελληνικής παράδοσης.

Μια περιήγηση στα Αναφιώτικα, με το χαρακτηριστικό νησιώτικο χρώμα κάτω από την Ακρόπολη, γίνεται ακόμα πιο μαγευτική το σούρουπο της Μεγάλης Παρασκευής, όταν οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα και ο Επιτάφιος ξεκινά την πορεία του από το Μετόχι του Παναγίου Τάφου.

Η ανάβαση στον λόφο του Λυκαβηττού για την Ανάσταση το Μεγάλο Σάββατο, είναι επίσης μια εμπειρία που δύσκολα ξεχνά κανείς.

Ψώνια στη Βαρβάκειο αγορά για το πασχαλινό τραπέζι, με μυρωδιές, φωνές και χρώματα που σε μεταφέρουν κατευθείαν στην καρδιά της ελληνικής παράδοσης.

Η Βαρβάκειος Αγορά, ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σημεία της αθηναϊκής καθημερινότητας, θα παραμείνει ανοιχτή μέχρι και το Μεγάλο Σάββατο, δίνοντας έτσι την ευκαιρία και στους πιο αναποφάσιστους να προμηθευτούν ό,τι χρειάζονται για το πασχαλινό τραπέζι, ακόμη και την τελευταία στιγμή.

Η επίσκεψη στη δημοτική αγορά της Αθήνας τις μέρες αυτές είναι για πολλούς κάτι περισσότερο από μια απλή αγοραστική συνήθεια. Είναι σχεδόν τελετουργική. Εδώ συγκεντρώνονται όσοι θέλουν να τιμήσουν το Πάσχα με τον παραδοσιακό τρόπο, αγοράζοντας αρνί, κατσίκι και όλα τα κλασικά εδέσματα. Ωστόσο, η ποικιλία της αγοράς καλύπτει και όσους αναζητούν πιο εναλλακτικές ή δημιουργικές προτάσεις στο φαγητό, από ποιοτικά κομμάτια κρέατος, μέχρι εκλεκτά ελληνικά προϊόντα και λιχουδιές.

Περπατώντας στους γύρω δρόμους του εμπορικού τριγώνου θα αφουγκραστείς τον παλμό της Αθήνας. Στην πλατεία Θεάτρου ο χρόνος κυλάει πιο αργά. Κατεβαίνοντας τις σκάλες στο Δίπορτο θα βρεθείς στο υπόγειο κουτούκι που προσελκύει επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Αν πάλι θέλεις ήλιο, μεζέδες και κρασί, τα τραπέζια στης Θεάτρου το Στέκι είναι μια κλασική στάση για νόστιμη σπιτική κουζίνα μετά τα ψώνια.

Τα νηστίσιμα φαγητά έχουν την τιμητική τους κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, κι εκτός από το να προμηθευτείς διάφορα θαλασσινά από την αγορά, μπορείς και να τα απολαύσεις σε νόστιμες συνταγές.

Νηστίσιμους μεζέδες για να συνοδεύσεις το τσίπουρο απολαμβάνεις στα Καραμανλίδικα του Φάνη, όπως φάβα Φενεού, μελιτζάνες με κολοκύθια σε σάλτσα, χειροποίητα ντολμαδάκια, ταραμοσαλάτα, καπνιστή μελιτζανοσαλάτα και πλιγούρι με μανιτάρια είναι μερικά από τα πιάτα που προσφέρουν.

Για τους μη νηστεύσαντες, εδώ φημίζονται για τις αυθεντικές καραμανλίδικες συνταγές μαγειρικής και τα εκλεκτά προϊόντα, όπως αυτά της αλλαντοποιίας Sary. Παστουρμάς και σουτζούκι, λουκάνικα, τυριά παλαίωσης, αλλαντικά ωρίμανσης, βραβευμένα ψητά, καπνιστά και παραδοσιακά προϊόντα παραγωγής τους – και μικρών παραγωγών από όλη την Ελλάδα – είναι μερικά από όσα αξίζει να φτάσουν στο τραπέζι σου.

Για την ιστορία, οι καραμανλίδικες γεύσεις είναι στοιχείο του πολιτισμού και μέρος των παραδόσεων, που μαζί με τη γραφή και τη θρησκεία οι Καραμανλήδες διατήρησαν ανέπαφα για πολλούς αιώνες στην Καππαδοκία και στην Κιλικία. Η πατρίδα τους ονομάστηκε Καραμανία από τους Οθωμανούς και οι κάτοικοι Καραμανλήδες.

Η Στάνη θα παραμείνει ανοιχτό όλες τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας, εκτός από την Κυριακή του Πάσχα, αποτελώντας ιδανική στάση ανάμεσα σε βόλτες και πασχαλινά ψώνια.

Η πόλη αυτές τις ημέρες βρίσκει τον δικό της ρυθμό, ανάμεσα στην πνευματικότητα και τη γευστική μνήμη. Και κάπου ανάμεσα στο γιαούρτι με μέλι, τις βόλτες στην Πλάκα και τον ήχο μιας καμπάνας, η Αθήνα γίνεται λίγο πιο οικεία.

Στην καρδιά της πόλης, ένα σημείο που κρατά ζωντανή την αθηναϊκή γευστική παράδοση παραμένει η Στάνη, το ιστορικό γαλακτοπωλείο που λειτουργεί αδιάκοπα από το 1931. Με σταθερή παρουσία στον χρόνο και αυθεντικές συνταγές, συνεχίζει να αποτελεί αγαπημένο προορισμό – όχι μόνο για ντόπιους, αλλά και για όσους αναζητούν την αλήθεια στις απλές, ποιοτικές γεύσεις.

Το κατάστημα θα παραμείνει ανοιχτό όλες τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας, εκτός από την Κυριακή του Πάσχα, αποτελώντας ιδανική στάση ανάμεσα σε βόλτες και πασχαλινά ψώνια. Το τσουρέκι της Στάνης, αρωματικό, με πλούσια υφή και σχετικά άγλυκο, ξεχωρίζει. Τρώγεται χωρίς να το καταλάβεις όσο πίνεις τον καφέ σου.

Η φήμη της Στάνης ωστόσο χτίστηκε πάνω σε προϊόντα που έχουν γίνει σχεδόν συνώνυμα του ονόματός της: το ρυζόγαλο, η παραδοσιακή κρέμα, το πυκνό πρόβειο γιαούρτι, το βούτυρο με μέλι, αλλά και γλυκά, όπως η μουσταλευριά, το γαλακτομπούρεκο ή η πάστα αμυγδάλου.

Όλα παρασκευάζονται με φροντίδα και αγνές πρώτες ύλες, βασισμένα σε συνταγές που μεταδίδονται από γενιά σε γενιά. Η ιστορία της ξεκινά από τον Αθανάσιο Διάκο Φωκίδας, το ορεινό χωριό από το οποίο κατάγεται ο ιδρυτής της, Νικόλαος Καραγεώργος, πριν βρεθεί στην Αθήνα και στήσει μια επιχείρηση που έμελλε να γίνει διαχρονικό σημείο αναφοράς.

Το Μετόχι του Πανάγιου Τάφου αποτελεί μια ξεχωριστή εμπειρία για τη Μεγάλη Παρασκευή, καθώς η περιφορά του Επιταφίου τελείται στους δρόμους της Πλάκας με κατάνυξη και σεβασμό

Σε μικρή απόσταση, η Πλάκα, παρά τον έντονο τουριστικό της χαρακτήρα, εξακολουθεί να προσφέρει γωνιές ηρεμίας και αυθεντικότητας. Περπατώντας τα πλακόστρωτα στενά της, μακριά από τα πολυσύχναστα σημεία, αποκαλύπτονται όψεις της πόλης που διασώζουν την πατίνα του χρόνου: παραδοσιακά σπίτια της οθωμανικής περιόδου, νεοκλασικά, κτήρια του εκλεκτικιστικού ρυθμού και παραδείγματα μοντέρνας αστικής αρχιτεκτονικής του ’30 συνυπάρχουν σε ένα σκηνικό που μοιάζει να μην έχει ανάγκη από υπερβολές.

Στην ίδια περιοχή, το Μετόχι του Πανάγιου Τάφου αποτελεί μια ξεχωριστή εμπειρία για τη Μεγάλη Παρασκευή. Η περιφορά του Επιταφίου στους γύρω δρόμους τελείται με κατάνυξη και σεβασμό, ενώ στον χώρο του Μετοχίου διατηρούνται κελιά της παλιάς μονής και ένα πέτρινο πηγάδι – που σύμφωνα με την παράδοση οδηγεί σε υπόγεια σήραγγα. Η καμπάνα του ναού ήταν, λέγεται, η πρώτη που ηχούσε τη Μεγάλη Παρασκευή στην Αθήνα.

Η πανοραμική θέα της Αθήνας από τον Λυκαβηττό σε κυκλώνει, ενώ ένα αίσθημα ελευθερίας, σχεδόν ποιητικό, σε διαπερνά κοιτάζοντας τον ορίζοντα.

Ο Λυκαβηττός, μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αι. ενέπνευσε πολλούς ποιητές που έγραψαν γι’ αυτόν ποιήματα. Για τη γενιά του Μεσοπολέμου αποτέλεσε ιδιαίτερο σύμβολο, αντιπροσωπεύοντας τη δυνατότητα απόδρασης από την ασφυκτική Αθήνα.

Ακόμη και σήμερα, η ανάβαση στην κορυφή του –στα 277 μέτρα υψόμετρο– παραμένει μια εμπειρία μοναδική. Η πανοραμική θέα της Αθήνας σε κυκλώνει, ενώ ένα αίσθημα ελευθερίας, σχεδόν ποιητικό, σε διαπερνά κοιτάζοντας τον ορίζοντα.

Στην κορυφή, στέκει το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, που χρονολογείται από τον 18ο αιώνα και είναι χτισμένο πάνω στα θεμέλια παλαιότερου βυζαντινού ναού. Με ιστορία αιώνων και φήμη που ξεπερνά τα όρια της πόλης, ο ναός προσελκύει κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες, είτε για λόγους θρησκευτικούς είτε απλώς για να σταθούν λίγο πιο κοντά στον ουρανό, στο πιο ψηλό σημείο του αστικού τοπίου.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ