Mερικά διαμερίσματα στην Πλάκα ίσως αλλάξουν το τοπίο του AirBnB
Για πρώτη φορά, η περιβόητη πλατφόρμα βραχυχρόνιας μίσθωσης βρίσκεται στο στόχαστρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, λόγω μιας σειράς διαμερισμάτων στην ιστορική περιοχή που παραβιάζουν το πολεοδομικό καθεστώς της.
- 28 ΝΟΕ 2023
Πίσω στη δεκαετία του 1960, ένα πρωτοφανές debate ξεσπά για το μέλλον της περιοχής της Πλάκας, πάνω στο οποίο αποκρυσταλλώθηκαν ιδεοληψίες αλλά και συμφέροντα για τη συνολική φυσιογνωμία που θα διαμόρφωνε η πρωτεύουσα. «Πρέπει να διατηρηθεί ή να απαλλοτριωθεί», ήταν το κεντρικό ερώτημα της διαμάχης για την «παλαιά πόλη των Αθηνών», στην οποία παρέμενε αδιευκρίνιστο το ιδιοκτησιακό καθεστώς απ’ τις απαρχές της αθηναϊκής πρωτεύουσας και τότε διέμεναν εκεί 17.000 κάτοικοι, με το άγχος της εκδίωξης από τα σπίτια τους για να συνεχιστούν οι ανασκαφές και, όπως οραματίζονταν οι αρχαιολόγοι, να διαμορφωθεί ένα ενιαίο αρχαιολογικό πάρκο περιμετρικά της Ακρόπολης.
Για μια σειρά από λόγους, το σχέδιο αυτό κρίθηκε τελικά αδύνατο και η Πλάκα μπήκε στη φάση της πολεοδομικής εξυγίανσης, προκειμένου να διατηρήσει την ιστορική και πολιτισμική φυσιογνωμία της. Με αυτόν τον σκοπό, ιδρύεται λοιπόν το Πολεοδομικό Γραφείο της Πλάκας (1965) και τα επόμενα χρόνια πρώτα προωθούνται διαδοχικά κανονιστικές ρυθμίσεις, κηρύσσοντας την περιοχή διατηρητέα στο σύνολό της και καθορίζοντας τις επιτρεπόμενες χρήσεις γης, μεταξύ άλλων.
Επάνω σε εκείνες τις διατάξεις στηρίζεται η πρόσφατη προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, με την οποία μπαίνει και πάλι η Πλάκα στο μικροσκόπιο, εκπροσωπώντας έμμεσα τις ανησυχίες και τα προβλήματα για τη συνολική ταυτότητα της πρωτεύουσας: πρόκειται για 15+ προσφυγές οι οποίες αφορούν σε ισάριθμες περιπτώσεις ακινήτων στην περιοχή της Πλάκας, ακίνητα που έχουν μετατραπεί σε μόνιμα τουριστικά καταλύματα υπό τον μανδύα του AirBnB, παραβιάζοντας έτσι το πλαίσιο του παραδοσιακού οικισμού.
Λογικό και επόμενο είναι τα τουριστικά καταλύματα να έχουν μια σειρά από επακόλουθα σε επίπεδο γειτονιάς: λειτουργία μπαρ στην ταράτσα των κτιρίων (πράγμα που επίσης απαγορεύεται στη ζώνη της Πλάκας), μουσικές και ηχορύπανση μέχρι αργά το βράδυ, παράτυπη κίνηση μέσα στον πεζοδρομημένο ιστό της περιοχής και ύποπτα βαν τα οποία κυκλοφορούν αυθαίρετα στην περιοχή.
Η προσφυγή για τα διαμερίσματα
Η είδηση έγινε γνωστή μέσα από ρεπορτάζ του Πρώτου Θέματος και της Καθημερινής. Νομικά, η υπόθεση έχει κινητοποιηθεί από την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), σε συνεργασία με κατοίκους της περιοχής. Πρώτα, απευθύνθηκαν στην υπηρεσία δόμησης του Δήμου Αθηναίων με αίτημα τη σφράγιση των επίμαχων καταλυμάτων και έπειτα από την αναμενόμενη αρνητική απάντηση εκείνης, αφού «δεν ορίζεται ότι οι κατοικίες που μισθώνονται βραχυχρόνια μέσω ψηφιακής πλατφόρμας αποτελούν τουριστικά καταλύματα», προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Είναι η πρώτη φορά που το ζήτημα του AirBnB απασχολεί το Ανώτατο Δικαστήριο. Και μπορεί η υπόθεση να αφορά τα συγκεκριμένα ακίνητα στην Πλάκα, αλλά η απόφαση του ΣτΕ θα δώσει απάντηση σε κάθε ανάλογη περίπτωση κεκαλυμμένης μίσθωσης σε κηρυγμένους παραδοσιακούς οικισμούς που διέπονται από ανάλογα κανονιστικά πλαίσια για τις χρήσεις και τις λειτουργίες τους. Πώς γίνεται να παραμένει υπό πολεοδομική προστασία μια γειτονιά, όταν μένει ανοιχτό το παράθυρο της κατά βούληση μετατροπής καταλυμάτων σε AirBnB, σε περιστασιακή ή μόνιμη βάση;
Στην περίπτωση της Πλάκας, πάντως, τα καταλύματα έχουν ανατεθεί σε ιδιωτικές εταιρείες real estate. Όπως αναφέρεται στο ρεπορτάζ της Καθημερινής, όλες οι προσφυγές στρέφονται εναντίον των συγκεκριμένων εταιριών, που με σκοπό την εξασφάλιση του μέγιστου κέρδους κινούνται σαρωτικά τα τελευταία χρόνια πάνω απ’ τον χάρτη του ευρύτερου κέντρου, χτυπώντας ευκαιρίες και πουλώντας ακίνητα πριν χάσουν την αξία τους, πράγμα που έχει ως γνωστόν οδηγήσει σε εκτόξευση των ενοικίων.
Δεν μπορεί να μπει φυσικά φρένο από το ΣτΕ στη στρατηγική που ακολουθούν (κάτι τέτοιο θα ήταν εφικτό μόνο με κρατική ρύθμιση) αλλά μπορεί να μπει μια κόκκινη γραμμή για τους οικισμούς που διέπονται από συγκεκριμένα πολεοδομικά καθεστώτα. Σε κάθε περίπτωση, είναι ένα στοίχημα και για το ίδιο το ΣτΕ, το οποίο καλείται να πλεύσει σε αχαρτογράφητα νερά για να αποφανθεί για τα διαμερίσματα της Πλάκας.
