Ποιοι λόγοι έχουν κάνει την Αθήνα τη χειρότερη πόλη για να ζεις στη Δυτική Ευρώπη

Τρέφουμε μια συμπάθεια για τους αριθμούς και τις λίστες, ίσως επειδή αποζητούμε έναν εξωτερικό, αντικειμενικό, αδιάβλητο παρατηρητή να βεβαιώσει ότι δεν είμαστε τελείως παράφρονες ή –τέλος πάντων– υπερβολικά ευερέθιστοι που αισθανόμαστε αφιλόξενη την πόλη μας. Μια πόλη όπου νιώθουμε πιέσεις σε πράγματα που θα έπρεπε να είναι αυτονόητα (τουλάχιστον στο πλαίσιο του δυτικού ανεπτυγμένου κόσμου), όπως η καθαριότητα, το πράσινο, το δικαίωμα στη στέγη, η ασφάλεια και τα αξιοπρεπή Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Αλλά δεν είναι.

Κάπως έτσι, η επικαιροποιημένη έκδοση του καταλόγου με τις περισσότερο και λιγότερο βιώσιμες πόλεις ανά τον κόσμο που δημοσιεύει σε ετήσια βάση το Economist Intelligence Unit (EIU) αποτυπώνει την Αθήνα στη χειρότερη θέση της Δυτικής Ευρώπης, με σημαντική βαθμολογική απόκλιση, μάλιστα, απ’ τα υπόλοιπα αστικά κέντρα της Γηραιάς Ηπείρου.

Έχουν προηγηθεί δεκάδες ανάλογες εθνικές (και αθηναϊκές) πρωτιές που έκαναν τα στήθη μας να φουσκώσουν όχι από υπερηφάνεια, αλλά από τον αέρα που μαζεύεις ασυναίσθητα προτού αναστενάξεις: πρωτιά στην υπερεργασία με το υψηλότερο ποσοστό εργαζομένων της ΕΕ που δουλεύουν περισσότερο (11,6%), πρωτιά στα ζητήματα διαφθοράς με τους περισσότερους να πιστεύουν ότι αυξήθηκαν τα περιστατικά τα τελευταία χρόνια (53%), πρωτιά στην ακρίβεια με τα βασικά προϊόντα να κοστολογούνται πάνω από τον μέσο κοινοτικό όρο (πηγή: Eurostat).

Το αποτέλεσμα της φετινής έρευνας από τη θυγατρική του περιοδικού Εconomist συμπυκνώνει τα παραπάνω «σημάδια», όπως και πολλά περισσότερα.

Τι προσμετρά η έρευνα ποιότητας ζωής

Για να οδηγείται στην κατάταξη των συνολικά 173 πόλεων, το Economist Intelligence Unit ακολουθά ένα μοντέλο παραμετροποίησης όπου περιλαμβάνονται πάνω-κάτω όλα τα πράγματα τα οποία επηρεάζουν την καθημερινότητα και το επίπεδο διαβίωσης των πολιτών ανά τον κόσμο. Αντλώντας στοιχεία από τους επίσημους δείκτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι μόνο, υπολογίζει τις εξής κατηγορίες και υποκατηγορίες:

Το αίσθημα σταθερότητας (όπου υπολογίζονται μεταξύ άλλων τα επίπεδα εγκληματικότητας, η απειλή τρομοκρατίας και η γενική ανασφάλεια)
Οι παροχές υγείας (όπου υπολογίζονται μεταξύ άλλων οι δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες)
Πολιτισμός και περιβάλλον (όπου υπολογίζονται μεταξύ άλλων τα κλιματικά δεδομένα, τα ποσοστά διαφθοράς, οι υποδομές άθλησης και πολιτισμού)
Εκπαίδευση (όπου υπολογίζονται μεταξύ άλλων οι δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες)
Υποδομές (όπου υπολογίζονται μεταξύ άλλων τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, η ποιότητα της μέσης στέγης, η ποιότητα των παροχών ενέργειας και νερού)

Πρόκειται για 30 διαφορετικούς τομείς που συμπυκνώνονται στις παραπάνω κατηγορίες και δίνουν το τελικό σκορ. Για την Αθήνα, το νούμερο αυτό έφτασε στο 74,5 – βάσει του σχετικού υπομνήματος στην έρευνα, αυτό σημαίνει πως η πρωτεύουσα της Ελλάδας ας ανήκει στη δεύτερη ταχύτητα του παγκόσμιου χάρτη, μια θέση κάτω από τις βιώσιμες πόλεις, που βαθμολογούνται από 80 μονάδες και πάνω. Η κατηγορία αυτή αναφέρεται σε περιοχές, σύμφωνα πάντα με την έρευνα, όπου «η καθημερινή ζωή είναι σε γενικές γραμμές ομαλή, αλλά κάποιες πλευρές της μπορεί να έχουν προβλήματα».

Την ίδια στιγμή, η βασίλισσα πόλη της ευζωίας, η πόλη η οποία διατηρεί την πρώτη θέση για τρίτη συνεχή χρονιά, είναι τη Βιέννη. Το δικό της σκορ άγγιξε το θεαματικό 99,1, μια ανάσα μακριά δηλαδή απ’ το απόλυτο του 100.

Από την άλλη, τη χειρότερη θέση σε παγκόσμια κλίμακα καταλαμβάνει (για πολλοστή φορά) η πολυτάραχη και βαθύτατα τραυματισμένη από τις συρράξεις πρωτεύουσα της Συρίας, η Δαμασκός (με δείκτη βιωσιμότητας στο 30,7!). Τρεις ακόμη πόλεις της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής εντοπίζονται στο ναδίρ της παγκόσμιας λίστας, πράγμα όχι και τόσο περίεργο λόγω της πληθυσμιακής έκρηξης και κρίσης που εκτυλίσσεται τα τελευταία χρόνια στην υποσαχάρια Αφρική.

Τι κρατά χαμηλά την Αθήνα

Στη συνοπτική έκθεση του EIU που είναι διαθέσιμη στο ευρύ κοινό, δεν περιλαμβάνεται η αναλυτική βαθμολογία πίσω από το σκορ κάθε πόλης. Βέβαια, το report επισημαίνει έναν παράγοντα που δεν πρέπει να παραλείψουμε: η Δυτική Ευρώπη (όπου η Αθήνα εντοπίζεται τελευταία) είναι η γεωγραφική περιοχή της οποίας οι δείκτες είναι περισσότερο ανεβασμένοι διεθνώς. Παρά την απώλεια 0,3 μονάδων στον συνολικό δείκτη βιωσιμότητας εξαιτίας των αυξητικών τάσεων στις διαμαρτυρίες (π.χ. Γερμανία, Ιρλανδία, Βέλγιο) και την εγκληματικότητα, «η Δυτική Ευρώπη παραμένει η περιοχή που αποδίδει καλύτερα στον γενικό Δείκτη Βιωσιμότητας, υπερέχοντας στις τέσσερις [από τις πέντε που παραθέσαμε παραπάνω] κατηγορίες».

Περισσότερες εξηγήσεις για τη θέση της χώρας και της Αθήνας, πρέπει να αναζητήσουμε σε αντίστοιχες λίστες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ποιότητα ζωής στις Ευρωπαϊκές πόλεις, όπου η Αθήνα όχι τυχαία εντοπίζεται και πάλι στη δεύτερη χειρότερη θέση.

Η Elisa Ferreira, Ευρωπαία Επίτροπος για τη Συνοχή και τις Μεταρρυθμίσεις, έχει σχολιάσει επ’ αυτού, αναδεικνύοντας τα τρία διδάγματα που προέκυψαν για τη θέση της Αθήνας απ’ τη σχετική έκθεση

Όπως επεσήμανε, για τα χαμηλά επίπεδα ικανοποίησης των πολιτών ευθύνονται σε γενικές γραμμές: Α. Το μικρό εύρος ευκαιριών, ιδίως των προοπτικών απασχόλησης υψηλής ποιότητας. Β. Ο κρίσιμος ρόλος των δημόσιων υπηρεσιών και της διοίκησης, σε τομείς ειδικά όπως η κυκλοφοριακή συμφόρηση και ο πολεοδομικός σχεδιασμός και Γ. Παράγοντες όπως η ασφάλεια, η καθαριότητα και τα επίπεδα θορύβου που παρουσιάζουν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις μικρές και τις μεγάλες πόλεις όπως η Αθήνα.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ