Ο Kareem Kalokoh είχε μόνο Plan A

Άφησε το σχολείο γιατί ήξερε ότι το μόνο που ήθελε τότε να κάνει, ήταν μουσική. Ίδρυσε με τους φίλους του τους ATH KIDS και έφτασαν να φωτογραφίζονται για το DAZED στο ίδιο τεύχος με τη Rihanna. Ο Kareem Kalokoh κατάφερε να ορίσει με τη μουσική του την αθηναϊκή urban κουλτούρα των 10s και να βγάλει την ελληνική ραπ έξω από τα σύνορα της χώρας. Τώρα, μετά από τέσσερα χρόνια απουσίας από τα stages και τα studios επιστρέφει και πάλι με το HORAE, έναν δίσκο πιο προσωπικό, με την έννοια του χρόνου να κυριαρχεί.

Εμείς τον συναντήσαμε ένα βράδυ μερικές μέρες πριν το τέλος της χρονιάς στο STUDIO 24 στο Γκάζι, λίγο πριν ανέβει στη σκηνή για την παρουσίαση του άλμπουμ. Πάντα με τον βασικό του συνεργάτη και φίλο, Ιωσήφ Μουζακίτη δίπλα του, χωρίς ποτέ να αυτολογοκρίνεται και με τον ενθουσιασμό γι’ αυτό που επρόκειτο να συμβεί να είναι έκδηλος, μας μίλησε για το πολύ αναγκαίο διάλειμμα που αποφάσισε να κάνει, την επιτυχία που άργησε να καταλάβει ότι έχει έρθει, τον casual ρατσισμό που δεν έχει ακόμα εξαφανιστεί τελείως, αλλά και τα μεγάλα όνειρα που δε φοβάται να κάνει.

Ποια ήταν η έμπνευση πίσω από το HORAE; Ήταν κάτι που δούλευες καιρό;
Ο δίσκος προέκυψε από ένα ταξίδι που είχα κάνει το 2022 στο Λος Άντζελες. Είχα πάει για να γράψω μουσική. Ενώ είχα ήδη αρκετά κομμάτια από την Αθήνα, στον ένα μήνα που έμεινα εκεί συνολικά, γράψαμε πολλά κομμάτια για τον τότε δίσκο μου. Έμενε όμως ακόμα να δούμε ποια θα ήταν η συνολική μουσική κατεύθυνση που θα πάρουμε για τον δίσκο. Όσο ήμουν στο Λος Άντζελες μου είχε βγει ένα τελείως άλλο vibe, οπότε αναρωτηθήκαμε τι θα κάνουμε με τα κομμάτια που «περίσσεψαν» και ποιο άλλο project θα μπορούσε να προκύψει πέρα από το LP.

Τότε είχα δει ένα πίνακα του Μποτιτσέλι που έδειχνε τις Ώρες και κάνοντας μια δική μου έρευνα στην αρχαία μυθολογία και στο τι αντιπροσωπεύουν οι Ώρες, είδα ότι σαν η έννοιά τους ταίριαζε στα όσα είχα βιώσει στο μεγάλο διάλειμμα που έκανα και που κράτησε σχεδόν 4 χρόνια. Όσοι αγαπάνε τη μουσική μου με ρωτούσαν συνεχώς πότε θα βγάλω νέα δουλειά, γιατί περνούσε ο χρόνος. Γενικά ο χρόνος… Όταν ζεις μια γρήγορη ζωή περνά με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, γιατί εγώ ζούσα τη νύχτα και ο χρόνος πέρασε χωρίς να το καταλάβω. Κάπως έτσι λοιπόν, προέκυψε το HORAE. Από τις Ώρες.

Όσο αφορά τη μουσική, τα κομμάτια που έχουμε βάλει στο HORAE ταιριάζουν ακριβώς με τη θεματική αυτή.

Τι ήταν αυτό που σε έκανε να κάνεις αυτό το διάλειμμα των τεσσάρων χρόνων και να ξεκουραστείς;
Ο κόσμος νόμιζε ότι ξεκουραζόμουν, αλλά δεν ξεκουραζόμουν. Στην πραγματικότητα περνούσα διάφορα δικά μου θέματα, υπαρξιακά. Σχέσεις, είτε με φίλους είτε ερωτικές, το που θέλω να πάω ως καλλιτέχνης… Γενικά ήμουν μπερδεμένος όσο αφορά την τέχνη μου. Είχα κολλήσει στο γεγονός πως έπρεπε να βγάλω ένα hit και να πηγαίνω με το ρεύμα. Αλλά όλο αυτό θέλει χρόνο, ειδικά για εμένα που δε θέλω να κυκλοφορώ δουλειές που ευχαριστούν μόνο τους άλλους. Θέλω πρώτα να είμαι εγώ ικανοποιημένος από τη δουλειά μου και μετά οι άλλοι.

Τώρα δηλαδή ξεμπερδεύτηκες;
Ναι, τώρα έχω ξεμπερδευτεί. Δεν με νοιάζουν καθόλου οι αριθμοί. Με νοιάζει πως θα αγκαλιάσουν τη δουλειά μου όσοι με ακολουθούν από τα πρώτα μου project, αλλά κοιτάω πρώτα να είμαι εγώ ικανοποιημένος και οι φίλοι μου και μετά όλοι οι άλλοι.

Η ασχολία με τη μουσική πως προέκυψε; Ήταν κάτι που απλά βρήκες μπροστά σου ή έγινε πολύ συνειδητά;
Είχα πάντα μουσική γύρω μου. Στο σπίτι είχαμε βινύλια, μου άρεσε πολύ ο Michael Jackson, έβλεπα τις συναυλίες του και προσπαθούσα να τον μιμηθώ. Επίσης, στα εφηβικά μου χρόνια βρισκόμουν πάντα σε ένα στούντιο με μεγαλύτερους. Καθόμουν σε έναν καναπέ και απλά κοιτούσα να ηχογραφούν. Τα beefs που ακούμε τώρα να συμβαίνουν στην ελληνική ραπ σκηνή, συνέβαιναν από τότε, αλλά μεταξύ μας ας πούμε. Υπήρχε λοιπόν, στο περιβάλλον μου η μουσική και είπα να το δοκιμάσω κι εγώ μια φορά. Πήγε χάλια. Σκέψου πως ο μηχανικός μου είπε «Κλείσ’ το τώρα, δεν κάνεις».

Όλα όμως ξεκίνησαν από ένα στούντιο στη Βικτώρια που είχαμε φτιάξει με τους φίλους μου. Ήμασταν πέντε άτομα τότε, είχαμε ένα diy studio και από τότε αποφάσισα ότι αυτό είναι που θέλω να κάνω.

Έχεις πει σε παλαιότερη συνέντευξή σου πως άφησες το σχολείο…
Αυτός ήταν ο λόγος που το παράτησα. Ήθελα να κάνω μουσική.

Έχουν υπάρξει στιγμές που να το έχεις μετανιώσει;
Ποτέ. Η αλήθεια είναι πως είχα μόνο Plan A. Δεν σκέφτηκα ποτέ να γυρίσω πίσω. Όταν ξεκινήσαμε με τους ATH KIDS η πορεία μας είχε πολύ μουσική, αλλά έπιανε ένα μεγάλο φάσμα πραγμάτων. Κάναμε πολλές φωτογραφίσεις και editorials για περιοδικά στο εξωτερικό, ασχολούμασταν με τη μόδα κλπ. Οπότε κι εγώ έλεγα πως αν δεν πετύχω στη μουσική, μπορώ να κάνω πάρα πολλά άλλα πράγματα, γιατί είμαστε όντως πολυπράγμονες. Νιώθω πως το 2024 μπορώ και θέλω να κάνω κι άλλα πράγματα.

Κάποια στιγμή ξαφνικά όλοι άρχισαν να μιλάνε για τους ATH KIDS. Ήταν κάτι που το περίμενες;
Καθόλου και αργήσαμε και πολύ να καταλάβουμε το τι είχε συμβεί. Εμείς ο, τι κάναμε μας έβγαινε πολύ οργανικά. Ο κόσμος δεν το αντιλαμβανόταν έτσι. Είχα πάει κάποια στιγμή στις ΗΠΑ και είχα συναντηθεί με μεγάλα labels που νόμιζαν πως είχα από πίσω μου κάποια μεγάλη υποστηρικτική μηχανή, ενώ εμείς δεν είχαμε καταλάβει τίποτα από όλα αυτά. Για εμάς τα πράγματα απλά έπρεπε να γίνονται έτσι. Μας έκανε βέβαια και κακό το γεγονός πως αργήσαμε να καταλάβουμε τον αντίκτυπό μας.

Κάναμε πολλά λάθη και στο πιο επιχειρηματικό κομμάτι. Δουλεύαμε για πολύ μεγάλα projects και δεν παίρναμε πίσω αυτό που μας αναλογούσε. Ήμασταν και μικροί και δεν ξέραμε την αξία μας, παρόλο που οι γύρω μας το έβλεπαν. Πολλοί λένε ότι έπρεπε να φύγουμε έξω, αλλά εγώ τότε ειδικά δεν περίμενα ούτε πως θα έχουμε ελληνικό κοινό. Μας έλεγαν όλοι πως στην Ελλάδα είναι πολύ δύσκολο να τα καταφέρουμε με αγγλικό στίχο, αλλά εμείς κάναμε πόσα sold out shows, εμφανιστήκαμε μέχρι και στο Μέγαρο. Μπήκαμε σε μέρη που δεν περιμέναμε ποτέ.

Το πιο τρελό ήταν ότι εμείς δεν είχαμε ποτέ ούτε κάποιον να μας εκπροσωπεί. Μέχρι και στα e-mails απαντούσαμε μόνοι μας. Μας έστειλαν mail κάποια στιγμή από την Def Jam στη Νέα Υόρκη και νόμιζα πως ήταν scam.

Έχεις πει ποτέ «τώρα τα κατάφερα»;
Κοιτώντας πίσω στην πορεία μου, μπορώ να δω πως είναι πολλές οι ευλογίες, αλλά δεν μπορώ να πω πως έχουμε ολοκληρώσει τον στόχο μας. Μένουν πολλά ακόμα να κάνουμε. Επίσης, επειδή δεν έχουμε μεγάλη εταιρεία πίσω μας, ο, τι βλέπεις είναι από την τσέπη μου. Ακόμα και το βίντεο που θα παίζει μετά στις οθόνες, καθόμουν εγώ χτες στο laptop μου και το έφτιαχνα.

Αυτό είναι δική σου επιλογή για να μπορείς να είσαι πιο ελεύθερος καλλιτεχνικά;
Απλά αισθάνομαι πως ακόμα δεν υπάρχει κάποια εταιρεία που θα μου πει κάτι και θα με βοηθήσει να προχωρήσω καλλιτεχνικά. Εκεί που ίσως θα μπορούσε να με βοηθήσει είναι στο πρακτικό και οικονομικό κομμάτι. Η μόνη εταιρεία που μιλάμε την ίδια γλώσσα είναι η Stay Independent και γι’ αυτό και έχει αναλάβει το distribution του δίσκου.

Πιστεύεις πως παράγεται όντως καλή ραπ και καλό χιπ χοπ στην Ελλάδα;
Πέρα από τους πιο mainstream καλλιτέχνες, εμείς ξέρουμε και πολλά ανερχόμενα παιδιά που κάνουν φοβερή δουλειά. Με πολλούς από αυτούς εμείς συνεργαζόμαστε κιόλας, όπως ο Saske για παράδειγμα, αλλά μας βγαίνει οργανικά. Ξέρω όλα τα παιδιά της σκηνής, αλλά επιλέγουμε με ποιους «τα λέμε». Είναι πάνω από τη μουσική. Το σημαντικό για μένα είναι να ταιριάζουν τα vibes μας.

Γιατί επέλεξες ή μάλλον επιλέξατε αγγλικό στίχο;
Γιατί θέλουμε όλο αυτό να γίνει παγκόσμιο. Αν και θα ήθελα πολύ να μπορώ να κάνω κάτι με ελληνικό στίχο, η αλήθεια είναι πως νιώθω πιο άνετα στ’ αγγλικά. Είναι και πολύ δύσκολος ο ελληνικός στίχος βέβαια.

Ποια είναι συνήθως η διαδικασία που ακολουθείς όταν φτιάχνεις ένα κομμάτι; Έμπνευση από πού αντλείς;
Απ’ οπουδήποτε. Για παράδειγμα, ήμασταν στο Λονδίνο πριν λίγο καιρό με τον Ιωσήφ και είδαμε την πινακίδα ενός Range Rover, το οποίο οδηγούσε μια τελείως Karen. Η πινακίδα λοιπόν, έγραφε 65 HOT και αυτός κατευθείαν σκεφτήκαμε ότι αυτό θα μπορούσε να είναι από τίτλος κομματιού μέχρι όνομα ενός brand. Ε, και μόλις γυρίσαμε Αθήνα έγραψα όντως ένα κομμάτι που λέγεται 65 HOT.

Η Αθήνα πώς έχει επηρεάσει τη μουσική σου; Υπάρχουν φορές που δε θες να είναι κομμάτι της δημιουργίας σου;
Η Αθήνα είναι αναπόσπαστο κομμάτι των όσων κάνω. Και στο HORAE έχει γίνει αυτό, απλά κάθε φορά που φτιάχνω κάτι δε θέλω τα references να είναι ξεκάθαρα. Η Αθήνα όμως είναι μέρος της ιστορίας μας, αυτό δεν αλλάζει. Ακόμα και έξω δεν πιστεύουν ότι αυτό που κάνουμε μπορεί να γίνεται στην Αθήνα. Εμείς όμως την κουβαλάμε παντού. Όπου πάω θα ακούσεις να λένε “The Greek Guy”.

Μιας και είπες για το “The Greek Guy”, ενώ είσαι και παιδί μεταναστών, αυτό με ποιον τρόπο σε έχει ορίσει; Είσαι σε μια φάση που ίσως θες να έρθεις πιο κοντά με τις ρίζες σου;
Νομίζω όλοι όσο μεγαλώνουν το ψάχνουν αυτό με κάποιον τρόπο. Εμένα αν με ρωτήσει κάποιος από που είμαι θα πω, «Είμαι από την Σιέρα Λεόνε, αλλά γεννήθηκα στην Ελλάδα». Αυτό δεν ξέρω αν είναι ακριβώς καλό, γιατί αν π.χ. πας στην Γερμανία και ρωτήσεις έναν μαύρο από πού είναι θα σου πει, «Είμαι Γερμανός», εγώ πρέπει να πω ότι είμαι από την Σιέρα Λεόνε, γιατί εδώ θα σε δει κάποιος και θα σου πει ότι δεν είσαι Έλληνας. «Έλληνας γεννιέσαι, δεν γίνεσαι». Εγώ όμως στην μέχρι τώρα πορεία μου, με έχω ταυτίσει περισσότερο με την Ελλάδα, αλλά πια θέλω να βρω έναν τρόπο να τα δέσω όλα μαζί.

Στα επόμενά μου βήματα θα βάλω πολύ το αφρικανικό στοιχείο. Μουσικά η Αφρική τώρα βρίσκεται σε τρελά ύψη, απλά εγώ θέλω να βρω έναν τρόπο όλο αυτό να δέσει όμορφα, γιατί ραπάρω στα αγγλικά και είμαι ένας Αφρικανός από την Ελλάδα.

Αισθάνεσαι ποτέ ότι πρέπει να χρησιμοποιήσεις τη δημοτικότητά σου για να δώσεις φωνή και σε όσους δεν έχουν;
Εννοείται. Αυτός ήταν και ένας από τους πρώτους στόχους μου. Από τα πρώτα βίντεο που γύρισα, έβλεπες ένα πολυπολιτισμικό πράγμα. Ακόμα και η κολεκτίβα μας έχει ανθρώπους από τη Σιέρα Λεόνε, την Ελλάδα, το Εκουαδόρ και χαίρομαι που βλέπω νέα παιδιά να κάνουν πράγματα, που ίσως αν δεν ήμασταν εμείς να μην είχαν το θάρρος να τα επιχειρήσουν. Χαίρομαι που τους δείχνουμε ότι μπορούν να τα καταφέρουν.

Δεν ξέρω αν θα βγω ποτέ να πω «Είμαι Black Panther», αλλά δείχνω τη στήριξή μου με όποιον τρόπο μπορώ. Δεν κάνω διακρίσεις στους ανθρώπους μου. Μπορεί να με δεις κάποια στιγμή με τους φίλους μου στο hood ν’ ακούμε drill και την επόμενη στιγμή να είμαι με φίλους μου που ανήκουν στην ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα.

Αναφέρθηκες στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και η ραπ είναι μια σκηνή που έχει κατηγορηθεί πολύ ότι προάγει σεξιστικά και ομοφοβικά πρότυπα. Εσύ αυτό πως το γεφυρώνεις;
Κοίτα αυτό κάποιες φορές είναι δύσκολο, γιατί μπορεί να είμαι έξω με μια τρανς φίλη μου και να με κοιτάξουν περίεργα, αλλά εγώ και ο Ιωσήφ δεν έχουμε τέτοια προβλήματα, ούτε κόμπλεξ. Βέβαια, ακόμα και στο χιπ χοπ τα πράγματα ευτυχώς αλλάζουν. Ο Lil Nas X ας πούμε, είναι ένας ανοιχτά γκέι καλλιτέχνης. Ελπίζω μόνο να μην είναι ένα trend.

Σε αγχώνει καθόλου το γεγονός πως και αυτό που συμβαίνει π.χ. με την αφρικανική μουσική ή τη μαύρη αμερικάνικη κουλτούρα, μπορεί να είναι ένα trend, που κάποια στιγμή θα ξεφουσκώσει και ο αγώνας θα πρέπει να συνεχιστεί;
Όταν ήμασταν στο Μεξικό, πριν γυρίσουμε Αθήνα είχαμε μια στάση στο Λονδίνο. Όταν φτάνουμε στον έλεγχο για να βγούμε από την πύλη, ο Ιωσήφ περνά κανονικά, ενώ εγώ παρόλο που είχα ελληνικό διαβατήριο έμεινα πίσω. Δε διάβαζε το μηχάνημα το διαβατήριό μου και μου είπαν να πάω σε υπάλληλο. Κινδύνευσα να μη με αφήσουν καν να περάσω στη χώρα και μάλιστα σε μια χώρα που υποτίθεται πως είναι πολυπολιτισμική.

Γίνεται όλο αυτό λοιπόν και δύο βήματα μετά τον έλεγχο διαβατηρίων βλέπεις παντού γιγαντοαφίσες και διαφημίσεις με μαύρα μοντέλα και brands που υποτίθεται γιορτάζουν την ποικιλότητα, ενώ δύο λεπτά πιο πριν δε με άφηναν να περάσω. Ήταν καθαρά racial profiling.

Αυτές τις καταστάσεις πώς τις αντιμετωπίζεις; Γιατί και η Ελλάδα είναι μια χώρα που δεν έχει ξεμπερδέψει ακόμα με τον ρατσισμό.
Εγώ είχα περάσει χρόνια άλλου ρατσισμού. Τώρα αυτό είναι πολύ light. Πλέον, ακόμα και ο γέρος φοβάται να πει «αράπης». Έχω ζήσει όμως και πολύ δύσκολες στιγμές. Όταν ας πούμε η Χρυσή Αυγή ήταν στα πολύ πάνω της, μας την είχαν μπει 20 άτομα. Και στο σχολείο είχα βιώσει ρατσισμό, αλλά τώρα όλα αυτά τα βλέπω ως δύναμή μου. Γενικά προσπαθώ να μην του δίνω σημασία και ενέργεια, γιατί δεν μπορώ εγώ να αλλάξω τους άλλους.

Χαίρομαι όμως που στη γενιά μας, αλλά και στις πιο νέες ηλικίες αυτό δεν υπάρχει. Δεν τους νοιάζει ούτε το χρώμα, ούτε η καταγωγή σου. Αν γαμάς, γαμάς.

Μουσικά απωθημένα έχεις;
Θέλω σίγουρα να κάνω ένα μεγάλο audiovisual event σε μεγάλο stage. Θα ήθελα πολύ να συνεργαστώ και με καλλιτέχνες που δεν κάνουν απαραίτητα ραπ. Η Μαρίνα Σάττι μου αρέσει πολύ και θα ήθελα να συνεργαστούμε, καθώς και η Τάμτα, που συνεργαστήκαμε στη σκηνή του Mad Walk 2022. Αυτά τα ονόματα είναι όλοι καλλιτέχνες που έχουμε βρεθεί στο ίδιο δωμάτιο και όντως ταιριάζουν τα ενδιαφέροντά μας.

Έχω όμως και πιο μεγάλα όνειρα. Θα ήθελα για παράδειγμα να έχω μια υποψηφιότητα για Grammy. Είναι πράγματα που τα σκέφτομαι όταν κάνω μουσική και θέλω να τα πραγματοποιήσω. Δε νομίζω πως είναι και τόσο ανέφικτα. Δες ας πούμε τον Γιάννη Αντετοκούνμπο. Ποιος θα πίστευε ότι ο Γιάννης από τα Σεπόλια θα πάει στο NBA και θα είναι MVP. Κι όμως, τα κατάφερε. Πολλές φορές κι εγώ φοβάμαι να τα πω δυνατά αυτά, αλλά ο, τι έχω βάλει στο κεφάλι μου μέχρι στιγμής το έχω καταφέρει. Τώρα λοιπόν πάμε γι’ άλλα.

Δεν δίνεις πολύ συχνά συνεντεύξεις. Γιατί αυτό; Βαριέσαι; Φοβάσαι μην παρερμηνευτούν τα λεγόμενά σου; Είναι μια συνειδητή επιλογή;
Σίγουρα θέλω να έχω κάτι να πω όταν θα μιλήσω. Τώρα ετοιμάζουμε κι ένα μεγάλο ντοκιμαντέρ που δείχνει όλη τη διαδικασία δημιουργίας του άλμπουμ. Γενικά όμως προτιμώ να μιλάω σε media ή ανθρώπους με τους οποίους αισθάνομαι άνεση.

Μετά το HORAE τι να περιμένουμε;
Έχω ένα project που λέγεται Dalmatia που στην ουσία είναι ένα creative house, μια κολεκτίβα με νέους καλλιτέχνες και βιντεογράφους που έχει αναλάβει όλα όσα κάνω για τον δίσκο. Από το 2024 έχουμε πολύ μεγάλα πλάνα γι’ αυτό και θέλω να επεκταθούμε και σε άλλους τομείς, όπως είναι η μόδα για παράδειγμα. Γενικά θέλω καλλιτεχνικά η Αθήνα να πάει κι άλλο μπροστά.

***Το νέο άλμπουμ του Kareem Kalokoh κυκλοφορεί από τη “Stay Independent”.

Μπορείτε να το ακούσετε ΕΔΩ.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ