Ποια μεγάλα άλση της Αττικής βρίσκονται σε διαδικασία ανάπλασης
Εργασίες βρίσκονται σε εξέλιξη ή αναμένεται να ξεκινήσουν σε τρία διαφορετικά πάρκα και άλση της πόλης: στο Άλσος Νέας Σμύρνης, στο Άλσος Νέας Φιλαδέλφειας και στο Άλσος του Σκοπευτηρίου Καισαριανής.
- 13 ΙΑΝ 2025
Δεν είναι μόνο το θέμα της ποσότητας όπου υστερεί η ελληνική πρωτεύουσα στο πράσινο, όπως πολλά διαφορετικά νούμερα καταδεικνύουν – παραδείγματος χάρη ότι τα δέντρα στη μητροπολιτική Αθήνα καλύπτουν μόλις το 11% του εδάφους, όταν σε αντίστοιχα μεγάλες πόλεις της Ευρώπης καλύπτουν κατά μέσο όρο το 29%, είτε ότι το ποσοστό πρασίνου το οποίο αναλογεί ανά κάτοικο στο Λεκανοπέδιο ανέρχεται μετά βίας στα 2,5 τ.μ., όταν η σχετική οδηγία του ΠΟΥ ορίζει ελάχιστη επιτρεπομένη αναλογία τα 9 τ.μ., με ιδανική αναλογία τα 50 τ.μ.(!).
Είναι και το θέμα της ποιότητας: Από παλιά, αλλά πόσο μάλλον στον καιρό της έντονης κλιματικής αλλαγής με φαινόμενα όπως οι ασυνήθιστα μακρές περίοδοι ανομβρίας, το αστικό πράσινο αποδεκατίζεται χωρίς συστηματική συντήρηση και τη σχετική φροντίδα από τις αρμόδιες αρχές, κάτι που επιβεβαιώνεται δυστυχώς όλο και πιο συχνά στις μέρες μας, από τα μολυσμένα από ασθένειες κουφάρια δέντρων στα πεζοδρόμια μέχρι τα όλο και περισσότερα ξερά δέντρα τα οποία κατά τους άνυδρους μήνες διαπιστώνονται σε σημαντικούς αστικούς «πνεύμονες», όπως συνέβη πρόσφατα στου Φιλοπάππου.
Όσον αφορά τα μεγάλα πάρκα και άλση του Λεκανοπεδίου, μάλιστα, πέρα από την κατάσταση του πρασίνου, κρίνεται παρωχημένη και τελικά προβληματική για τις σημερινές απαιτήσεις η συνολικότερη φιλοσοφία σχεδιασμού που τα διαπνέει:
Σε συγκριτική ανάλυση που είχε γίνει με τους χώρους πρασίνου της Λισαβόνας στο πλαίσιο εργασίας στο ΕΜΠ, αναφέρεται ότι στη δική μας περίπτωση «η σημαντική έλλειψη σε χώρους πρασίνου οφείλεται και σε ένα προγενέστερο έλλειμμα σχεδιασμού που αδυνατούσε να προβλέψει τη σημερινή προβληματική κατάσταση της πόλης», τη στιγμή που περιπτώσεις όπως της πρωτεύουσας της Πορτογαλίας αποδεικνύουν πόσο πολύπλευρος και πολυσήμαντος είναι ο ρόλος αυτών των χώρων σήμερα, ως ρυθμιστές του αστικού κλίματος, ως σημεία βιοποικιλότητας αλλά και ενίσχυσης της κοινωνικής συμμετοχής και δράσης, μεταξύ άλλων.
Με αυτό το δεδομένο, οι σχετικές αναπλάσεις οι οποίες δρομολογούνται καλούνται θεωρητικά να αναπληρώσουν όχι μόνο τυχόν κενά πρασίνου στα άλση/πάρκα αλλά και κενά στο μοντέλο σχεδιασμού τους, προς μία πιο βιώσιμη και οργανικά συνδεμένη με το πράσινο καθημερινότητα για τους κατοίκους. Το κάνουν, όμως, και στην πράξη ή παραμένουν αποφάσεις που εφαρμόζονται με λογική top down, χωρίς το στοιχείο της συμμετοχικότητας που χαρακτηρίζει αναπλάσεις όπως στη Λισαβόνα και στην ουσία εξασφαλίζει το ενδιαφέρον και τη σύνδεση των κατοίκων με το έργο;
Ανάπλαση στο Άλσος Νέας Σμύρνης
Το άλσος που σε συνδυασμό με τη γειτονική κεντρική πλατεία αποτελεί την καρδιά της Νέας Σμύρνης, μια έκταση περίπου 50 στρεμ. με κατά κύριο λόγο δασικά δέντρα (πεύκα, κουκουναριές), έχει περάσει σε φάση αναβάθμισης, με τα συνεργεία να έχουν εγκατασταθεί στον χώρο από τον περασμένο Οκτώβριο.
Ανάμεσα στα εκτελούμενα έργα τα οποία χρηματοδοτούνται από το Πράσινο Ταμείο (510.000€) αλλά και ιδίους πόρους του Δήμου (300.000€), περιλαμβάνεται η εγκατάσταση συστήματος αυτόματου ποτίσματος για μεγάλο μέρος του Άλσους, η διάστρωση έκτασης περίπου 15 στρεμ. με πράσινο, μη υδρόφιλο υπόστρωμα, η ανακατασκευή του εξωτερικού και του εσωτερικού διαδρόμου του άλσους, αλλά και μια σειρά από νέες φυτεύσεις, σε συνδυασμό με την εκπόνηση συνολικής μελέτης για την ανθεκτικότητα του πάρκου στα δεδομένα της κλιματικής αλλαγής, την οποία έχει αναλάβει το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο.
Ανάπλαση στο Άλσος Νέας Φιλαδέλφειας
Με έκταση 420 στρεμ., το άλσος στα σύνορα Νέας Φιλαδέλφειας-Νέας Χαλκηδόνας και Νέας Ιωνίας δεν είναι σημαντικό απλώς ως χώρος αναψυχής αλλά και ως ρυθμιστής του μικροκλίματος και της βιοποικιλότητας όλου του Λεκανοπεδίου, πράγμα που σημαίνει ότι θα έπρεπε κανονικά να μας προβληματίζουν έντονα οι εικόνες από ξεραμένα δέντρα που εμφανίζει όλο και συχνότερα: όπως έχουν φέρει στη δημοσιότητα κάτοικοι, από τα 6.000 δενδρύλλια που είχαν φυτευτεί προ 10ετίας, περίπου το 80% έχει σήμερα καταστραφεί, με ιδιαίτερα αισθητό το πλήγμα από την ξηρασία του 2024.
Αυτή την περίοδο, από τη διοικητική Αρχή δρομολογείται μια νέα ανάπλαση, η μελέτη της οποίας έχει ανατεθεί στην εταιρεία Hydroment Σύμβουλοι Μηχανικοί ΑΕ και οι εργασίες αναμένονται να ξεκινήσουν το προσεχές διάστημα. Βασικοί άξονες της ανάπλασης, η περιβαλλοντική και αισθητική αναβάθμιση του χώρου, η εφαρμογή ΑΠΕ και σύγχρονων συστημάτων διαχείρισης ενέργειας, καθώς και η ενίσχυση της προσβασιμότητας. «Στόχος των προτεινόμενων παρεμβάσεων», όπως έχει αναφερθεί, «αποτελεί η πολύπλευρη και σφαιρική ανάπτυξη του άλσους και η ευθυγράμμιση των απαιτήσεων με τη βιωσιμότητα του χώρου και τα ευρωπαϊκά πρότυπα».
Βέβαια, ομάδες κατοίκων τονίζουν ότι η μελέτη που εκπονήθηκε δίνει μεγαλύτερη έμφαση στις υποδομές, παρά στην ανάπτυξη του πρασίνου στο άλσος.
Ανάπλαση στο Άλσος του Σκοπευτηρίου Καισαριανής
Πρόκειται για την πραγμάτωση ενός αιτήματος δεκαετιών, με πολλαπλές κοινωνικές, πολιτιστικές και ψυχαγωγικές προεκτάσεις, αφού αναφερόμαστε όχι απλώς σε ένα χώρο πρασίνου, αλλά σε έναν χώρο ιστορικής μνήμης τόσο για τον Δήμο Καισαριανής όσο και για την κατοχική Αθήνα, τότε που η Καισαριανή είχε γίνει γνωστή ως «Μικρό Στάλινγκραντ».
Μέσα από το διπλό έργο το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη (σε συνδυασμό με την ανάπλαση της κεντρικής πλατείας της Καισαριανής), σκιαγραφείται η δημιουργία ενός πολυδύναμου κέντρου με σύγχρονο χαρακτήρα: αναδεικνύεται ο χώρος ιστορικής μνήμης «Χάραμα» που πρόκειται παράλληλα να φιλοξενήσει ένα μικρό μουσείο ρεμπέτικου, αναδεικνύονται και μετατρέπονται σε βιβλιοθήκη οι «πρώην γραφειακοί χώροι Σκοπευτικής», επανασχεδιάζεται η Πλατεία 200 Αγωνιστών και παράλληλα δημιουργούνται υπαίθριος χώρος εκγύμνασης, πάρκο σκύλων, χώρος με υπαίθρια καθιστική για πολιτιστικές δράσεις κ.ά., ενώ η κατασκευαστική φιλοσοφία του ευρύτερου χώρου θα χαρακτηρίζεται από βιοκλιματικές πρακτικές.
Ωστόσο, υπάρχει μερίδα κατοίκων που αντιδρά ως προς τον τρόπο εκτέλεσης των έργων και την αλόγιστη καρατόμηση δέντρων. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα από την παρέμβασή τους, τα δέντρα τα οποία προβλέπονταν να κοπούν μειώθηκαν από 40 στα 25.
