Το μυστήριο με το πρόσωπο στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης
- 8 ΝΟΕ 2023
Πόσα δισεκατομμύρια δευτερόλεπτα να έχουν καταγραφεί άραγε στο πέρασμα της ιστορίας, που κάποιος άνθρωπος στέκεται σε κοντινή απόσταση από το ένδοξο μνημείο της Αρχαίας Αθήνας και με το βλέμμα του, χωρίς βιασύνες, το παρατηρεί σε λεπτομέρεια;
Το ασήκωτο λευκό πεντελικό μάρμαρο το οποίο με μοχλούς και τροχαλίες μεταφέρθηκε τότε επάνω στον ιερό λόφο, τις «χρυσές» αναλογίες αλλά και τις γραμμές που από απόσταση φαίνονται σαν να είναι απόλυτα ευθείες, αλλά έχει αποδειχθεί ότι έχουν σμιλευτεί με ανεπαίσθητες καμπύλες από τους αρχαίους μαρμαροτεχνίτες, με βάση τη φυσική ατέλεια του ανθρώπινου οφθαλμού και τους κανόνες της προοπτικής;
Τον τελευταίο μισό αιώνα, συστηματικές αρχαιολογικές μελέτες έχουν φέρει στην επιφάνεια κρυμμένα στοιχεία και παρανοήσεις για τον εμβληματικό ναό στην κορυφή του Ιερού Λόφου, όπως το γεγονός ότι κατά την εποχή που έγιναν τα αποκαλυπτήρια από τον Ικτίνο και τον Καλλικράτη στους πολίτες, ο ναός δεν ήταν λευκός, αλλά διακοσμημένος με πλούσια και πολύχρωμα μοτίβα. Καταλαβαίνουμε, έτσι, ότι παραμένει ένα –παρά τις απώλειες από λεηλασίες και βομβαρδισμούς– ζωντανό τεκμήριο για το παρελθόν αυτής της πόλης, ενώ ποτέ δεν έπαψε να γεννάει μύθους και θρύλους, πίσω από το πέπλο ιερατικότητας που ιστορικά το συνοδεύει.
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η μορφή του ανδρικού προσώπου στη βάση του βράχου κάτω από τον Παρθενώνα. Πράγματα, εάν βρεθείς από την πλευρά της Πλάκας, συγκεκριμένα στην οδό Επιμενίδου, και προσέξεις το μνημείο, θα ξεχωρίσεις εύκολα τον όγκο που μοιάζει με ανθρώπινη μύτη. Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα, θα εντοπίσεις την οπή-στόμα, τα μάτια, τα φρύδια αλλά και το σπήλαιο στο ένα ρουθούνι.
Κάποιοι, αδυνατώντας να εξηγήσουν το φαινόμενο, υποστηρίζουν την άποψη ότι πρόκειται για αρχαία βραχογραφία λαξευμένη από ανθρώπινο χέρι – «ένα πεντακάθαρο ανδρικό προφίλ με γένια και φιλοσοφική διάθεση».
Εικάζουν ότι απεικονίζει τον πατέρα των Θεών, τον Δία, είτε τον Περικλή, είτε τον Φειδία και ότι λαξεύτηκε από τους μαθητές του. Άλλη θεωρία δείχνει το πρόσωπο του Ποσειδώνα, επειδή το συγκεκριμένο σημείο έχει προσανατολισμό προς τη θάλασσα και σύμφωνα με την αττική παράδοση εκείνος ήταν ο θεός που είχε μονομαχήσει με την Αθηνά για το όνομα που θα έπαιρνε η πόλη.
Ωστόσο, καμία αναφορά από την αρχαία Γραμματεία δεν αναφέρει βραχογραφία στον Ιερό Βράχο. Ούτε ο περιηγητής Παυσανίας, ο οποίος χαρτογράφησε από πρώτο χέρι το μνημείο τον 2ο αιώνα μ.Χ., είχε καταγράψει κάτι σχετικό, παρά τη σχολαστικότητά του. Και συγκεκριμένα για σημάδια που έφεραν τότε οι βράχοι, είχε διακρίνει χαραγμένη τρίαινα επάνω στον βράχο στο σημείο του Ερεχθείου, όπου τότε ήταν διπλό οικοδόμημα και ανάμεσα υπήρχε φρέαρ με θαλασσινό νερό, παρατηρώντας ότι εκεί ακουγόταν ο ήχος των κυμάτων όποτε φυσούσε νότιος άνεμος.
Κατά πάσα πιθανότητα, λοιπόν, το επίμαχο σημείο επάνω στον βράχο διαμορφώθηκε πολύ μεταγενέστερα της αρχαίας Πολιτείας, μάλλον από κατολίσθηση. Και η ερμηνεία αυτής της εικόνας σ ως ανδρικού προσώπου, σήμερα, αποδίδεται στο ψυχολογικό φαινόμενο της παρειδωλίας, το οποίο συμβαίνει όταν ένα ασαφές εξωτερικό ερέθισμα εκλαμβάνεται εσφαλμένα ως κάτι συγκεκριμένο.
