Αυτή είναι ακόμα μία φορά που θα δεις φωτογραφία της Αφροδίτης Λατινοπούλου

«Κακοποιητική άποψη στο internet; Μη μου πεις, σοκάρομαι», θα καγχάσετε και θα έχετε και δίκιο. Είδηση ίδιας αξίας με το να λες ότι υπάρχει ένας Ινδός στην Ινδία. Υπάρχει αλλά το γνωρίζαμε από πριν. Γιατί λοιπόν ασχολούμαστε; Το παράδοξο της συγκεκριμένης είναι ότι πιθανότατα δεν θα έφτανε ποτέ σε πολλούς από εμάς, αν δεν υπήρχαν οι κατά τα άλλα αντιτιθέμενοι πολλαπλασιαστές της. Όσοι δηλαδή την αναπαρήγαγαν στα δικά τους social media, προκειμένου να την αποδομήσουν καθιστώντας την όμως ταυτόχρονα και άθελά τους viral.

Μία κοινή και πολύ λογική πρακτική

Η πρακτική της αναπαραγωγής πραγματικών σχολίων ανθρώπων εκεί έξω, με σκοπό να προβληθεί πάνω τους μία εναλλακτική αφήγηση των πραγμάτων είναι απόλυτα λογική. Πρώτα από όλα γιατί βάση της λεγόμενης και ως πολιτικής ορθότητας, που είναι ο νέος μπαμπούλας που έφτασε και στην Ελλάδα με 20 χρόνια καθυστέρηση, είναι να αναδεικνύει ότι αυτά που πολεμάει είναι ηγεμονικά. Δεν είναι απόψεις ενός περίεργου τύπου που παραμιλάει περπατώντας μεθυσμένος κάτω από το σπίτι σου. Είναι απόψεις συστατικές μίας ολόκληρης κουλτούρας που εμφανίζονται κάθε τρεις και λίγο στον δημόσιο λόγο.

Ούτως ή άλλως μιλάμε για μία ιδεολογική πρακτική που θέλει να παρέμβει και να το κάνει άμεσα. Δεν μπορείς λοιπόν συνέχεια να πολεμάς ένα θεωρητικό φάντασμα. Χρειάζεται κάποιες φορές να μιλήσεις με συγκεκριμένα παραδείγματα.Ο βουλευτής που είπε τη συγκεκριμένη χοντράδα για την κακοποίηση των γυναικών. Ο κωμικός που δεν έχει πει ούτε ένα αστείο το οποίο να μην κοροϊδεύει όσους ο ίδιος εκλαμβάνει ως αδύναμους. Ο δημοσιογράφος που αναπαρήγαγε απαίσιες και ρατσιστικές απόψεις εις βάρος των προσφύγων και των μεταναστών.

Από την Παπαρίζου στη Λατινοπούλου

Λίγες μέρες πριν, με αφορμή ένα κείμενο που είχα γράψει για τις επιθέσεις στην Έλενα Παπαρίζου, κατάλαβα ότι πολλοί αντιλήφθηκαν ότι η εμφάνισή της στην Eurovision είχε γίνει ζήτημα μόνο από τον απόηχό του. Μπορεί να είχαν δει δηλαδή 50 σχόλια εναντίον του bodyshaming, με αφορμή την περίπτωση της Παπαρίζου, αλλά ούτε ένα σχόλιο που έκανε πράγματι bodyshaming. Ο δυστοπικά διαβολικός και μαζί άγιος τρόπος που φτιάχνουν οι αλγόριθμοι τον πλασματικό μας κόσμο.

Κάτι παρόμοιο συνέβη και σε μένα με το βίντεο της Αφροδίτης Λατινοπούλου. Έχοντας βγει από τα social media και επιστρέφοντας σε αυτά δύο ώρες μετά βομβαρδίστηκα με την εικόνα της στο inbox, στο facebook, το Τwitter, το Instagram. Η Λατινοπούλου, την οποία ήξερα απλώς ως όνομα, είχε γίνει η star του τελευταίου απογεύματος της άνοιξης. Το πρόσωπό της ήταν παντού κυρίως από όσους και όσες εξέφραζαν τις αντιρρήσεις τους παραθέτοντάς τις μάλιστα σε caption πάνω από το βίντεο. Δίνοντας δηλαδή πολύ περισσότερο χώρο στην ίδια την κακοποιητική άποψη και στο πρόσωπο που την εξέφραζε παρά στην αποδόμησή του. Στη μάχη της εικόνας με το κείμενο, δυστυχώς, νικήτρια θα είναι πάντα η πρώτη.

Έχουμε δει πολλές φορές πώς η alt-right και τέλος πάντων όσα προσπαθούν να της μοιάσουν χρησιμοποιεί την προβοκάτσια ως βασικό εργαλείο. Δεν χρειάζεται να κοιτάξουμε σε κάποιο ψαγμένο ιστότοπο. Δεν χρειάζεται καν να αναφερθούμε στη συγκεκριμένη. Η εκλογή του Donald Trump και ο τρόπος που χειραγώγησε το κοινό του ήταν ακριβώς τέτοιος. Πήρε τον χώρο του στον δημόσιο λόγο προβοκάροντας και τελικά κατεύθυνε και χειραγώγησε όσους πείστηκαν, με αποτέλεσμα να τον εκλέξουν Πρόεδρο των ΗΠΑ.

Πού τίθεται λοιπόν το όριο;

Μπορεί η γραμμή να μοιάζει πολύ στενή αλλά τελικά δεν είναι. Στην περίπτωση της Παπαρίζου πολλοί δράσαμε πράγματι ως πολλαπλασιαστές μίας άποψης η οποία όμως αφενός πάταγε σε έναν πραγματικό γεγονός και αφετέρου κανείς δεν μπορούσε να την εκμεταλλευτεί προς όφελός του. Το ίδιο συνέβη και λίγο νωρίτερα με τις απαράδεκτες δηλώσεις του Γιάννη Λοβέρδου στη Βουλή. Η χθεσινή περίπτωση είναι λίγο διαφορετική για δύο βασικούς λόγους.

• Πρώτα από όλα γιατί προέκυψε εκ του μηδενός, χωρίς να υπάρχει δηλαδή καμία απολύτως αφορμή. Για την ακρίβεια, δημιουργήθηκε ακριβώς στοχεύοντας σε αυτές τις αντιδράσεις. Διεκδικώντας χώρο στον δημόσιο λόγο, σε μία εποχή που οι περισσότερες πολιτικές καριέρες βασίζονται στον διχασμό και όχι στην ένωση.
• Δεύτερον και ίσως σημαντικότερο. Προέκυψε από κάποια που δεν έχει ουσιαστικά κανέναν θεσμικό ή άλλο ρόλο. Δεν ήρθε από κάποιον βουλευτή ή υπουργό, δεν ήρθε στο editorial ενός ιστορικού μιντιακού ομίλου, δεν ήρθε καν από έναν τραγουδιστή ή ηθοποιό με μεγάλο κοινό.

Η πολιτική ήταν ήδη ούτως ή άλλως μία μάχη κατάληψης δημοσίου χώρου. Πλέον αυτός ο κανόνας έχει γίνει ακόμα πιο απόλυτος. Στην προκειμένη περίπτωση του βίντεο της πολιτεύτριας Λατινοπούλου, όσο περισσότερες αντιδράσεις θα γεννούσε, τόσο περισσότερο πετυχημένο θα ήταν για την ίδια. Χτίσιμο ενός brand. Για κάθε 10 που τη βρίζουν, θα βρεθούν 2 που θα τη λατρέψουν. Κακή αναλογία αν θες να γίνεις Πρωθυπουργός. Τέλεια αν θες απλά να μπεις στη Βουλή.

Είναι απείρως σημαντικό, τελικά, όταν δίνουμε χώρο σε τέτοιες απόψεις να αξίζει τον κόπο. Να μη γεννιούνται νέοι και νέες star από το πουθενά. Έχουμε ήδη αρκετούς που λένε τα ίδια και παρόμοια πράγματα με μεγαλύτερο κοινό ή ακόμα και θεσμικό ρόλο και σίγουρα δεν χρειαζόμαστε και άλλους.