Το ελληνικό περίπτερο και η ξεχωριστή ιστορία του
- 8 ΙΑΝ 2024
Έκανε την εμφάνισή του κάπου τον 19ο αιώνα και από τότε είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ελληνική καθημερινότητα, ενώ αποτελεί και παγκόσμια πρωτοτυπία, καθώς δεν το συναντάς αλλού, τουλάχιστον όχι με την μορφή που έχει στην χώρα μας. Το περίπτερο είναι έχει ανά τις δεκαετίες αποτελέσει σημείο συνάντησης, χώρο για συζήτηση και επικοινωνία, ενώ φυσικά είναι πάντα εκεί όταν έχεις ξεμείνει από τσιγάρα, όταν θες ένα παγωτό κάποιο καλοκαιρινό βράδυ ή όταν ψάχνεις να ξεφυλλίσεις μια εφημερίδα ή ένα περιοδικό.
Το πρώτο περίπτερο λειτούργησε στο Ναύπλιο, την πρώτη πρωτεύουσα του σύγχρονου ελληνικού κράτους και στην αρχή είχε τον ρόλο του καπνοπωλείου. Καθώς περνούσαν τα χρόνια, άρχισε να αποκτά την μορφή που έχει σήμερα. Συγκεκριμένα, μετά το 1889, όταν το Ελληνικό κράτος, ψάχνοντας τρόπο για να βοηθήσει όλους όσους πολέμησαν για την πατρίδα, αποφασίζει να δώσει κάποιες άδειες πώλησης καθημερινών προϊόντων. Η πολιτεία, γνωρίζοντας την αδυναμία ενδεχομένως τον αναπήρων πολέμου (όπως ήταν γνωστοί) να εργαστούν ή να διαχειριστούν το περίπτερο τους, έδωσε αργότερα το δικαίωμα να το νοικιάζουν αν το θέλουν και κάπως έτσι ξεκίνησαν οι ενοικιάσεις περιπτέρων από δικαιούχους αδειών. Οι άδειες περιπτέρων συνέχισαν να δίνονται σε ανθρώπους με προβλήματα υγείας, για να τους παρέχεται κάποιος τρόπος να δουλέψουν.
iStock
Στην πρωτεύουσα το πρώτο περίπτερο εμφανίστηκε το 1911 στην οδό Πανεπιστημίου και το 1914 αποφασίζεται πως όλα τα περίπτερα θα έχουν ομοιόμορφη εικόνα. Την εποχή εκείνη τα περισσότερα ήταν ήταν κίτρινου χρώματος, 0,70×0,70 μέτρα, ξύλινα, με μια τέντα γύρω από την κατασκευή για σκιά. Από το 1940 και μετά στα περίπτερα αρχίζουν να πωλούνται ζαχαρώδη, αναψυκτικά και γκαζόζες, τσίχλες και σοκολάτες. Τις δεκαετίες του 1950 και 1960 που οι Έλληνες άρχισαν να μεταναστεύουν εσωτερικά σε μεγάλους αριθμούς, το περίπτερο ήταν ο χώρος που μπορούσαν να κάνουν ένα τηλεφώνημα στους δικούς τους ανθρώπους στα χωριά.
Το 1970 το περίπτερο μεγαλώνει και γίνεται 1,30×1,50, ενώ πλέον βρίσκεις και κρύα αναψυκτικά, αλλά και παγωτά. Το 2012 απελευθερώνονται οι άδειες περιπτέρων, με το 70% να ανήκει στον δήμο και το 30% σε άτομα με αναπηρίες και πολύτεκνες οικογένειες, ενώ ο νέος νόμος προβλέπει πως πως οι υφιστάμενες άδειες δεν μεταβιβάζονται ούτε κληροδοτούνται.
Το πιο διάσημο ίσως ελληνικό περίπτερο ήταν εκείνο που άνοιξε το 1934 ο Γιάννης Γεωργακάς με το όνομα Μινιόν αρχικά στην οδό Σταδίου και μετέπειτα στην οδό Αιόλου και το οποίο έμελλε να γίνει το εμβληματικό πολυκατάστημα που αγάπησαν μικροί και μεγάλοι μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990.
Τα τελευταία χρόνια και με την έλευση της οικονομικής κρίσης πολλά περίπτερα έκλεισαν, ενώ εκείνα που επιβιώνουν ακόμα, αναγκάστηκαν να προσαρμοστούν και να αλλάξουν χαρακτήρα. Τα περίπτερα του κέντρου απευθύνονται πια κυρίως στους τουρίστες, αφού στις προθήκες του βλέπουμε αναμνηστικά και σουβενίρ για τουρίστες, ενώ πολλά είναι και εκείνα τα περίπτερα που πωλούν μπιζού, προϊόντα ηλεκτρονικού τσιγάρου, ακόμα και θήκες για κινητά.
iStock
Μπορεί το ελληνικό περίπτερο να έχει αλλάξει μορφή, προκειμένου να μπορέσει να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες, παραμένει όμως ακόμα ορόσημο για την χώρα και την πραγματικότητά της.
