Ένα δάκρυ για τα Comic Sans που ξεφτιλίσαμε

Γράφω αυτό το κείμενο -και τα τελευταία διακόσια περίπου- χρησιμοποιώντας τη γραμματοσειρά Cambria σε μέγεθος 10,5. Είναι μια γλυκύτατη γραμματοσειρά, σίγουρα μετρημένη, χωρίς μπρίο (σε αντίθεση μ’ αυτό που προσπαθεί να υπονοήσει το όνομά της), αλλά μόνο καλό μπορεί να είναι αυτό, γιατί γράφω κείμενα -ενίοτε σοβαρά- και όχι ευχετήριες κάρτες γενεθλίων. Το μέγεθος είναι όσο μικρό ακούγεται, αλλά τίποτα δεν μπορεί να νικήσει τη σιγουριά μου ότι το μικρό font size κάνει αυτό που γράφεις να μοιάζει πιο σοβαρό.

Τα ανακάλυψα κατά τύχη πριν οκτώ χρόνια γράφοντας για το ΜΑΧ. Οτιδήποτε εκτός του Times New Roman είναι μια μικρή νίκη της ζωής κι έτσι τα Comic Sans με τις στρογγυλές τους καταλήξεις και το ‘πιο κουλ κι απ’ τις μπάντες που παίζουν στο 6Dogs’ ύφος έκλεψαν την καρδιά μου. Για μέρες νόμιζα ότι γράφω παπάδες. Νόμιζα ότι ανακάλυψα το ελιξήριο.

Πήγαινα σε συναδέλφους που δούλευαν αμέριμνοι και κοιτούσα με ποια γραμματοσειρά γράφουν. Μόλις καταλάβαινα ότι συνεχίζουν ακάθεκτοι με τα Times New Roman ή τα Arial, έτριβα τα χέρια μου από ικανοποίηση και αποχωρούσα. Μόλις καταλάβαιναν ότι τρίβω τα χέρια μου πίσω από το κεφάλι τους, με έστελναν στο διάολο.

Σε ένα πάραπολύψαγμένο κείμενο για το φαινόμενο Έφη Θώδη που είχα αναλάβει, έγραψα την καλύτερη εισαγωγή της ζωής μου. Έλεγα ότι είχα δει μια φορά τη Θώδη πριν γίνει η Θώδη που μας πήρε τα αυτιά στα 00s, σε ένα πανηγύρι στο Αγρίνιο (το ίδιο βράδυ είδα για πρώτη φορά κι έναν σκορπιό σε νιπτήρα μπάνιου). Πάνω απ’ τα τραπέζια του πανηγυριού είχε κάτι κίτρινες λάμπες στις οποίες προσγειώνονταν οι πιο μεγάλες ακρίδες που έχεις δει στη ζωή σου. Αυτά πάνω-κάτω.

Όταν τύπωσα το ρεπορτάζ και το άφησα στο γραφείο της διευθύντριάς μου, ήξερα ότι θα γνωρίσω την αποθέωση. Μετά από έξι λεπτά τη γνώρισα.

 -Τι φανταστική εισαγωγή! Τι φοβερό αυτό με τις ακρίδες!

Την πλησίασα, πήρα πίσω το κείμενο και επέστρεψα στο γραφείο μου. Δεν ήταν φοβερή η εισαγωγή. Τα γράμματα ήταν. Τα Comic Sans. Το καινούργιο, υποχθόνιο όπλο.

Οκτώ χρόνια μετά, είδα Comic Sans σε ένα φορτηγάκι στη Συγγρού ενός μερακλή τύπου που ξεβούλωνε αποχετεύσεις. Ήθελα να πάω στο παράθυρο και να του πω ότι αυτό που έχει διαλέξει να κάνει είναι τέχνη από μόνο του. Το να γράφει τα στοιχεία του στο φορτηγάκι με Comic Sans είναι υπερβολή. Γιατί να χαλάμε έτσι τις καρδιές μας;

Δεν περίμενα δω ένα φορτηγάκι στη Συγγρού για να πειστώ για τον εκφυλισμό των Comic Sans. Έχω να γράψω με αυτή τη γραμματοσειρά από το 2011. Έχουν συμβεί πράγματα, δεν τα βγάζω απ’ το μυαλό μου.

Ολοένα και περισσότεροι γραφιάδες άρχισαν να τη βρίσκουν πολύ κουλ, ασελγώντας πάνω στο χρυσό κανόνα του πότε σταματάει κάτι να είναι κουλ (απάντηση: όταν το κάνουν όλοι). Στα τέλη των 00s, οι προχώ έγραφαν με Comic Sans, νιώθοντας πολύ πιο προχώ απ’ ό,τι ήταν στην πραγματικότητα.

Τα Comic Sans είναι εκεί παλαιόθεν. Εγώ τα ανακάλυψα το 2007. Πολύ προχώ κι εγώ. Είναι σαν να ανακαλύπτεις σήμερα τις Houston Comets της Tina Thompson, της Cyn thia Cooper και της Sheryl Swoopes, ό,τι πιο κοντά στους Bulls του Jordan έβγαλε ποτέ το WNBA. (Είδα ένα ντοκιμαντέρ χτες για τη Swoopes και τις Comets και θυμήθηκα τα νιάτα μου).

Δεν θα πω κάτι παραπάνω εγώ. Θα μεταφέρω την απόγνωση ενός οπαδού της ομάδας σε ένα πανιώνιο blog. Ο αγαπητός Θάνος Τ. είπε τα εξής:

“Έχουν ακουστεί πολλά για την καινούργια φανέλα της ομάδας και τα περισσότερα είναι σωστά. Η φανέλα είναι η σημαία της ομάδας μας στο γήπεδο. Και η δικιά μας φανέλα ειδικά φέτος είναι επιεικώς απαράδεκτη από αισθητικής άποψης. (…). Εκεί που θα ήθελα ωστόσο να σταθώ είναι στη γραμματοσειρά που χρησιμοποιούμε. Η γραμματοσειρά, λοιπόν, είναι η λεγόμενη Comic Sans η οποία ιστορικά είχε γίνει γνωστή από τα Microsoft Office Word 97. Ήταν μια πολύ συμπαθητική γραμματοσειρά τότε για τους μαθητές στα σχολεία να κάνουνε τις εργασίες τους. Από τότε έχει περάσει πολύς καιρός και αυτή η γραμματοσειρά έχει υπερ-χρησιμοποιηθεί σε τέτοιο σημείο που έχει γελοιοποιηθεί. Απλά κάντε μια μικρή έρευνα στο ίντερνετ και θα το καταλάβετε. Εκτός αυτού η γραμματοσειρά αυτή δεν δίνει οντότητα. Κάθε άλλο. Είναι πολύ άσχημη και σίγουρα δεν ταιριάζει για φανέλα σοβαρής ποδοσφαιρικής ομάδας”.

(Comic Sans Γουνδουλάκης)

Αγαπητέ Θάνο, σε μερικά συμφωνούμε απείρως και σε άλλα διαφωνούμε. Είναι αλήθεια ότι η γραμματοσειρά δεν ταιριάζει σε φανέλα ποδοσφαιρικής ομάδας και ότι έχει υπερ-χρησιμοποιηθεί, αλλά δεν πρόκειται για μια άσχημη γραμματοσειρά.

Κι εγώ όταν τη βλέπω σε τατουάζ, θέλω να μου συμβεί κάτι πάρα πολύ κακό, για χάρη μιας οικουμενικής εξιλέωσης.

Ο φίλος του Πανιωνίου που καταδίκασε τη γραμματοσειρά στην αιώνια απαξίωση δεν είναι ο μόνος που τη μισεί. Εδώ υπάρχει site που ονομάζεται bancomicsans.com. Έχει να ανεβάσει κάτι από το περσινό καλοκαίρι, αλλά υπάρχει. Δεν περίμενα τέτοιο μίσος. Η κατάσταση αρχίζει να ξεφεύγει. Υπάρχουν ανεβασμένα ντοκουμέντα.

Στην προσπάθειά του να εξηγήσει το μίσος του πλήθους για τα Comic Sans (σχήμα οξύμωρο αν το καλοσκεφτείς, αφού το πλήθος έκανε τη γραμματοσειρά αυτό που είναι), ο συγγραφέας του best-seller ‘Design for Hackers’ διάλεξε, μεταξύ άλλων, να τα συγκρίνει με τα Helvetica.

Ίσως το πιο σημαντικό απ’ όλα να είναι το πρώτο σχόλιο κάτω από το σχετικό βίντεο, που υπεραπλουστεύει μεν, αλλά δεν λέει και κάποιο φριχτό ψέμα. “Οι άνθρωποι μισούν πράγματα που είναι δημοφιλή. Τα Comic Sans, τα Helvetica, τον Justin Bieber…”.

Διαφωνώ ότι τα Comic Sans είναι φτιαγμένα για προσκλήσεις σε παιδικό πάρτι. Διαφωνώ ριζικά. Όπως και με το να τα βλέπω πάνω σε φορτηγάκια στη μέση της Συγγρού. Τα Comic Sans είναι μια συμπαθέστατη γραμματοσειρά αν δεν ξεπερνάς το 11άρι font, που προορίζεται ΜΟΝΟ για κείμενα. Σε neon ταμπέλες, σε φορτηγάκια, σε τατουάζ και σε πινακίδες αυτοκινήτων ψιλο-ξεφτιλίζεται.

Αυτά από μένα. Ελπίζω να μη δω μια μέρα τη μαρκίζα του Θεάτρου Τέχνης Κάρολος Κουν γραμμένη σε 11άρια Cambria.