Για κάποιους, η σεξουαλική παρενόχληση της Μαίρης Συνατσάκη δεν είναι καν είδηση

Η καφρίλα είναι τσάμπα βέβαια, ακριβώς όπως και η μαγκιά. Πίσω όμως από το εύκολο χιουμοράκι κρύβονται πολλοί σκελετοί στην ντουλάπα του σεξισμού. Η υπόθεση της Σοφίας Μπεκατώρου είναι φανερό ότι άνοιξε μία καταπακτή γεμάτη από φαντάσματα του παρελθόντος (αλλά και του παρόντος), για τα οποία ένα τεράστιο μέρος της κοινωνίας κρατούσε και κρατά σιγή ιχθύος. H σιωπή, άλλωστε, είναι χρυσός και κανείς δε θέλει να παραβιάσει τις άτυπες omerta δεκαετιών. 

Την ίδια, βέβαια, στιγμή πολύς κόσμος δεν έχει κανένα πρόβλημα να πληκτρολογήσει «ομορφιές» που πηγαίνουν κάπως έτσι: ««Πω πω, δε λέω ότι δεν τη βιάσανε, αλλά το έχετε κάνει τάση πια όλα να θεωρούνται σεξουαλική παρενόχληση, αν όμως ο γκόμενος είναι κανένας κούκλος ή πλούσιος, τότε μια χαρά σας αρέσει»». Τέτοιου είδους λογικά άλματα γίνονται με τεράστια ευκολία. Καθημερινά, σε κάθε μήκος και πλάτος της ελληνικής κοινωνίας, ανεξαρτήτως μόρφωσης, οικονομικής κατάστασης και κοινωνικού status. 

Κάτι που δύσκολα αντιλαμβάνεται μεγάλη μερίδα του κοινού είναι πως τα social media ανήκουν στη σφαίρα του δημόσιου λόγου. Στον ιδιωτικό μας χώρο μπορούμε να λέμε ό,τι θέλουμε, ό,τι μας κατέβει στο κεφάλι, εκεί το χιούμορ -ακόμα και ο πιο άθλιος χαβαλές- δεν μπορεί και δεν πρέπει να ποινικοποιείται. 

Το μεγαλύτερο, όμως, δυστύχημα που συμβαίνει κάτω από την είδηση της σεξουαλικής παρενόχλησης της Συνατσάκη είναι άλλο: Η τρομερή ευκολία με την οποία πολλές γυναίκες πέφτουν στο ατόπημα του «ωχαδερφισμού». Γιατί πώς αλλιώς μπορεί να χαρακτηρίσει κανείς το γεγονός ότι διαβάσαμε σχόλια του τύπου «έλα μωρέ τώρα, όλες σας βιάσανε» από γυναικείους λογαριασμούς; 

Απλά μαθήματα ορθού λόγου στο ίντερνετ

«Η ντροπή πρέπει να επιστραφεί στους θύτες» είναι το βασικό μήνυμα που επιχείρησε να περάσει η Μαίρη Συνατσάκη, μέσα από ένα βίντεο που αγγίζει τα 100 χιλιάδες views στο YouTube. Η ίδια μιλά περίπου 23 λεπτά στην κάμερα. Όχι, δε ρίχνει τη βόμβα στην αρχή. Περιμένει υπομονετικά μέχρι να ολοκληρώσει τα όσα έχει να πει, για να αποκαλύψει προς το τέλος πως έχει πέσει θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης τρεις φορές στη ζωή της. Μία όταν ήταν επτά χρονών, μία στα 17 της χρόνια και μία τελευταία φορά μόλις πριν από λίγους μήνες. Μία φορά ως παιδί, μία ως έφηβη, μία ως γυναίκα. Είναι γνωστό πως το «κακό» πάντα βρίσκει ένα τρόπο για να τριτώσει. 

Στο ενδιάμεσο, έχει φροντίσει να παραθέσει τα επιχειρήματά της με εξαιρετικό τρόπο: Δεν πετά κάποια «αποψούλα», αντίθετα κάνει ορθή αναγωγή στο συναίσθημα («θέλω να αγκαλιάσω τη Σοφία Μπεκατώρου»), επίκληση στην αυθεντία (Gershen Kaufman), παράθεση επιστημονικών στοιχείων, ενώ προσθέτει και χρήσιμες διευθύνσεις φορέων που ασχολούνται με τις έμφυλες διεκδικήσεις στο info του βίντεο. Θα υπάρξουν εκείνοι που ίσως θελήσουν να ειρωνευτούν τη Συνατσάκη για αυτό που επιχείρησε, θα πέσουν όμως σε τοίχο. Το συγκεκριμένο βίντεο, χωρίς βέβαια να σημαίνει ότι αποτελεί κάποιο επιστημονικό μανιφέστο, καταφέρνει με απλό, συνοπτικό τρόπο και χωρίς να έχει κενά να πει την ωμή αλήθεια: Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ηλιθιότητα από το να αναρωτιόμαστε για ποιον λόγο η 43χρονη Ολυμπιονίκης αποφάσισε να βγει και να μιλήσει τώρα και όχι τότε.

Η γνωστή παρουσιάστρια αναφέρει πράγματα που, κακά τα ψέματα, πολλοί από εμάς ακούσαμε για πρώτη φορά. Για το πώς τα θύματα νιώθουν αβοήθητα απέναντι σε έναν άλλον άνθρωπο. Νιώθουν εκτεθειμένα και προσπαθούν να βρουν μία διέξοδο για να κρυφτούν με αντανακλαστικό σχεδόν τρόπο, ο οποίος όμως μπορεί να διαρκέσει για χρόνια ολόκληρα. Η ντροπή, άλλωστε, αποτελεί την πλέον φυσιολογική αντίδραση ενός ανθρώπου που πέφτει θύμα σεξουαλικής βίας. Ένα σκληρό βίωμα που προκαλεί ακόμα και υπαρξιακές αγωνίες, καθώς πολύ εύκολα φτάνουν στο σημείο να αντιμετωπίζουν το συμβάν ως ένα λάθος για το οποίο φέρουν προσωπική ευθύνη.

Ήδη όμως ασχοληθήκαμε περισσότερο από όσο πρέπει με αυτό. Ήδη σπαταλήσαμε χρόνο και λέξεις σε μία ερώτηση που είναι η αρχή του κακού: «Γιατί μίλησε τώρα;». Η απάντηση λοιπόν είναι γιατί τώρα τα κατάφερε, γιατί τώρα μπόρεσε να το ξεπεράσει, γιατί φοβόταν τις συνέπειες, γιατί τώρα θέλησε, γιατί έτσι γουστάρει σε τελική ανάλυση. Επειδή, τελικά, δεν έπρεπε ποτέ να την είχαν βιάσει, κακοποιήσει, παρενοχλήσει από την πρώτη στιγμή. Η απάντηση ήρθε από μία ίσως αναπάντεχη πηγή: Μία 36χρονη πολύ επιτυχημένη παρουσιάστρια που βγήκε και ενημέρωσε με ορθό λόγο για μερικές αλήθειες που βρίσκονται εδώ και δεκαετίες στο σκοτάδι.

Οι χιλιάδες followers της Συνατσάκη έγιναν, μέσα από τα σχόλια και τις αντιδράσεις τους στα social media, ο φορέας για να περάσει ένα μήνυμα ώστε να σταματήσει -έστω για λίγο- αυτή η ανούσια συζήτηση για το πότε και πώς «πρέπει» ένα θύμα σεξουαλικής βίας να μιλήσει. Την ίδια, όμως, στιγμή που κάτι «καλό» συνέβαινε στο ελληνικό ίντερνετ, από την άλλη μεριά του φράχτη εκατοντάδες χρήστες πετούσαν λάσπη. Γιατί στο μυαλό πολλών Ελλήνων -οποιουδήποτε φύλου- η σεξουαλική παρενόχληση της Μαίρης Συνατσάκη δεν είναι καν είδηση. Είναι απλά το αναμενόμενο. Ποια είναι η πρώτη σκέψη που έρχεται, δυστυχώς, στο μυαλό τους; «Ωραία γκόμενα είναι, γιατί να μην της πιάσουν τον κώλο;».