Στη Γλυφάδα, οι κάτοικοι βγάζουν το δικό τους ελαιόλαδο
- 5 ΝΟΕ 2024
Μία από τις πιο σημαντικές αγροτικές εργασίες του φθινοπώρου, στην ελληνική ύπαιθρο, είναι το μάζεμα της ελιάς. Στην πόλη, από την άλλη δεν είμαστε ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με τέτοιου είδους εργασίες, παρόλο που το δέντρο – σύμβολο της Αθήνας ευδοκιμεί και στον αστικό ιστό. Παραμένει όμως αναξιοποίητο, όπως και οι νεραντζιές, που κοσμούν σχεδόν κάθε πεζοδρόμιο.
Ήταν πέρυσι τέτοια εποχή, όταν βρέθηκα στο Πάρκο του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για να πάρω μέρος στη συγκομιδή ελιάς, μιας δράσης που είχε αγκαλιαστεί ιδιαίτερα από τα μέλη του ΚΠΙΣΝ τα οποία συμμετείχαν με ενθουσιασμό. Οι ελιές ήταν από τα πρώτα δέντρα που φυτεύτηκαν στο Πάρκο και σήμερα υπάρχουν 400 ελαιόδεντρα – ποικιλίας Κορωνέικης, Καλαμών, Μεγάρων και Αμφίσσης, οι καρποί των οποίων αξιοποιούνται για την παραγωγή ελαιολάδου.
Οι κάτοικοι της πόλης δεν έχουν συχνά τη δυνατότητα να βρεθούν στη φύση και να συμμετέχουν σε αγροτικές εργασίες, όπως είναι το μάζεμα της ελιάς. Το να βρεθώ σε μία τέτοια δράση στην Καλλιθέα, ελάχιστα μακριά από το γραφείο, με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι η φύση υπάρχει ακόμα γύρω μας, όμως δεν έχουμε μάθει να ζούμε σε συνάρτηση μαζί της. Με έκπληξη είδα πριν από μερικές ημέρες, κάποιους κατοίκους να μαζεύουν τις ελιές μπροστά από τα πεζοδρόμια των χαμηλών σπιτιών τους.
Στον δήμο Γλυφάδας, όχι πολύ μακριά από την Καλλιθέα, οι κάτοικοι έχουν συνηθίσει το λιομάζωμα χρόνια τώρα. Μια ιδέα που ξεκίνησε από τον Σταύρο Γιακουμάκη, Αντιδήμαρχο Πρασίνου, πριν από δέκα χρόνια, έχει γίνει πια θεσμός. Γεννημένος και μεγαλωμένος στην Κρήτη, θυμάται να μαζεύει ελιές από παιδί. Όντας ελαιοπαραγωγός στο νησί, θέλησε να αξιοποίησει τα ελαιόδεντρα της Γλυφάδας, εμπλέκοντας σε ένα πνεύμα εθελοντισμού τους κατοίκους του δήμου.
Η συγκομιδή της ελιάς αποτελεί πια γιορτή για την περιοχή, γίνεται με μεράκι και με κοινωφελή σκοπό, καθώς το ελαιόλαδο που παράγεται μοιράζεται στη συνέχεια τους οικονομικά ευάλωτους κατοίκους μέσω του Κοινωνικού Παντοπωλείου του Δήμου Γλυφάδας. Αυτή την εβδομάδα, ο Σταύρος Γιακουμάκης και η ομάδα εθελοντών θα στρώσουν ξανά τις λινάτσες σε δρόμους, αυλές σχολείων και πεζοδρόμια και θα ξεκινήσουν τη συγκομιδή. «Έχουμε βγάλει έως και δύο τόνους λάδι σε καλή χρονιά», λέει ενθουσιασμένος.
Φέτος, θα έπρεπε να ήταν μία καλή χρονιά, αλλά το γεγονός ότι δεν έχει βρέξει έχει επηρεάσει σημαντικά τον καρπό. Το μάζεμα όμως δεν μπορεί να περιμένει άλλο, κι έτσι η αρχή θα γίνει με τις ποτιστικές ελιές. «Όταν τα δέντρα είναι μέσα σε ιδιόκτητα οικόπεδα, χτυπάω το κουδούνι, ρωτάω αν έχουν σκοπό να τις μαζέψουν, κι αν όχι ενημερώνω για την ενέργεια. Χρίζει μεγάλης αποδοχής, φυσικά πάντα υπάρχουν και κάποιοι που αντιδρούν, αλλά κρατάμε τα καλά».
Οι καρποί μεταφέρονται σε ελαιοτριβείο στην Παιανία και το λάδι συσκευάζεται για να διατεθεί στο Κοινωνικό Παντοπωλείο. «Βρίσκουμε τις ποικιλίες Κορωνέϊκη, Μανάκι και βρώσιμες Καλαμών και Αμφίσσης. Είμαι χαρούμενος γιατί κατάφερα να μάθω σε πολλούς πώς να μαζεύουν ελιές και να τις φτιάχνουν να τις τρώνε στο σπίτι ώστε να μη χρειάζονται να αγοράζουν».
Είναι ευχαριστημένος με την ποιότητα του ελαιόλαδου, η οξύτητα δεν έχει ξεπεράσει ποτέ το 0,7 και όσοι το δοκιμάζουν δηλώνουν πλήρως ικανοποιημένοι. Ο δήμος Αλίμου είναι ο δεύτερος που διοργανώνει ετήσιο λιομάζωμα, ακολουθώντας το παράδειγμα της Γλυφάδας. Μάλιστα, ήταν ο Σταύρος Γιακουμάκης αυτός που οργάνωσε την ομάδα με τα απαραίτητα.
«Θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε όλους τους δήμους και φυσικά στο κέντρο της Αθήνας. Δυστυχώς, δεν αξιοποιούνται τα δέντρα από τους δήμους, που ακόμα κι αν δεν έβρισκαν εθελοντές θα μπορούσαν να κινητοποιήσουν τους υπαλλήλους τους. Τώρα με τα μηχανήματα και τα νέα μέσα, η διαδικασία είναι πολύ εύκολη, δεν είναι όπως κάποτε. Απλά νομίζω ότι έχουμε τεμπελιάσει περισσότερο από όσο πρέπει».
Η αξιοποίηση των δέντρων δεν σταματάει στις ελιές. Γίνεται λόγος για τις νεραντζιές που στην Αθήνα φτάνουν τις 35.000 και κανείς δεν φαίνεται να ασχολείται μαζί τους. Μια ιδέα που φιλοδοξεί να κάνει πράξη ο Σταύρος Γιακουμάκης στον δήμο του είναι να τις μπολιάσει προκειμένου να γίνουν λεμονιές, πορτοκαλιές και μανταρινιές.
Ακόμα κι αν έχει καταγραφεί στο DNA μας πως το μόνο καλό λάδι είναι αυτό του χωριού (υπάρχει ωστόσο ένα μεγάλο debate), το να αξιοποιούνται οι ελιές της πόλης μόνο καλό μπορεί να είναι. Ένα μάθημα οικιακής οικονομίας έξω από το σπίτι μας, μία αφορμή για κοινωνικοποίηση και εξωστρέφεια και ένας τρόπος να διεκδικήσουμε τις γειτονιές που ζούμε.
