Τα νέα μεγάλα murals της Αθήνας και ο συμβολισμός τους
Η ζωτική σημασία της γης αποτυπωμένη σε τοίχο αυτοκινητόδρομου, μυθολογικές ιστορίες μεταμόρφωσης στα Πετράλωνα και μια νέα θέα που φυλάει τη γειτονιά του Νέου Κόσμου.
- 23 ΟΚΤ 2024
«Οι πόλεις δεν υπόκεινται ποτέ στην τυχαιότητα», έγραφε ο βραβευμένος Αμερικανός συγγραφέας Neal Shusterman στο πιθανότατα άγνωστο στο ελληνικό κοινό μυθιστόρημα Downsiders. «Όσο χαοτικές κι αν φαίνονται», όπως έλεγε σε αυτό το εμπνευσμένο απόσπασμα, «τα πάντα στις πόλεις προκύπτουν από την ανάγκη επίλυσης κάποιου προβλήματος».
«Στην πραγματικότητα, μια πόλη δεν είναι τίποτα παραπάνω από λύση σε ένα πρόβλημα, το οποίο όμως με τη σειρά του δημιουργεί περισσότερα προβλήματα που χρειάζονται ακόμη περισσότερες λύσεις, μέχρι να υψωθούν πολυώροφα κτίρια, να ανοιχτούν δρόμοι, να χτιστούν γέφυρες, και εκατομμύρια άνθρωποι να βρεθούν μπλεγμένοι σε έναν τρελό αγώνα δρόμου για να ταΐζουν αυτή τη φρενίτιδα επίλυσης προβλημάτων από τη δημιουργία προβλημάτων».
Εάν ακολουθήσουμε τη σκέψη του συγγραφέα, θα λέγαμε ότι τα murals, τουλάχιστον στη δική μας περίπτωση, απαντάνε κυρίως στο πρόβλημα της απρόσωπης, γκρίζας, copy-paste αισθητικής που χαρακτηρίζει την Αθήνα.
Μέσα στον αστικό ιστό, οι μεγάλες, εντυπωσιακές τοιχογραφίες που εμφανίζονται στις τυφλές όψεις κτιρίων, τραβούν αμέσως το βλέμμα και γρήγορα εξελίσσονται σε σημεία αναφοράς. Δίνουν χαρακτήρα, προκαλούν την έκπληξη, ενδεχομένως τη σκέψη, και σε κάθε περίπτωση βελτιώνουν τη σχέση των κατοίκων με τον δημόσιο χώρο – ένα αίτημα ιδιαίτερα επιτακτικό στην εποχή μας.
Ο Khronos στη Νέα Ιωνία
Προσκεκλημένοι από την ομάδα Awesome Athens Experiences, οι καλλιτέχνες Kelvin Koubik και Laura Lolli από τη Βραζιλία υλοποίησαν μια μεγάλης κλίμακας τοιχογραφία επί της λεωφόρου Εθνικής Αντιστάσεως στη Νέα Ιωνία (στο σημείο κοντά στη γέφυρα Ανατόλια) που ενώνει διαφορετικές γενιές και διαφορετικές χώρες, με συνδετικό κρίκο τον πολύτιμο καρπό της ελιάς.
Συγκεκριμένα, στην παράσταση που συναντούν καθημερινά από τα οχήματά τους χιλιάδες κόσμου, βλέπουμε να περπατούν χέρι-χέρι μια ηλικιωμένη γυναίκα (η οποία, σύμφωνα με τους καλλιτέχνες, «συμβολίζει τη σοφία και την προγονική παράδοση της Ελλάδας») με ένα νεαρό αγόρι (που «αντιπροσωπεύει τη Βραζιλία, μια χώρα νεαρή και πολλά υποσχόμενη»), κάτω από το όνομα-τίτλος του έργου Khronos.
Σημειωτέον, το παιδάκι δεν κρατάει κλαδί ελιάς, αλλά ένα δενδρύλλιο pau-brasil, είδος ενδημικό στο Ατλαντικό Δάσος των ακτών της Βραζιλίας. Στο φόντο, έχει κλαδιά ελιάς και γκουάβα.
Πρόκειται για μια αναπαράσταση η οποία αποδίδει συμβολικά το πέρασμα του χρόνου και την κυριότερη σταθερά που παραμένει από γενιά σε γενιά, την ανάγκη του ανθρώπινου είδους για τη γη και τους καρπούς της. Δεδομένου ότι η τοιχογραφία έχει υλοποιηθεί σ’ ένα σημείο ταχείας κυκλοφορίας οχημάτων, εντείνεται το μήνυμα του έργου.
Η Metamorphosis στα Πετράλωνα
Σε πολύ κεντρικό σημείο της πόλης, δίπλα ακριβώς απ’ τον σταθμό του Ηλεκτρικού στα Πετράλωνα αποκαλύφθηκε μόλις αυτό το εντυπωσιακό (μήκους 16 μ.) mural, το οποίο παντρεύει την ιρλανδική με την ελληνική μυθολογία με κοινό σημείο αναφοράς την έννοια της μεταμόρφωσης.
Δημιουργός του έργου είναι η Friz, εικαστικός η οποία εργάζεται τόσο με ψηφιακά όσο και με παραδοσιακά μέσα, χρησιμοποιώντας πληθώρα υλικών ανάλογα με την επιφάνεια που χρησιμοποιεί. Όταν η επιφάνεια αφορά εκείνη του τοίχου μίας πόλης, δράττει την ευκαιρία να παρουσιάσει θέματα οικουμενικά, θέματα από την ιστορία, τη μυθολογία και τη λαογραφία, και δη ιστορίες όπου πρωταγωνιστούν ισχυροί γυναικείοι χαρακτήρες. Στην προκειμένη περίπτωση, είναι η Άρτεμις και της Sadb από την Ιρλανδία και τον παγανισμό.
Επιλέχθηκε το θέμα της τοιχογραφίας να απεικονίζει τους πολιτιστικούς δεσμούς μεταξύ της Ιρλανδίας και της Ελλάδας, μιας και είναι η πρώτη από μια σειρά εκδηλώσεων που έχουν προγραμματιστεί για τον εορτασμό της επερχόμενης 50ης επετείου για την εγκαθίδρυση διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Το έργο υλοποιήθηκε σε συνεργασία με τους Awesome Athens Experiences.
Μια γυναικεία φιγούρα στον Νέο Κόσμο
Στο πλαίσιο στήριξης Ελλήνων καλλιτεχνών μέσω αναθέσεων για μεγάλες τοιχογραφίες στην πόλη απ’ το Ίδρυμα Ωνάση προέκυψε αυτή η αφαιρετική γυναικεία μορφή σε μουσταρδί φόντο, σε μια τυφλή όψη κτιρίου στον Νέο Κόσμο, διά χειρός της εικαστικού Ελένης Ψυλλάκη. Ένα έργο που εξάπτει τη φαντασία, καθώς φαντάζει τη μία στιγμή ανοίκειο και την άλλη πολύ οικείο.
Όπως διαβάζουμε στο συνοδευτικό κείμενο, «η γυναίκα υψώνει τα χέρια στον αττικό ουρανό, σε μια προσπάθεια να αγκαλιάσει τα σύννεφα και να παίξει με τις σκιές τους».
Αντλεί μορφολογικές αναφορές από τις θεές με τα υψωμένα χέρια σε στάση ικεσίας που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, ενώ στο τωρινό πλαίσιο, η αρμονική αρχή δεσπόζει ψηλά στο κτίριο, αγέρωχη και επιβλητική, «σαν φύλακας της γειτονιάς».
