Πόσο ικανοποιημένοι δηλώνουν οι τουρίστες που έρχονται στην Αθήνα

Τη στιγμή που άλλες πόλεις της Ευρώπης όπως η Βενετία και η Βαρκελώνη πασχίζουν να αντιστρέψουν τον υπερτουρισμό, έχοντας γνωρίσει από πρώτο χέρι τις συνέπειες που έρχονται όταν τα νούμερα αυξάνονται δυσανάλογα, εμείς ζούμε ακόμη το προηγούμενο στάδιο της ιστορίας και γιορτάζουμε τα νέα ρεκόρ: το 2024, οι αφίξεις στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών έφτασαν νέο υψηλό στα 7,9 εκατ. (από 7,1 εκατ. το 2023), η σεζόν έχει διευρυνθεί πέρα από τους μήνες αιχμής και γενικότερα η Αθήνα έχει καταγράψει την πιο ραγδαία τουριστική ανάπτυξη σε όλη την Ευρώπη, σε σχέση με την περίοδο προ πανδημίας (+24%).

Βέβαια, από τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στη νέα Έρευνα Ικανοποίησης Επισκεπτών Αθηνών – Αττικής 2024 φαίνεται ότι ακόμη και με αυτά τα δεδομένα η πρωτεύουσα δεν αποτελεί τον κύριο προορισμό για έναν επισκέπτη: θα περάσει εδώ κατά μέσο όρο τρεις ημέρες, κατά βάση για τους αρχαιολογικούς χώρους (53%) ή επειδή είναι «ένας must προορισμός» (39%), ίσως προλάβει μια βόλτα στο παραλιακό μέτωπο (51% το κάνει), ίσως ένα walking tour (27%) ή ένα bus tour (26%), και έπειτα, πλην ενός μικρού ποσοστού, θα συνεχίσει τις διακοπές του σε κάποιο άλλο μέρος της χώρας.

Όσον αφορά μερικά ακόμη ποιοτικά χαρακτηριστικά, οι τουρίστες της Αθήνας είναι κατά βάση ζευγάρια (49%), έχουν μέσο όρο ηλικίας τα 42 έτη και δεν δίνουν ιδιαίτερη βάση στα επίπεδα κόστους και ασφάλειας κατά την επιλογή τουριστικού προορισμού – στοιχεία μάλλον όχι τυχαία.

Σε γενικές γραμμές, οι τουρίστες αποχωρούν μεν αρκετά ικανοποιημένοι, αλλά χωρίς να δηλώνουν με αντίστοιχη θερμότητα πρόθυμοι να προτείνουν τον προορισμό στον κύκλο τους (το 57% ναι, το 42% ουδέτεροι).

Συγκεκριμένα, από τα κλειστού τύπου ερωτηματολόγια τα οποία συμπλήρωσαν οι επισκέπτες για την έρευνα που διεξάγεται από την Ένωση Ξενοδόχων Αθήνας σε συνεργασία με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (συμπληρώνονται αφού έχουν ολοκληρώσει την επίσκεψή τους) προέκυψε για το έτος 2024 συνολική βαθμολογία 8,3/10 για την Αθήνα, ελαφρώς πιο κάτω σε σχέση με το 8,4/10 των δύο προηγούμενων χρονιών.

Από την άλλη, ακριβώς ίδια παραμένουν τα μελανά σημεία τα οποία εντοπίζουν.

Τα μελανά σημεία της πρωτεύουσας

Τα βασικά σημεία τα οποία παραμένουν τόσο έντονα προβληματικά ώστε ακόμη και μέσα στο σύντομο διάστημα της παραμονής τους εντοπίζουν οι τουρίστες είναι τα εξής: ο δημόσιος χώρος και τα επίπεδα μόλυνσης σε ατμόσφαιρα και ήχο.

Αναλυτικότερα, όταν τις υψηλότερες βαθμολογίες συγκεντρώνουν σταθερά ο παράγοντας του πολιτισμού (9/10), η φιλόξενη συμπεριφορά των κατοίκων (8,5) και οι επιλογές διασκέδασης και αναψυχής που προσφέρει η πόλη (8,4/10), στις χαμηλότερες θέσεις επισημαίνουν με τη βαθμολογία τους την κατάσταση του θορύβου (6/10), την κατάσταση της ατμόσφαιρας (6,3/10), τα επίπεδα δημόσιας καθαριότητας (6,5/10) και την κατάσταση σε πλατείες και πεζοδρόμια (6,7/10).

Μάλιστα, ο δημόσιος χώρος σημείωσε την πιο χαμηλή βαθμολογία στην κατηγορία της προσβασιμότητας (5,1/10) από επισκέπτες που αντιμετωπίζουν κινητικά προβλήματα – επόμενος χειρότερος σε προσβασιμότητα τομέας ήταν τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (6,1/10) και έπειτα οι αρχαιολογικοί χώροι-μουσεία (6,6/10).

Σημαντικό να επισημάνουμε ότι τα παραπάνω μελανά σημεία είχαν αποτυπωθεί και στη βαθμολόγηση της περσινής έκθεσης, αλλά αντί να βελτιωθούν κατόπιν ανάληψης των κατάλληλων μέτρων από την Πολιτεία, οι δείκτες αυτοί έπεσαν ακόμη περισσότερο. Για την ακρίβεια, μειώθηκαν σχεδόν όλοι οι δείκτες ικανοποίησης σε σχέση με πέρσι (π.χ. σε σχέση με τα πάρκα, την ασφάλεια στην πόλη κ.α.), απλά όχι σε τέτοιο βαθμό ώστε να κάνουν αισθητή τη διαφορά στο τελικό σκορ ικανοποίησης.

Πώς βλέπουν οι κάτοικοι τον αυξανόμενο τουρισμό

Σε μια προσπάθεια να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες και τον προβληματισμό για το ζήτημα του υπερτουρισμού (και όχι μόνο), τα πεδία της έρευνας που υλοποιούν με συνέπεια 20 ολόκληρων ετών η Ένωση Ξενοδόχων της Αθήνας και ο ΔΑΑ εμπλουτίστηκαν με μία επιμέρους κατηγορία: το αποτύπωμα του τουρισμού στους κατοίκους της Αττικής.

Καταγράφοντας τη γνώμη από ένα δείγμα 1.016 κατοίκων με αντιπροσωπευτική κατανομή στο Λεκανοπέδιο, η έρευνα αποτυπώνει ένα κλίμα μάλλον ασταθές και αβέβαιο σε σχέση με το αν προκύπτει όφελος ή ζημία από τον τουρισμό για τους κατοίκους. Τα μεγαλύτερα ποσοστά κατοίκων που αναγνωρίζουν αρνητικό αποτύπωμα από τον τουρισμό είναι (παραδόξως) στα Βόρεια Προάστια (30%), ακολούθως στο Κέντρο (31%) και έπειτα στα Νοτιοδυτικά Προάστια (27%) και τα Νοτιοανατολικά (26%).

Τα βασικά προβλήματα που αποδίδουν στον τουρισμό είναι πρωτίστως οι βραχυχρόνιες μισθώσεις (70%) σε συνδυασμό με τις αυξημένες τιμές των ενοικίων (67%), ενώ στη λίστα ακολουθούν οι ανατιμήσεις στις τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών (43%), η κυκλοφοριακή συμφόρηση (36%), η καθαριότητα (27%) και η ρύπανση (22%). Από την άλλη, όταν ρωτήθηκαν γενικότερα για τα θέματα που τους απασχολούν, οι τουρίστες (μεγάλη συγκέντρωση τουριστών) δεν κατονομάστηκαν παρά στην 15η θέση από τους κατοίκους της Αττικής και στην 9η από τους κατοίκους του Κέντρου.

Βέβαια, οι επιπτώσεις (και η ενόχληση) αλλάζουν άρδην από το αν βλέπει κάποιος οικονομικό όφελος από την παρουσία των επισκεπτών ή όχι.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ