Μια αλλόκοτη ορχήστρα με χαρταετούς θα παίξει μουσική στον λόφο των Μουσών

Τα παλιά χρόνια στην Καμπότζη, μετά την περίοδο της συγκομιδής, οι αγρότες είχαν το συνήθειο να πετούν πάνω από τα ρυζοχώραφα κάποια πολύ ιδιαίτερα μουσικά όργανα που κατασκεύαζαν οι ίδιοι από μπαμπού και ονομάζονταν khlaeng ek. Τα όργανα αυτά διέθεταν ένα μεγάλο σώμα που θα παρομοιάζαμε με το σχήμα των ωοθηκών μιας γυναίκας και όπως περνούσε από μέσα τους ο αέρας παρήγαγαν μια γλυκιά μελωδία ως ευχαριστήριο μήνυμα των ανθρώπων προς τις θεότητες για την πλούσια σοδειά που τους χώρισαν.

Ανάλογη παράδοση ηχοποιητικών χαρταετών εντοπίζεται στη Μαλαισία αλλά και γενικότερα την ασιατική ήπειρο. Από εκεί προήλθε ουσιαστικά και η έμπνευση για το πρότζεκτ του καλλιτέχνη και ακαδημαϊκού Florian Dombois, που τα τελευταία χρόνια κάνει περιοδεία από χώρα σε χώρα, σε μέρη που έχουν παράδοση στο πέταγμα χαρταετού, ζωντανεύοντας την ιστορία μιας περιπλανώμενης ορχήστρας χαρταετών.

Σου ακούγεται κάτι περίεργο στην παραπάνω πρόταση; Αναρωτιέσαι πώς γίνεται χαρταετοί να παίζουν μουσική και τι είδους ήχους μπορεί να φτιάξει ο άνεμος που φυσάει εκείνη τη στιγμή το πρόσωπό σου; Επόμενη στάση της ορχήστρας, στον αττικό ουρανό την Καθαρά Δευτέρα.

Συγκεκριμένα, το ραντεβού είναι στον λόφο των Μουσών: παράλληλα με τις χιλιάδες κόσμου που θα τιμήσουν την παράδοση στο γνωστό spot που βλέπει την πόλη από ψηλά, θα υπάρχει και μια ομάδα καλλιτεχνών απ’ όλο τον κόσμο με χαρταετούς συνδεδεμένους σε μουσικά όργανα και ακουστικά. Θα λάβει χώρα μια ανοιχτή, από κάθε άποψη, πρόβα.

«Κάθε άτομο μπορεί να συμμετέχει στην πρόβα μας», εξηγεί ο Florian Dombois, «να πλησιάσει και να παίξει, να ακούσει μουσική, να τραγουδήσει, να φέρει μαζί το δικό του μουσικό όργανο, επίσης». Ο Γερμανός στην καταγωγή εικαστικός είχε υπάρξει αρχικά στο πεδίο του sound art (μάλιστα, το 2010 έλαβε το German Sound Art Prize), ενώ εδώ και χρόνια είναι αφοσιωμένος στη διατομεακή καλλιτεχνική έρευνα με ακαδημαϊκή θέση στο αντίστοιχο μεταπτυχιακό τμήμα στη Σχολή Καλών Τεχνών της Ζυρίχης, όπου φοιτά η εικαστικός Ειρήνη Σουργιαδάκη.

Εκείνη ανέλαβε να οργανώσει την επικείμενη ανοιχτή πρόβα της ορχήστρας στην Αθήνα την Καθαρά Δευτέρα. «Επιλέξαμε τον Λόφο των Μουσών κυρίως λόγω της σύνδεσης με το αρχαιολογικό και ιστορικό κομμάτι της πόλης. Υπάρχει βέβαια και η μυθολογική σύνδεση του σημείου με τις πηγές των μουσών και τις θεραπευτικές ιδιότητες που εκείνες είχαν».

Το συγκεκριμένο πρότζεκτ εντάσσεται στην καλλιτεχνική έρευνα που διεξάγει ο Florian Dombois τα τελευταία χρόνια επάνω στη ρευστοδυναμική – πώς δυναμικές της φύσης δηλαδή, το ρεύμα του αέρα (ή σε άλλες περιπτώσεις του νερού), αποτυπώνονται στο φάσμα των τεχνών. Ένα μεγάλο εύρος καλλιτεχνών αλλά και επιστημόνων από διαφορετικές χώρες έχουν συμβάλλει για την ανάπτυξη του πρότζεκτ ως τώρα. Πριν την Αθήνα, οι χαρταετοί έχουν πετάξει στη Βενετία, την Ελβετία, τη Γερμανία και τη Σιγκαπούρη, όπως αποτυπώνεται το ηχητικό αποτέλεσμα στην online πλατφόρμα World Wide Wind.

«Ο άνεμος είναι εκείνος που παράγει τη μουσική», μου λέει.

Του ζητάω να μου εξηγήσει αναλυτικότερα πώς δουλεύουν τα μουσικά όργανα ώστε να μεταφράζουν τα ρεύματα σε ήχους όπως πετάει ο χαρταετός στον αέρα. «Μπορούν να υπάρξουν πολλές παραλλαγές στα μουσικά όργανα, και όλες τους θα διαφέρουν στον ήχο που βγάζουν. Μπορείς, για παράδειγμα, να πάρεις ένα μπουζούκι και να αλλάξεις μία απ’ τις χορδές του με μακρύ σύρμα πιάνου, που θα ξεπερνάει τον λαιμό του οργάνου και θα εκτείνεται στον ουρανού, κρατώντας τον χαρταετό. Ο άνεμος θα αρχίσει να μετακινεί τη χορδή και στη συνέχεια το μπουζούκι θα μεταφέρει τον ήχο στο αυτιά σου».

Ακολουθώντας την ίδια λογική, μπορείς να συνδέσεις όλα τα πιθανά έγχορδα στους ιπτάμενους χαρταετούς. Και έτσι, ανοίγεται μια νέα διάσταση. Το αποτέλεσμα που δημιουργείται είναι αυτό που ο Florian Dombois ονομάζει «triple instrument», καθώς με την πατέντα της μακριάς χορδής (στη θέση όπου κανονικά βρίσκεται ο σπάγγος) συνδέονται και συνεργάζονται ταυτόχρονα τρία μέρη: ο άνθρωπος, ο χαρταετός και φυσικά ο άνεμος.

Ανάλογα με τη φορά και την ένταση του ανέμου, αλλάζει το αποτέλεσμα. «Ακούς τον άνεμο και τον αισθάνεσαι στο σώμα σου», σχολιάζει ο Florian Dombois, όταν του ζητάω να μου περιγράψει το αίσθημα μπροστά στην ιδιότυπη αυτή ορχήστρα. «Σε αγκαλιάζει ο αέρας και βυθίζεσαι στον ήχο – ο ήχος έχει πολλές συχνότητες, αλλάζει, επιστρέφει, όπως αλλάζει ο αέρας. Είναι κάτι παραπάνω από μελωδίες».

Τα υπόλοιπα, στον λόφο των Μουσών την Καθαρά Δευτέρα το πρωί.

***

INFO

Sound Kite Ensemble
Καθαρά Δευτέρα (18/3), στις 10:00
Είσοδος και συμμετοχή ελεύθερη

Συμμετέχουν οι: Ermanno Chiavi, Florian Dombois, Fabian Gutscher, Sascha Jösler, Eirini Sourgiadaki

Περισσότερες πληροφορίες για το πρότζεκτ εδώ.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ