Τι αλλάζει σε ενοίκια, Airbnb και αγορά κατοικίας τους επόμενους μήνες
- 2 ΔΕΚ 2024
Υπερβολικά πολλά κενά διαμερίσματα, υπέρογκα ενοίκια, αυξανόμενη ανασφάλεια.
Είναι από καιρό ξεκάθαρο ότι η κυβέρνηση καλείται να λάβει δράση μπροστά στη στεγαστική κρίση που πλήττει τη χώρα και ιδιαιτέρως τα μεγάλα αστικά κέντρα, χωρίς να αποτελούμε εξαίρεση στον χάρτη της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής όπου ανήκουμε: μπροστά στο ίδιο αδιέξοδο βρίσκονται πόλεις υψηλής τουριστικής απήχησης σε όλο τον ευρωπαϊκό Νότο, όπως αναδείχθηκε σε πρόσφατη εκδήλωση από το Ινστιτούτο Eteron με τίτλο «Η στέγαση ως δικαίωμα: Κέρδος Vs Κοινωνική αξία».
Στις αρχές του φθινοπώρου, η Κομισιόν προχώρησε με μία αποφασιστική κίνηση, ανακοινώνοντας τον Dan Jørgensen ως τον πρώτο στα χρονικά επίτροπο που θα είναι εντεταλμένος για το ζήτημα της στεγαστικής κρίσης. Στόχος είναι να ξεκλειδώσουν κρατικές και ιδιωτικές επενδύσεις για οικονομικά προσιτές και βιώσιμες κατοικίες. Η αποστολή του νέου επιτρόπου θα στεφθεί με επιτυχία μόνο υπό την προϋπόθεση ότι τα κράτη μέλη συμφωνήσουν σε ένα κοινό σχέδιο δράσης, ενσωματώνοντας στη συνέχεια δραστικά μέτρα-αλλαγές στο εθνικό τους δίκαιο, όπως υποστηρίζουν διεθνείς αναλυτές.
Μέχρι σήμερα, παρατηρούμε διαφορετικής ταχύτητας και έντασης μέτρα να εφαρμόζονται στα επιμέρους παραδείγματα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υπάρχει πάντα αναλογία με τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών. Παρακάτω, συγκεντρώσαμε τα μέτρα τα οποία άρχισαν να εφαρμόζονται, είτε θα εφαρμοστούν από αρχές του 2025 στην Ελλάδα, στον τομέα των ακινήτων.
Πάγωμα αδειών Airbnb: Όπως είχε ανακοινωθεί στη ΔΕΘ, από αρχές του 2025 διακόπτεται (για ένα έτος) η δυνατότητα έκδοσης νέων αδειών για βραχυχρόνια καταλύματα στα τρία πιο κορεσμένα από το φαινόμενο Airbnb δημοτικά διαμερίσματα της χώρας – στο 1ο, 2ο και 3ο διαμέρισμα του Δ. Αθηναίων.
Ωστόσο, όπως είχαν εκτιμήσει παράγοντες της αγοράς, το πρόωρο της ανακοίνωσης σε σχέση με την εφαρμογή του μέτρου οδήγησε σε ακόμη μεγαλύτερη πίεση στις κόκκινες περιοχές. Για του λόγου το αληθές, το Κουκάκι κατέγραψε νέο ρεκόρ Airbnb καταλυμάτων. Να αναφέρουμε ότι τα πρόστιμα είναι βαρύτατα για όποιον επιχειρήσει να διαφύγει της ρύθμισης (ελάχιστο ποσό τα 20.000 €).
Νέος φόρος ανθεκτικότητας για την κλιματική κρίση: Το νέο φορολογικό σχέδιο το οποίο αφορά τις βραχυχρόνιες μισθώσεις τύπου Airbnb περιλαμβάνει έναν καινούργιο (ανατιμημένο) τρόπο υπολογισμού του φόρου ανθεκτικότητας, με βάση την ημερήσια χρήση και το είδος του καταλύματος. Τα έσοδα από το τέλος (που θα κυμαίνονται από 2-15 €/διανυκτέρευση ανάλογα με την περίπτωση) θα διατίθενται για δράσεις πρόληψης και αποκατάστασης από φυσικές καταστροφές.
Απαλλαγή φόρου εισοδήματος: Στην προσπάθεια να ωθήσει περισσότερα ακίνητα στη δεξαμενή της μακροχρόνιας μίσθωσης, η κυβέρνηση εφαρμόζει απαλλαγή φόρου για τρία χρόνια σε συγκεκριμένες περιπτώσεις ιδιοκτητών ακινήτων – περιπτώσεις με κατοικίες έως 120 τ.μ. που είτε παρέμεναν κενές ή είχαν διατεθεί για τρία έτη (;) με βραχυχρόνια μίσθωση και τώρα δίνονται με συμβόλαια τριετούς (τουλάχιστον) μίσθωσης.
Ωστόσο, σε πρόσφατη ανακοίνωσή του, ο ΠΟΜΙΔΑ κατακρίνει το γεγονός ότι υφίστανται τόσο συγκεκριμένοι περιορισμοί στις προϋποθέσεις, που εξαιρούνται σημαντικές κατηγορίες ενοικιαστών που χρειάζονται τα ακίνητα για μικρότερο διάστημα (π.χ. δάσκαλοι) και τελικά καθιστούν τη ρύθμιση αποτρεπτική.
Απαλλαγή από ΕΝΦΙΑ: Για το αδιέξοδο που αντιμετωπίζουν ιδιοκτήτες διατηρητέων κατοικιών μπροστά στα υπέρογκα ποσά επισκευής και συντήρησης τα οποία απαιτούνται, πρόβλημα που αφορά ιδιαιτέρως νησιωτικές περιοχές και παραδοσιακούς οικισμούς, δίνει μια νέα απαλλαγή με μόνιμο χαρακτήρα – απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ οι ιδιοκτήτες διατηρητέων κτιρίων αξίας έως 400.000 €. Παράλληλα σε μείωση 20% στον ΕΝΦΙΑ θα πριμοδοτούνται οι ιδιοκτήτες ακινήτων που είναι ασφαλισμένα για φυσικές καταστροφές.
Αναστολή ΦΠΑ για νέες οικοδομές: Μέχρι το τέλος του 2025 θα παραμένει σε ισχύ η αναστολή ΦΠΑ για τις νέες οικοδομές, ενισχύοντας έτσι την οικοδομική δραστηριότητα.
Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής: Με το άρθρο 1 του Ν. 5135/2024 το οποίο ξεκίνησε να εφαρμόζεται από 1η Δεκεμβρίου, αντικαθίσταται το τέλος χαρτοσήμου των επαγγελματικών μισθωμάτων αλλά και των υπομισθωμάτων με μια νέα, πιο διαφανή διαδικασία, χωρίς ωστόσο να αλλάζει κάτι στον φόρο – είναι 3,6% επί του μισθώματος, ποσό το οποίο καλύπτει συνήθως ο ενοικιαστής αλλά δηλώνει ο εκμισθωτής.
Νέα προγράμματα αγοράς/ανακαίνισης κατοικίας: «Σπίτι μου 2», «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» και «Αναβαθμίζω το σπίτι μου». Πρεμιέρα από αρχές 2025 κάνουν τα τρία νέα αυτά προγράμματα με στόχο την κίνηση της αγοράς προς αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης. Από την άλλη, παράγοντες της αγοράς κρίνουν ότι προγράμματα σαν το «Σπίτι μου» οδήγησαν τελικά στο να μειωθούν ακόμη περισσότερο τα διαθέσιμα ακίνητα της αγοράς, λόγω ζήτησης.
